________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
[2]
4. Мәтіндегі 2 терминдік атауға түсінік беріңіз.
Терминдер
Мағынасы
1.
2.
1.
2.
[2]
5. Мәтінге қатысты ой-тұжырымыңызды 3-4 сөйлеммен жазыңыз.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
[3]
Жазылым
Төменде берілген екі тақырыптың бірін таңдап, эссе жазыңыз. Жазылым жұмысында қажетті
клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз
ойыңызды дәлелдеңіз, орфографиялық нормаға сай жазыңыз.
[10]
1. «Өркениет пен мәдениет – егіз ұғым» дегенге келісесіз бе?
2. «Мәдениетті адам – мәдениетті қоғам кепілі»
12
Балл қою кестесі
Тыңдалым және айтылым
№
Балл
Грамматика мен лексиканы
дұрыс қолдануы
Сұрақты түсіну мен толық
жауап беру қабілеті
1
9-10
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын өте жақсы
түсінеді. Сөз саптауы дұрыс,
анда-санда
мардымсыз
қателерді жібереді.
Тақырыпты өте жақсы түсінеді.
Күтпеген сұрақтарға жауабы тез
әрі орынды. Талқылау кезінде өз
ойын толық жеткізе алады.
2
7-8
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын жақсы түсінеді.
Сөз саптауы дұрыс, анда-санда
қателер жібереді.
Тақырыпты
жақсы
түсінеді.
Күтпеген
сұрақтарға
жауабын
ойланып, әрі орынды жеткізеді.
Талқылау кезінде өз ойын түсінікті
жеткізе алады, бірақ кейде сырттан
қолдауды қажет етеді.
5-6
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдарды
қолдану аясын орташа түсінеді.
Сөз саптауы дұрыс, қателері
байқалғанмен, түсінуге кедергі
тудырмайды.
Тақырыптың негізгі тараптарын
түсінеді, бірақ күрделі сұрақтарды
талдауда
едәуір
қиналады.
Күтпеген сұрақтарға жауап беруде
қиналады.
Талқылау
кезінде
қолдауды қажет етеді, жауаптарын
алдын ала дайындап келгендей
көрінеді.
3-4
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын аздап түсінеді.
Сөз
саптауы
нақты
емес,
түсініспеушілікті тудырады.
Тақырыпты түсінуде қиналады.
Күтпеген сұрақтарға жауап беруде
қиналады,
тақырыпты
ашуды
дамыта алмайды. Талқылау кезінде
жақсы қолдаусыз өзін көрсете
алмайды.
1-2
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын өте аз түсінеді.
Түсініспеушілікті
тудыратын,
қайталанып келетін қателер жиі
кездеседі.
Тақырыпты
түсінуде
қатты
қиналады. Күтпеген сұрақтарға
жауап беруде қиналады, тіпті
жауап бере алмайды. Талқылауға
өте аз қатысады.
13
Оқылым
№
Жауап
Балл
1
С
1
2
Семантикалық жағы, мәдениеттің антиподы т.б.
2
3
Ауызекі сөйлеу стилі кездеседі. Жеке сөйлеушінің пікірі
көрінеді, яғни «бұдан көретініміз», «біз ойлаймыз» деген
сияқты
тұжырымдарға
құрылады.
Сөйлемдердің
синтаксистік құрылымы сақталмайды. Мысалы, «Бұдан
көретініміз, мәдениет пен өркениет бір-бірімен байланысты
ұғымдар екендігі».
2
4
Ықтимал жауап:
Цивилизация – мәдениеттің техникалық даму деңгейі, өсу,
даму.
Антипод – қарама-қайшылық.
2
5
Мәдениет пен өркентиетті егіз ұғымдар ретінде қарастыруға
болады. Мәдениеттің шарықтау шегі өркениетке алып
келеді. Олар қоғамдағы мән-мағынасы тұрғысынан бірін-бірі
толықтырады.
3
Барлығы
10
14
Жазылым
№
Балл
Сипаттамасы
1
9-10
Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен көркем тіл құралдары
орынды қолданылған.
Ойын еркін әрі толық жеткізеді, күрделі әсерлерді жеткізе алады,
техникалық қателерді жібермейді.
7-8
Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен тіл құралдары үйлесімді
түрде қолданылған.
Ойын анық әрі еркін білдіруі тиісті әсерді береді, жіберілген
кейбір техникалық қателер түсінуді қиындатпайды.
5-6
Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен кейбір сипаттау
құралдары қолданылған.
Ойын анық білдіреді, бірақ бір сарыннан шықпайды, техникалық
қателер (мәтіндегі сөздердің байланысу түрлерінің дұрыс
қолданылмауы,
шақтардың,
бастауыш
пен
етістіктердің
ұйқаспауы, орфографиялық қателер, пунктуацияның жоқтығы)
жалпы әсерді бұзады.
3-4
Құрылымы жүйесіз немесе анық емес, нақты суреттеу мен қарама
– қайшылықтарды баяндау қабілеті жетіспейді.
Сөз саптауы нақты болғанымен, жүйесіздік байқалады, жиі
техникалық қателер (сөздердің байланысу түрлерінің дұрыс
қолданылмауы,
шақтардың,
бастауыш
пен
етістіктердің
ұйқаспауы, орфографиялық қателер, пунктуацияның жоқтығы)
жібереді.
1-2
Көркем тіл құралдары аз қолданылған немесе мүлдем
қолданылмаған.
Сөздер кейде анық емес, техникалық және құрылымдық қателер
(сөздердің
байланысу
түрлерінің
дұрыс
қолданылмауы,
шақтардың,
бастауыш
пен
етістіктердің
ұйқаспауы,
орфографиялық қателер, пунктуацияның жоқтығы) мағынаны
толық түсінуге қиындық келтіреді.
15
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
Жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы: 40 минут
Оқылым – 15 минут
Жазылым – 25 минут
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі
Балл саны: 30
Тапсырмалар түрлері
Көп таңдауы бар сұрақтар
Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар
Толық жауапты қажет ететін сұрақтар
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсандық жиынтық бағалаудың нұсқасы 3 компоненттен тұрады: Біріншісі –
тыңдалым, айтылым және әдеби тіл нормаларын, екіншісі – оқылым және әдеби тіл
нормаларын, үшіншісі – жазылым және әдеби тіл нормаларын тексеруге арналған.
16
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
*Тапсырма Қамтылатын мақсаттар
Тапсырмал
ар түрлері
*Тапсырмалар сипаттамасы
*Орындау
уақыты, мин
Балл
1
10.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселеге автор мен
оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып,
сұрақтар құрастыру және бағалау.
Толық
жауапты
қажет ететін
сұрақтар
Тапсырма
жұппен
орындалады.
Оқушыларға 180-220 сөзден тұратын
тақырыпқа қатысты мәтіндер беріледі,
оқушы жеке отырып оқиды (немесе
аудио арқылы тыңдатуға болады).
Оқушылар мәтінді тыңдау немесе оқу
барысында мәтіннің мазмұнын түсініп,
көтерілген
мәселеге
автор
мен
оқырманның
қатынасын
анықтап,
сұрақтар құрастырады, өз пікірімен
баға береді. Тыңдаушы жұбы мәтін
мазмұны бойынша сұрақтар қояды,
көтерілген мәселені талдайды. Дәл
осылай екінші оқушы тапсырманы
қайталайды. Бағалау екі оқушыға
жеке-жеке қойылады. Көтерілген
мәселеге автор мен оқырманның
қатысын
анықтауы,
сұрақтар
құрастыра алуы, өзіндік баға беруі
бағаланады.
Тыңдалым мен
айтылым
сабақтан тыс,
қосымша
уақытта
өткізіледі (әр
білім алушыға
3-5 минут
беріледі)
10
2-4
10.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте,
диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді
талдау, негізгі үрдістерді анықтау.
Көп
таңдауы
бар, қысқа
және толық
жауапты
қажет ететін
сұрақтар
180-220 сөзге жуық мәтін беріледі.
Графиктік мәтіндердегі мәліметтерді
оқып, мәтіндер мазмұны негізінде
берілген сұрақтарға жауап береді және
мәтіндердегі мәліметтерді анықтап,
салыстыра
талдау
жасайды,
үдерістерді сипаттап жазады.
15
10
5
10.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында сөздерді
іріктеп,түрлендіріп, талғаммен қолдана білу.
Жазбаша
толық
жауапты
Оқушылар ұсынылған екі тақырыптың
бірін таңдап, 150-180 сөзден тұратын
жазба жұмысын орындайды. Жазылым
25
10
17
қажет ететін
сұрақтар
жұмысында абзацтар мен бөліктерге
бөліп, ойын логикалық тұрғыдан
жүйелі жазып, тиісті стильді ұстанады.
Жазылым барысында тақырыпқа сай
сөздерді
іріктеп,
түрлендіріп,
талғаммен қолданылуы бағаланады.
Барлығы
40 минут
30
18
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
«Индустрияландыру: ұлттық өндіріс» бөлімі
Тыңдалым және айтылым
Тапсырма
1. Мәтінді оқып шығыңыз. Мәтінде көтерілген мәселеге байланысты автордың негізгі ойын,
мәтін арқылы оқырманға не айтқысы келгенін анықтап, сұрақтар құрастырыңыз, өз
пікіріңізбен баға беріңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдауға тырысыңыз. Оның мәтіні бойынша маңызды деп
санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып,
пікіріңізді білдіріңіз.
[10]
1-мәтін
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев "Жаңа индустрияландыру: қазақстандық
барыстың қадамы" ұлттық телекөпірі барысында жоғары технологиялық бірқатар жаңа
өндіріс ошағын іске қосады» деп хабарлайды Sputnik Қазақстан тілшісі.
Ұлттық телекөпір барысында бүкіл ел бойынша онлайн режимінде жаңа индустриалды-
инновациялық, инфрақұрылымдық, энергетикалық, агроөнеркәсіптік жобалар іске
қосылатын болады. Атап айтқанда, "Қазақалтын Технолоджи" компаниясы Ақсу ауылында
алтын өндіру фабрикасын іске қосады. Ақтөбе облысында машина жасау және металл өңдеу
секторында мұнай-газ жабдықтарын өндіру және құбырлар шығарумен айналысатын
"Қазақстан мұнай жабдықтары зауыты" ЖШС зауыты ашылды. Ал Атырау облысында
("Жігермұнайсервис" ЖШС) роботты дәнекерлеу әдісімен металл құрастырмалары өндірісі
іске қосылмақ. Тамақ өнеркәсібінде және ауылшаруашылық өнімдерін қайта өңдеуде
Солтүстік Қазақстан облысындағы "Маслодел" ЖШС, "Тетра Пак" ЖШС жоғары
технологиялық қондырғылармен жабдықталған сүт зауытын ашады. Шығыс Қазақстан
облысында "Восток-Молоко" ЖШС жоғары технологиялық жабдықтары орнатылған сүт
кешенін модернизациялаған. Бұдан бөлек, Батыс Қазақстан облысында жаңа құс фабрикасы
іске қосылады.
Сондай-ақ телекөпір барысында Жамбыл облысында "Оргстрой" кәсіпорны гранит,
мәрмәр және гипс өндіру, жарылғыш құрылғыларды өндірудің жаңа технологиясын өңдеу
бойынша өндіріс ашуды жоспарлап отыр. Алматы облысында "Psi Stroy Industriya" ЖШС
металл конструкцияларын шығаратын зауытты, Коринская ГЭС баламалы энергетикалық
жобаны іске қоспақ. Ал Қарағанды облысында ескі көліктерді қайта өңдеумен айналысатын
кәсіпорын жұмыс істей бастады. Кәсіпорын жылына тозығы жеткен автокөліктердің 50
мыңын қайта өңдеуге қауқарлы.
Бұған қоса, телекөпір барысында Қазақстанның транзиттік әлеуетін дамыту және
Еуразия құрлығындағы логистикалық торапты құру жобасын іске асыру мақсатында
Мемлекет басшысы бірнеше нысандардың іске қосылатынын атап өтті.
2-мәтін
Жалпы Ұлттық Өнім (ЖҰӨ) – макроэкономикалық жиынтық көрсеткіш. Бір адамға
шаққанда нақты ЖҰӨ-нің өсімі халықтың тұрмыс деңгейінің басты көрсеткіші болып
табылады. ЖҰӨ бір елдің нарықтық баға бойынша есептелген, жыл бойы шығарған дайын
өнімін құрайды. Басқа елдерде көптен бері кең қолданылып келе жатқанымен, отандық
тәжірибеге 1988 жылдан енгізілген. Бір адамға шаққанда нақты ЖҰӨ-нің өсімі халықтың
тұрмыс деңгейінің басты көрсеткіші болып табылады. ЖҰӨ бір елдің нарықтық баға
бойынша есептелген, жыл бойы шығарған, дайын өнімін құрайды. Оған сол елде және сол
елдің иелігіне жататын, шет елдерде шығарылған өнім құны да кіреді. ЖҰӨ-нің жалпы
ұлттық табыстан айырмашылығы — оған өндірістік және өндірістік емес негізгі қорлардың
19
амортизациясы және өндірістік емес жүйелер мен сыртқы экономикасы қызметтен түсетін
табыстар да қосылады.
Сонымен қатар ЖҰӨ-ді есептеудің бірнеше әдістері қалыптасқан, соның ішінде,
Қазақстандағы жалпы ұлттық өнім және оны есептеу әдістері де ерекше. Көптеген тауарлар
және қызмет түрлері ЖҰӨ-де нарықтағы бағаларымен есептелінеді, ал кейбір тауарлар мен
көрсетілген қызмет түрлері нарықта сипатталмайды, сол себепті нарықтық бағасы жоқ.
Дегенмен, осы көрсетілген кызмет құны ЖҰӨ- ге енгізілуі керек, сол үшін біз оларды
өлшеуіміз керек. Осындай бағалар шартты түрде есептелінген құн атауына ие болады.
