Табыс септік жалғауы тұлғасында айтылып, сөйлемдегі сабақты етістіктен болған мүшеге меңгеріліп, к і м д і? н е н і? деген сұраққа жауап беріп тұратын толықтауышты т у р а т о л ы қ т а у ы ш деп атайды. 1)
Аспандағы әрбір жұлдызды есепке алды. (Л. К.) 2) Жауды аяған жаралы болады. («М. М.») 3)
Штурман бағытты баяндады. (Л. К.) 4)
Ұзамай Антонов ауылды қайта шапты. (Ғ. Мүсір.) 5)
Ол орысша хат танып қалған еді. (М. Ә.) Тура толықтауыш табыс септік жалғауының жасырын (жалғаусыз) түрінде
де, ашық (жалғаулы) түрінде де қолданыла береді.
Тура толықтауыш болатын табыс жалғаулы сөз жалпы затесім
болып, өзін
меңгеретін етістік сөзімен іргелес айтылса, табыс жалғауы қосымшасыз
(жасырын) түрде колданылады.
1)
Ол балық аулады. 2)
Мен хат жаздым. 3)
Сен кітап оқыдың. Тура толыктауыш болатын табыс жалғаулы сөз төмендегідей жағдайларда
ашық (жалғаулы) түрде қолданылады.
1. Табыс жалғаулы тура толықтауыш өзін меңгеретін етістік сөзімен іргелес
айтыла тұрса да, ол толықтауыштың алдында анықтауыш болса, табыс
жалғаулы сөз ашық (жалғаулы) түрде қолданылады.
1
) Мен бұл кітапты оқыдым. 2) Біз осы малды бақтық. 3)
Ақылиманың қолындағы хатты алды. (Ғ. Мүсір.)
277
2. Тура толықтауыш болатын табыс жалғаулы сөз жалпы зат есім болып,
оны меңгеретін сабақты етістікпен екі арада басқа сөз болса, табыс жалғаулы
сөз әр уақытта да ашық (жалғаулы) түрде қолданылады.
1)
