Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис
жүктеу/скачать 3,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Абуханов-лексика
| р, у,
й дыбыстарына аяқталса, көптік жалғау қосымшасы – лар, - лер түрінде жалғанады. Мысалы: бала + лар,іні-лер,ер-лер, тау-лар, үй-лер; ә) түбір сөздің соңы ұяң з, ж дыбыстары немесе үнді л, м, н, ң дыбыстары болып келсе, оларға көптік жалғау қосымшасы –дар,-дер болып жалғанады. Мысалы: қыз+дар, ұл+дар,біз + дер, _ел + дер, киім+дер, тон + дар, өзен + дер, аң + дар, колледж-дер; б) сөздің түбірі қатаң дауыссыз дыбыстардың біріне бітсе, көптік жалғау қосымшасы –тар,- тер түрінде жалғанады. Мысал ы:студент-тер, мектеп + тер, дос-тар, кітап-тар; Көптік категория үнемі түбір сөзге көптік жалғауын жалғау арқылы көрінбейді. Кейде көптік жалғауы сөзге жалғанбай-ақ, мынау сияқты жағдайларда көптік ұғымын беруге болады: а) ел , халық аттарын білдіретін, жинақтық ұғымы бар сөздер көптік жалғау қосымшасынсыз-ақ көптік мағынада қолданыла береді. Мысалы: Бұл колледжде орыс та, қазақ та, қырғыз да, өзбек те оқиды. Бұл сөйлемдегі орыс, қазақ, қырғыз, өзбек деген сөздер сол халықтардан бір-бір адам бар деген ұғым емес, тұтас ұлт түсінігінде, жинақтық ұғымда келіп, көптік мағынада қолданылып тұр. ә) Талдап не даралап санауға келмейтін ұсақ нәрселердің аттарын білді- ретін сөздерге көптік жалғау қосымшасы жалғанбай-ақ, жинақтық ұғым береді. Мысалы: құм, тас, топырақ , ұн, бидай, тары, шөп, шаш тағы басқалар. Сондықтан да: Құрылыс алаңына жүктеу/скачать 3,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|