140
•
2001 жылдың 16 мамыры;
•
2001 жылғы 17-інші қараша
Тұтастай санмен (цифрмен) таңбалау (мысалы, 2.07.2001.;
02.VІІІ.99ж.) бухгалтерлік есеп-қисап құжаттарында көбірек
қолданылады.
17 қараша, 1999 ж
. түрінде жазу, сондай цифрдан кейін таңба
(дефис) қою арқылы реттік сан есімді көрсету (мысалы, 45-үй;
307-құжат) – қазақ емлесіне орыс емлесінен енген дәстүр. Бұл
фактінің тиімділіктері: а) қазақ емлесінде 50-інші жылдардан
бастап орныққан, тұрақталған емле; ә) тілдің үнемдеу заңдылығына
сәйкес келеді; ресми құжаттар үшін тілдік құралдарды үнемдеп,
ықшамдап қолдану маңызды; б) реттік сан есім мен есептік сан
есімдерді тез ажыратуға ықпал етеді (мысалы, 305 құжат) (үш жүз
бес құжат); 305-құжат (үш жүз бесінші құжат).
б) Қазақ ресми-іскери тілінде ұйым, мекеме, кәсіпорын,
мемлекет, ел және номенклатуралық атаулар жоғары жиілікпен
жұмсалады, сондықтан бас әріптің емлесі де маңызды болып
саналады.
Тіл құрамындағы лексикалық единицалардың белгілі бір
тобының бас әріппен жазылуы – әлем тілдерінің барлығына
ортақ құбылыс. Сөздердің (сөз тіркестерінің) алғашқы дыбысын
бас әріппен таңбалауға жүктелетін функциялар – орфограммасы
бірдей сөздердің семантикасын ажырату, жалпы есімдердің
семантикалық, ассоциациялық-фондық ерекшеліктерін белгілеу;
ақпараттың қабылдануын жеңілдету; ақпарат беретін лексикалық
единицалардың, номенклатуралық атаулардың ресмилік мәнін
нығайту. Сонымен қатар белгілі бір тілде ресмилік, ақпараттық,
мәдени-фондық мәні жоғары лексема (сөз тіркесі, номенклатуралық
атау) бас әріппен таңбаланса, ақпарат аударылатын тілде осы
процес декодталатын дәстүр қалыптасқан. Мысалы.
Шапағатты
Папа Иоанн-Павел ІІ; Түркия Республикасының Президенті
Жоғары Мәртебелі Тұрғыт Өзал
:
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың
шақыруы бойынша
Достарыңызбен бөлісу: