Қазақ халқының дәстүрлі мәдениетіндегі жылқы феномені
Қорғауға ұсынылған тұжырымдар
жүктеу/скачать 363,5 Kb.
|
avtoref toktabay
| Қорғауға ұсынылған тұжырымдар. Б.з.д. ІV мың жылдықтың аяғы мен ХХ ғ. 30 жылдарына дейінгі, яғни 6 мың жыл аралығында қазақ жеріндегі жылқының пайда болу, қолға үйрету, мініске, әскери іс, транспортқа пайдаланудан бастап, жылқы шаруашылығының эволюциялық даму жолдары көрсетілді.
– Қазақ жері жылқының пайда болған және қолға үйретілген Отаны екендігі дәлелденді. – Сақ (скиф), ғұн, көне түркі, қыпшақ, оғыз, Алтын орда, Қазақ хандығы кезіндегі жылқы тұқымдарының дәстүрлі қазақ жылқы тұқымдарымен арасындағы байланыстарды зерттей келе қазақи жылқы тұқымдарының әлемдегі көне тұқымдардың бірі екенін, сонымен бірге көптеген көршілес елдердің жылқы тұқымдарына тигізген әсері пайымдалды. – Жылқы түсіне байланысты қазақ тіліндегі сөздерді ел арасынан жинақтап, жүйелей отырып, әлемде бірде-бір халықта мұншалықты сөз қоры жоқ екенін және бұл феномен әлемдік мәдениетке қосылған үлес екені айқындалды. – Ер-тұрманның шығу тегі, даму жолдары, түрлері, аймақтық ерекшеліктері мен жасалу технологиясына т.б белгілеріне орай жүйелеу, бірыңғай типологиясы жасалды. – Ат баптау, бәйгеге жарату, жорға салыстырудың әдістері мен тәсілдерін, сыншылық өнердің қырлары мен сырлары баяндалды. – Жылқы психологиясы арнайы қарастырылып адам мен жылқының өзара байланысы, «Қазақ жылқы мінезді»-деген тәмсілдің мән-мағынасы зерделенді. – Жылқы және халықтық мерекелердің: ас, бәйге, қымызмұрындық, ат ойындарының қазақ қоғамындағы алатын орны, этномәдени қызметі, тәртібі мен ерекшеліктері нақтылынды. Жылқымен байланысты әдет-ғұрыптар, жылқыға арналған өлең-жырлар, билер, ән-күйлер жүйеленді. – Жылқының қазақтың әдеттік құқығындағы орыны мен ролі, барымта мен батыршылдықтың қатнасы, жылқының соғыс күші және көшпенділерде ту, байрақтардың шығуы мен ту ұстау дәстүрлерінің жылқымен байланыстылығы негізделді. жүктеу/скачать 363,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|