Қазақ ӘдебиеТІ
жүктеу/скачать 2,89 Mb. Pdf көрінісі
|
811-002-002к-20 КазЛитра 11 каз УЧЕБНИК ЕМН
| «Қия да»
де ген же тін ші та рау да 16 жас та ғы Абай әке ата на ды. Діл дә түс- кен жыл дың ке ле сі көк те мін де Ақыл бай (1861–1904) де ген тұң ғыш ұлы, жыл өт кен де Күл ба дан (1862–1932) де ген қы зы дү ние ге ке ле ді. Құ нан бай Қа ра тай дың ақы лы мен Бер ді қо жа ның қы зы Нұр ға ным ға құ да тү- се ді. Әке сі қар сы бо лып, бер гі сі кел ме гені мен, ба ла ла ры үгіт теп, әсі ре се, Бу ра хан көн ді ре ді. Осы та рау да М.Әуе зов қо жа лар дың қай дан, қа лай ау ып кел ген ді гі ту ра- лы ай тып өте ді. «Құ нан бай те гін де жі гіт тің де не лі, бі тім ді лі гін ұна та тын. Бу ра хан аса сұ лу жә не де не лі жі гіт еді. Со ның тұл ға сын та ма ша етіп, бір кү ні: «Бір үй дің іші не жүз кі сі кем адам ды жиып, со ның ара сы на Бу ра хан ды кір гі зіп, отыр ғы зып қой са, ана лар дың кем ді гі көз ге кө рі не ме?» де ген. Нұр ға ным ның М.Әуе зов ке апай бо лып ке ле ті нін сөз ба сын да айт қан быз. Ұл жан Құ нан бай дың бұл ісі не қар сы бо лып, на ра зы лық біл ді ре ді. Бі рақ Ұл жан ды кө ре ал май, үне мі аты сып жү ре тін Күң ке бұл жағ дай ды пай да ла нып, Құ нан бай жа ғы на шы ғып ке те ді, сон дық тан да Нұр ға ным Күң ке отыр ған Құ нан бай дың Қа ра шо қы да ғы үйі не ке лін боп тү се ді. Абай ды «Жал ғы зым» деп ер ке лет кен асыл әже сі, ай на ла сы на өте қа дір лі, мей ір бан адам бол ған. Зе ре (1785–1873) ау ру ілі не са лы сы мен, көп жат пай, 88 жа сын да қай тыс бо ла ды. Бұл та рау да ғы ең бас ты оқи ға: Құ нан бай дың 24 жас қа кел ген ба ла сы на «Се нің бой ың нан үш түр лі мін кө рем. Со ны тың да» де ген де оған қай тар ған Абай дың жа уа бы ар қы лы қан ша ма қи ын жол дан өтіп, қия ға шық қан жас ғұ- ла ма ны кө ре міз. «Ең әу елі ар зан мен қым бат тың пар қын ай ыр май сың. Өзің- де гі ба рың ды ар зан ұс тай сың… Жай дақ сың. Жай дақ су ды ит те, құс та жа лай- ды», – деп бас тала тын әке ай ып тауы да оңай емес. Ал Абай дың: «…Қо лын да құ ра лы бар жал ғыз-жа рым ға ға на пай да сы тие тін шы ңы рау да ғы су бол ған ша, құ рал ды, құ рал сыз, кә рі, жас қа тү гел пай да сы тие тін жай дақ су бол ған ды ар- тық са най мын» – деуі – ой-өрі сі же ті ліп, өмір ге көз қа ра сы әб ден қа лып тас қан адам ның ау зы нан ға на шы ға тын сөз. Бұл та рау әке мен ба ла ара сын да ғы ой лы сұх бат тан кей ін: «Қия ға қа дам бас қа ны рас. Бір күн дер де жа лаң құз дың ба сын да ғы та қыр құм мен тас тақ ты жа рып, әл сіз нә зік ше шек атып, жас шы нар пай да бол ған. Сон дай бір гүл шаш- қан. Ен ді бұл күн де сол шың ға шық қан жал ғыз шы нар бал ғын тар тып, жас қу ат қа то лып ты. Қа зір оған қыс пен аяз да, тіп ті тау дауы лы да қа тер бо лу дан қал ған-ды», – деп түй ін де ле ді. «Абай жо лы ның 2-кі та бы «Тай ғақ та», «Жай лау да», «Еңіс те», «Оқап та», «Асу да», «Та рау да», «Би ік те» де ген же ті та рау дан тұ ра ды. жүктеу/скачать 2,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|