Ауған соғысы ардагерлерімен кездесу, тәрбие сағаты сценарийі Қаңтар 22, 2019
жүктеу/скачать 67,4 Kb.
|
ауган
|
Көктем. 40 – армияның қатысуымен Пактия және Газин уәлфяттарында жауынгерлік іс – қимылдар жүргізіліп, І – Панджер операциясы өтті. 1981 жылы Кеңес әскерінің шектеулі контингенті бұл жылы 1298 адамынан айырылды, оның 97 қазақстандық еді. Сәуір. 3 – Панджер операциясы сәтті өтті. Қыркүйек. Кеңестік және ауғандық әскерлер шартты «Мармоль» атауымен қиын операция жүргізді. Балх уәлаятындағы Мазари – Шариф Оңтүстігіне қарай 25 – 30 шақырымда тауда орналасқан көтерілісшілер базасы талқандалды. 1982 жылы Бұл жылы 1948 кеңестік жауынгерлер мен офицерлер, оның ішінде 168 қазақстандық қаза тапты. Мамыр. 40 – армияның қолбасшылығына генерал В. Ф.Ермаков тағайындалды. Оның басшылығымен Парван, Каписа, Газни уәлаяттарында жауынгерлік операциялар, сонымен қатар Ауғанстанның Пәкстан, Иранмен шектесетін мемлекеттер шекарасын жабуда ауқымды жұмыстар жүргізілді. 1983 жылы Кеңес әскерінің шектеулі контингенті бұл жылы 1446 адамынан айырылды, оның 72 қазақстандық еді. Мамыр – қыркүйек. Қарсыластармен соғыс барысында 22 жауынгерлік операция жүргізілді. 2800 торауыл қойылып, 17 632 қару бірлігі жойылды. 4334 және1772 мың бірлік оқ дәрі қолға түсті. 103 колонна. Дислокация пунктері атқыланып, 38 минаның жарылуы оқиғасы тіркелді. 1984 жылы Кеңес әскерінің бұл жылы шығыны 2343 адамды құрады, оның 103 – і қазақстандық еді. Мамыр – қыркүйек. 40 – армия 22 жоспарлы, 19 жоспардан тыс операциялар жүргізді. 2084 торауыл қойылыр, 18184 моджахед өлтіріліп, 3839 жеке қару бірілігі қолға түсіріліді. 80 колонна, 96 дислокация пункті атқыланды, 53 мина жарылысы болды, кеңес әскері 886 адамынан айырылды, оның 111 – і офицерлер болды. 1958 адам жараланып, оның ішінде 70 мың адамы өліп, 3 минааттар, 50 – ден астам мина, ауқымды қару – жарақ, оқ – дәрі қолға түсті. 1985 жылы Ауғанстанда кеңестік 1868 адам қаза тапты, оның 86 – сы қазақстандық болды. қазан. Мәскеуде Кеңес әскерін Ауғанстаннан шығару туралы келіссөз қабылданды. 1986 жылы Ауғанстанда кеңестік 1333 адам қаза тапты, оның 70 – і қазақстандық болды. Сәуір. Кеңес әскерін қалайда Ауғанстаннан шығару туралы АҚШ – тың №166 Ұлттық қауіпсіздік директивасына қол қойылды. 1987 жылы 3 – қаңтар. Ауғанстан респ. революциялық кеңесі «Ауғанстандағы ұлттық татуласу» Декларациясын қабылдады. 1988 жылы 759 кеңес әскері, оның ішінде 44 қазақстандық қаза тапты. Желтоқсан. Горбачев БҰҰ – ның Бас ассамблеясының 4 – сесссиясында АҚШ пен Пәкістанға арналған инициатива көтерді. Онда 1989 жылдың 1 қаңтарынан барлық соғысушы жақтар арасындағы ұрыс қимылдарын, оппозиция мен үкімет әскеріне қару – жарақ, техниканы жеткізуді бір уақытта тоқтату ұсынылды. 1989 жылы Кеңестік әскерінің шығыны 53 адамды құрады. Оның 8 – і қазақстандық болды. 15 ақпан. Түстен кейін Ауғанстан кеңестік шекарашылар тастап шықты. Термез қаласында болған митингіде 40 – армияның қолбасшысы алдарына қойған әскери міндетті толық орындап шыққанын мәлімдеді. 2 – жүргізуші: КСРО әскерлерінің Ауғанстан жерінен шыққан күнін атап өту қарсаңында «Қазақстан – 2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жолдауына қатысты Мәжіліс депутаты, Ауған соғысының ардагері Бақытбек Смағұл жастарды ел үшін еңбек етуге шақырады. «Ең алдымен айтарым, адам баласын жақсылыққа үміттендіріп, жақсылыққа жетелеген лазым. Жамандықтың бір кілті ашылса, адамның да, қоғамның да қалған өмірі күреспен өтеді. Елбасының Жолдауы Қазақстанның әлемдік деңгейдегі беталысы мен бағытын айқындап берді. Президентіміз Жолдауын жастарға арнады. Шын мәнінде, бүгінгі жастар өзгеше. Тәуелсіз елдің төл перзенттері, санасы тәуелсіз, ойы озық, білімі асқақ азаматтар. Жастар жауапкершілікпен қатар, ауыртпашылықты да сезінуі керек,»- дей келе Ауған соғысының ардагері бүгінгі еңбек майданын кешегі ауған соғысына теңеді. «Мен көрген соғыс» атты бейнебаян үзінді көріңіздер Ауған соғысының қасіреті кімдердің жүрегін жараламады десеңізші?! Азаматтық борышын атқаруға әскерге кетіп, табытпен оралғандары қаншама? Осындай ағаларымыздың хатынан үзінді тыңдаңыздар. (Күй орындалып тұрады.) Арайлым 10 сынып. «Жауынгер хаты» (авторы М. Сергеев.) Бауырым, бұл хатымды аласың ба? Ауғанның тауларының арасында, Бораған қорғасын оқ бас көтертпей, Жатырмыз ессіз – түссіз жар астында. Қоршаудамыз, барады айдан асып, Анталаған жаулармен тайталасып, Іздеп жатқан ел де жоқ артымыздан, Шер – қайғыңды енді кімге айта аларсың? Күңіреніп, күрсінеді Ауғанстан, Жігіттер де шаршады сұм соғыстан. Түн ортасы басталар қанды қырғын, Жарылыстан – жарылыс – күл боп ұшқан. Күні өтеді осылай жастығымның, Жолдасымның естідім ақтық үнін. Қансырады, құлады командирім, Бірақ сырын алдырмай жатты күліп. Күліп жатты жалғанның барлығына, Өспей жатып жасыл гүл солды сонда! Көтергенмен рухын жауынгердің, Іште қалды – ау өкпесі тағдырына! Басқа салды, біз көндік, амал қанша? Тартысамыз дұшпанмен ала алғанша. Қай бұрышта қалады бас домалап, Алла білер, жортатын сапар қанша? Кейде ойлайсың, сұм ажал алып кетсе, Қопарылып, өртеніп жанып кетсем, Бауырым, дән риза мен болар едім, Осы хатым еліме барып жетсе! Түсімізге енеді ақ қорымдар, Дегендей ме, сездіріп сақ болыңдар. Бәрімізде бір арман қоршаудағы; «Сүйегіміз қалмаса екен жат қолында!» 1 – жүргізуші: Құрметті қонақтар, ендігі кезекте келешегіміз бен жарқын болашағымыздың жасаушысы, жалындаған жас ұрпақтың арнауын назарларыңызға ұсынамыз. 6 – сынып 1. Өтер жылдап, ауқып тағы алыстап Тағдыр талай тауқыметін табыстар. Өздеріңді жырлап өтер ұрпағың Ауғандағы азап шеккен арыстар 2. Армысыздар, ауғандық жауынгерлер Жырым бар жараланған, жаныңды емдер. Өлгендердің жәннәтта болсын жаны, Тірілерің мың жаса, дәуірлеңдер! Ерлік қылған ағаларым, аспан асты, жер үсті, Біз сәндікке кимегенбіз деп шалбар мен бөрікті Отан ана алдындағы өтеймін деп борышты, Аттандыңдар, атқардыңдар соғысты. 3. Отан үшін оққа тосып кеудеңді, Ерлігіңді, өрлігіңді ер көрді. Бірге аттанған бауырларың жер жастанды, жерленді Жебейді олар әруағымен сендерді. Аналардың көл боп аққан көз жасы, Жетім – жесір тағдырларын ойлашы. Сол күндерді көрмесін бұл халқымыз, Елі үшін құрбан болған ер басы. 4. Баласы батыр туғаннан Денесін сумен жуғаннан Батыр да халық қазақпыз Кіндігін түйіп буғаннан Даламен бірге қайнасып Көкпенен бірге жайнасып Көршімен тату, жауына қату Қарасаң егер байқасып Тамыры терең кететін Жайнаған дархан мекенім Бар ма екен шіркін жалғанда Қазахияма жететін 5. Осындай елді құраған Бабадан қалған мұрадан Жастарға сарқыт ерлігі Сел болар ақса жырадан Ел үшін өткен батырлар Шайырлар менен ақындар Күш пенен түйсік, ақылды Бағындыра алған дарындар Олардың ерлік тәлімі Халқына айқын мәлімді Ұғына алса керекті Қазіргі ұл – қыз хәліңді 6. Атойлап шапқан батырлар Рухын қайрап ақындар Ұрпағым аман болсын деп Қыршынбасын деп жатырдан Ел үші қиып құр жанды Ұстанған елміз бір заңды Биікке қойған қазақпыз Ар – ұятпенен ұжданды Жауына күшін көрсетіп Ізіне ерген ел сеніп Жастарға бүгін аманат Жасалған істер белсеніп Бабалар салған сара жол Өшпейтін мәңгі дара жол Ұрпаққа бүгін аманат Қорғай біл халқым пана бол 1 – жүргізуші: Арал қаласына қатысқан Ауған соғысының ардагерлері: Екі жүргізуші барлық Ауған соғысының ардагерлерін кезек кезек тізіп айтып шығады «Ерлік – жан дүниенің ұлы қасиеті» деген екен бір дана қария. Өмірінің өлшеулі бір бөлігі, жауқазын жастық шағының сүбелі үлесін оқ пен от астында өткізіп, тағдырдың жауызымен елге аман – сау оралып, туған жерімен қауышқан майдангер ағаларымызбен кездесіп, бүгінгідей сұхбат жүргізу – біз үшін бір ғанибет. Уақыт пен тарихтың мәңгі жадында қалған оқиғаларды өз басынан өткерген апаларымыз бен ағаларымыздың айтары да, бізге берер тәлімі де мол. Ендеше, сөз кезегі өздеріңізде, құрметті қонақтар! Ендігі сөз кезегі алып бәйтерек, ауылымыздың мақтанышы болып жүрген ауған соғысының ардагерлеріне беріледі. Сұхбаттасу Оқушыларды толғандырып жүрген сұрақтар бар шығар, олай болса кезекті оқушыларға берейік. Оқушылардың сұрағы: – Сіздермен бірге қазақ жауынгерлері болды ма? – Сіздің Ауғанстанға аттанғаныңызды тума – туыстарыңыз білді ме? – Ауған жерінде болғанда ауғандықтардың қандай екенін байқадыңыз? – Бұл сұм соғысқа аттандыңыз ба? – Сіз Ауған соғысы туралы фильмдерді көргенде шындыққа жанасатындары бар ма? – Сіздермен шақырылған жігіттердің қаншасы елге оралмады? – Соғыстың алдында сіздерге жаттықтыру істерін жүргізді ме? Әлде қару беріп жібере салды ма? – Сіздерге үкімет тарапынан қандай көмек көрсетіліп отыр? – Ауғанстанда тұратын қазақтар жайлы білеміз. – Соғыс кезінде қандастарымызды кездестірдіңіз бе? – Қазіргі бейбіт заман сарбаздарынан қандай батырлық, ерлік қасиеттерін көріп жүрсіз? – Өз тәжірибеңізден қазіргі жастар өз елінің патриоты ретінде қандай болу керек деп ойлайсыз? – «Ерлік, батырлық, жауынгерлік» ұғымдарын жастар арасында қалай насихаттаған дұрыс деп ойлайсыз? – Сіздер Ауған соғысына барғанда шын өзіңіз ниетіңізбен бардыңыз ба, әлде Кеңес Одағының тапсырмасы болды ма? 1 – жүргізуші:
2 – жүргізуші Мен қазақпын, Ұланымын елімнің, Мен қазақпын, тірегімін жерімнің. Ұланымын туын көкке көтерген, Болашаққа алға бастап жетелер. Қиындығын қазағымның әрқашан Қайыспайтын қара нардай көтерер. 1 – жүргізуші: – Өтер жылдар, айлар тағы алыстап Тағдыр талай тауқыметін табыстар. Өздеріңді жырлап өтер ұрпағың Ауғандағы азап шеккен арыстар – деп ақын жырлағандай, өмір тоқтамайды, ерлік өлмейді, замандарға жалғаса береді. Бұған дәлел бүгінгі ортамызда жүрген ауғандық жауынгерлеріміз, бейбіт өмірдегі жарқын істері, қоғамдық жұмыстарға белсенділіктері, түрлі кәсіпті игерудегі ерен еңбектері ұмтылмақ емес. 2 – жүргізуші
Ән: «Байтақ елім» 1 – жүргізуші Кешіміздің қорытынды сөзін мектебіміздің директоры береміз. 2 – жүргізуші: Сонау Ауған жерінде қару асынып мұң арқалаған сын сағаттарда бірін – бірі бауыр дескен азаматтар бүгінгі таңда еліміздің түкпір – түкпірінде еңбек етуде. Аяулы ағалар, уақыт тауып келгендеріңізге рахмет! Сіздерге ұзақ ғұмыр, денсаулық, жанұяларыңызға бақыт тілейміз! Аспанымыз ашық болсын, бейбіт өмір жасай берсін. «Ауғанның асуында от кешкендер…» Қызылорда облысы, Арал қаласы №2 Облыстық арнайы санаториялық мектеп – интернаты Оразгулова Дина Айнуровна – қосымша білім беру педагогы, тарих пәнінің мұғалімі Дереккөз: http://bilimsite.kz жүктеу/скачать 67,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|