Қазақ халқының Әдебиеті және мәдениеті әлменова Нұргүл Айкөргенқызы



бет5/5
Дата15.09.2017
өлшемі1,01 Mb.
#33953
түріСабақ
1   2   3   4   5

Батырлар жыры. Батырлық жырларда тарихи оқиғалар бейнеленеді. Жерімізде жаудың шапқыншылығы,оған қарсы батырлардың елін, жерін қорғау жолындағы ерліктері баяандалады .Мысалы:»Ер Тарғын «Алпамыс» «Қобыланды батыр» жырларында жоңғар шапқыншылығына қарсы күрес жырланады. Сондықтан да елін, жерін шет ел басқыншыларынан қорғауда ерлікке, отанын сүйе білуге, ұлттық сана-сезімге баулуда тарихи маңызы зор.


Ғашықтар жырлары. Халхымыздың әдет-ғұрпы, салт-санасы жайлы мол мағлмат береді, өз бақыты үшін күрескен жастардың махабатт жолындағы көрген азап-бейнеттері баяандалады.

«Қозы Көрпеш –Баяаан сұлу» мен «Қыз Жібек»жырларында жетім ұлға қызын бермеймін деген Қарабайдың,баласына теріс батасын берген әкесі Базарбайдың жағымсыз істері, жастардың ажалына себеп болған ескілікті сананың қаталдығы айтылады. Ғашықтық жырлар жастарды еркіндікті бағалауға баулиды.



Ұлыс жырлары. Жыл басы 22 наурыз күні түн теңеліп, қыстың ызғары кетіп, көктемнің келуі жаңа тірліктің басталған кезі болып саналған. Малтөлдеп, сүт көбейіп,егіншілер соқа –саймандарын сайлап, егістікке шығады. Адамға қажеттті әрбір дәнннен араластырып, оған сүт, айран, соғымнан сақталған сүр ет салып, наурыз көже жасаған .Бүкіл ауыл адамдары бір-бірінің наурыз көжесін ішіп, біріне-бірі: «Ұлыс оң болсын , сүт мол болсын! Қайда барсаң жол болсын Ұлыс бақты болсын, төрт түлік ақты болсын, бәле-жала жерге енсін!» деп тілек білдірген


Бесік жыры. Нәрестеге дүнеге келгенде «Шілдехана тойы жасалған .Балаларды тәрбиелеу бесік жырынан басталған

Әлди, әлди ақ бөпем,

Ақ төсекте жат бөбем!,

Жылама, бөпем, жылама

Жілік шағып берейін

Халқымыздың ауыз әдебиеті жастарды еңбекке, патриоттық сезімге, батылдық пен батырлыққа, парасатты әрі ақылды болуға,достық ,адамгершілік сияқты қасиеттерге баулиды. Мақтаншақтық, екіжүзділік қорқақтық сияқты жаман қасиеетерден аулақ болуға тәрбиелейді.



Сергіту сәті: Наурыз мейрамы туралы Бейне сурет
IV. Студенттермен жұмыс.
А) «Тарихи көмбе» (Ескі сөздердің мағынасын ашу)

Жарапазан- діни мейрамдар күні үй иелерінің туысына келіп, мадақтау өлеңдер айтылған

Жаназа-Қаза болған адамның жаның рухтандырып, о дүниеге атандыру.

Бақсылық сарын–Қазақ бақсыларының ауырған адамдарды емдеу үшін айтқан сарыны

Сәукеле-Қалыңдықтың ұзатылу тойында киетін сәнді бас киім

Маңдайша-сәукеленің маңдайына тағатын асыл тасты күміс әшекей

Қасаба -

-Қыз тақиясының бір түрі Қыздар үйлену тойында қасабаны сәукеле орынына да киген



Топтық тапсырма.
I топ. «Білгенге маржан» Мақал-мәтелдің жалғасын табу

  1. Жас адам күшін салады. Кәрі адам ......................................... (ақылын салады)

  2. Еңбектің наны тәтті, Жалқаудың ........................................... (жаны тәтті)

  3. Өнер – ағып жатқан бұлақ, Ілім - ..................................... ... (жанып тұрған шырақ)

  4. Отан оттан да .......................................................................... (ыстық)

  5. Қына тасқа бітеді, .................................................................. ( Білім басқа бітеді)

  6. Ата көрген оқ жанар, ............................................................ (Ана көрген тон пішер)


II топ. «Қазақстан» сөз жұмбағын шешу




1. Қазақстан жерін мекендейтін халық?(қазақ)

2. Қазақстан Республикасы мемлеееттің негізгі нышаны ? (елтаңба)

3. Ақша айналымын зерттейтін ғылым (нумизматика)

4. Елтаңбаларды зертейттін ғылым(геральдика)

5. Елтаңбаның екі жағында не бейнеленген?(пырақ)

6. Қазақстан солтүстік батысында қай елмен шектеседі?(Ресей)

7. Қазақстан Республикасының негізгі рәмізі(ту)

8. Қазақстан Республикасының туының авторы? (Шәкен)




V. Жаңа сабақты бекіту.

Венн диаграммасы арқылы студенттердің түсінігін тексеру



Ауыз әдебиетін және жазбаша әдебиетін салыстыру

VI


VI. Студенттерді бағалау.
Сабақ барысында белсенді араласып отырған студеттерді бағалау
VII.Үй тапсырмасы.
§24. Қазақ халқының әдебиеті және мәдениеті тақырыбында реферат жазу

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет