Қазақ халқының СƏулет өнері ежелгі қҰрылыстар
жүктеу/скачать 4,98 Mb. Pdf көрінісі
|
СЕН БІЛЕСІҢ БЕ 501-600
- Бұл бет үшін навигация:
- Доспамбет жырау
- ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ШЕШЕНДІК ЖƏНЕ АҚЫНДЫҚ ӨНЕРІ
| ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ШЕШЕНДІК
ЖƏНЕ АҚЫНДЫҚ ӨНЕРІ Өз халқының нағыз ұлы Шалкиіз жырау өз шығармаларында адамгершілікті, махаббат пен қайырымдылықты, өз туысына деген жанашырлық жəне Отанды сүю туралы толғанысын халқына жеткізе білген. Доспамбет жырау Доспамбет жырау – қазақтың белгілі ақыны əрі қолбасшысы. XV ғасырдың 90-шы жылдары Азау қаласында (қазіргі Ростов облысында) дүниеге келген. Ол Кіші Ноғай ордасының əскери шонжарлар отбасынан шыққан. Доспамбет Бақшасарай мен Стамбұл қалаларында болып, жақсы білім алған. Отыз жылдай ғана өмір сүрген ақын ұрпақтарына өзінің құнды поэтикалық шығармаларын қалдырған. Оның өлеңдерінде жауынгерлердің жорықтары мен ерліктері жырланған. Батырларға тəн ар-ождан мен Бұқар жырау намыс үшін күрескен жауынгерлерді керемет суреттей білген. Доспамбет жыраудың толғау түрінде жазылған бірнеше шығармасы сақталған. Олар: «Айнала бұлақ басы тең, Азаулының Стамбұлдан несі кем», «Арғымаққа оқ тиді», «Айналайын, Ақ Жайық». Доспамбеттің терең толғаулары жас ақындар, соның ішінде Бұқар жырау шығармаларына көп əсерін тигізді. Бұқар жырау 1668 жылы Баянауыл жерінде дүниеге келген. Жүз жылдан аса өмір сүрген Бұқар шамамен 1782 жылы қайтқан. Əкесі Қалқаман арғын руынан шыққан атақты батыр болған. Бұқар жас кезінен би атанып, Қазыбек, Төле, Əйтеке билермен бірге Тəуке ханның заңдар жинағын құрастыруға қатысқан. Бұқар көшпелі халықты жоңғарлар жан-жақтан қыспаққа алып, шабуылдап жатқан қатал заман тұсын жырлаған. Ол сол кезде қазақтың билеушісі Абылай ханның ақылшысы əрі кеңесшісі болатын. 531 ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ШЕШЕНДІК ЖƏНЕ АҚЫНДЫҚ ӨНЕРІ Ұлы ханның барлық қазақ тайпаларын біріктіретініне сеніп, оны алып күш иесі деп құрметтеген. Бұқар жыраудың ең таңдаулы шығармаларының бірі – Абылайдың дүниемен қоштасуы туралы өлең-жоқтауы. Онда ханның батылдығы мен ақылдылығы, дана саясаты мен көрші елдермен дипломатиялық қарым-қатынасты жүргізе алу ерекшелігі айқын суреттелген. Өз заманын жақсы түсіне білген ақын үш жүздің бірігуін қолдап, біртұтас мықты мемлекет құруды армандаған. Бұқар жырау мұраларынан бізге жеткені – жырларының 1100 өлең жолдары ғана. Сөз өнерін тамаша меңгерген оны өз замандастары «көмекей əулие» деп атаған. Бұқар жырау, шынында да, өз заманының жаршысы болған. Оның айтқан сөздері халыққа əскери рух беріп, ұлттық сана-сезімнің нығаюына əсер еткен. жүктеу/скачать 4,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|