Мысалға, тұрғындарға әкімшілік, полиция және өрт сөндірушілер қызмет көрсетеді. Осы
көрсетілген қызмет құнын бағалау қиын, себебі олар сатылмайды және нарық бағасын
иемденбейді. ЖҰӨ құрамында осы мемлекеттік жұмысшылар өнімінің құнының көрсеткіші
олардың жалақысы болып табылады.
Оқылым
Тапсырма
Графиктік мәтіндермен танысып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
[10]
1. Мәтіндерде қай жылдардың ішкі жалпы өнім көрсеткіштері берілген?
A. 2015-2016
B. 2016-2017
C. 2017-2018
D. 2014-2015
[1]
2. Мәтіндердегі мәліметтер бойынша әр жылдағы өнеркәсіп табысының мөлшері қандай?
А. 2016ж.-26,1% 2017ж.-4,2%
В. 2016ж.-17,1% 2017ж.-19,2%
С. 2016ж.-25,2% 2017ж.- 27%
D. 2016ж.-12,5% 2017ж.-21,7%
[1]
3.Мәтіндерден қандай үдерістерді байқауға болады?
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
[2]
20
4.Мәтінде қай салалардың өнім көрсеткіштері берілген?
2016 жыл
2017 жыл
-
-
-
-
-
-
[3]
5. Мәтіндердегі мәліметтерді салыстыра талдап, ойыңызды 3-4 сөйлеммен жазыңыз.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
[3]
Жазылым
Төменде берілген екі тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Жазылым
жұмысында абзац бен бөліктерге бөлуді, ойыңызды логикалық тұрғыдан жүйелі жеткізуді,
жазылымға сай стильді ұстануды ескеріңіз. Сонымен қатар ұсынылған тақырып аясындағы
сөздерді іріктеп, түрлендіріп, талғаммен қолданыңыз.
[10]
1. Қазақстандағы жалпы ішкі өнім жыл санап өсіп келе жатқандығын дәлелдеп
аргументтік эссе жазыңыз.
2. «Ұлттық өндірістің әлеуметтік жағдайға әсері» тақырыбында шағын мақала
жазыңыз.
21
Балл қою кестесі
Тыңдалым және айтылым
№
Балл
Грамматика мен лексиканы
дұрыс қолдануы
Сұрақты түсіну мен толық
жауап беру қабілеті
1
9-10
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын өте жақсы
түсінеді. Сөз саптауы дұрыс,
анда-санда мардымсыз қателерді
жібереді.
Тақырыпты өте жақсы түсінеді.
Күтпеген сұрақтарға жауабы тез
әрі орынды. Талқылау кезінде өз
ойын толық жеткізе алады.
2
7-8
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын жақсы түсінеді.
Сөз саптауы дұрыс, анда-санда
қателер жібереді.
Тақырыпты жақсы түсінеді.
Күтпеген сұрақтарға жауабын
ойланып, әрі орынды жеткізеді.
Талқылау
кезінде
өз
ойын
түсінікті жеткізе алады, бірақ
кейде сырттан қолдауды қажет
етеді.
5-6
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдарды
қолдану аясын орташа түсінеді.
Сөз саптауы дұрыс, қателері
байқалғанмен, түсінуге кедергі
тудырмайды.
Тақырыптың негізгі тараптарын
түсінеді,
бірақ
күрделі
сұрақтарды
талдауда
едәуір
қиналады. Күтпеген сұрақтарға
жауап беруде қиналады.
Талқылау кезінде қолдауды қажет
етеді, жауаптарын алдын ала
дайындап келгендей көрінеді.
3-4
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын аздап түсінеді.
Сөз
саптауы
нақты
емес,
түсініспеушілікті тудырады.
Тақырыпты түсінуде қиналады.
Күтпеген
сұрақтарға
жауап
беруде қиналады, тақырыпты
ашуды дамыта алмайды.
Талқылау
кезінде
жақсы
қолдаусыз өзін көрсете алмайды.
1-2
Грамматикалық
және
лексикалық
құрылымдардың
қолдану аясын өте аз түсінеді.
Түсініспеушілікті
тудыратын,
қайталанып келетін қателер жиі
кездеседі.
Тақырыпты
түсінуде
қатты
қиналады. Күтпеген сұрақтарға
жауап беруде қиналады, тіпті
жауап бере алмайды.
Талқылауға өте аз қатысады.
22
Оқылым
№
Жауап
Балл
1
В
1
2
А
1
3
Ықтимал жауап:
2016 және 2017 жылдардағы еліміздегі ЖІӨ үлесі, оның
қандай салаларға тиесілі екендігі салыстырмалы түрде
көрсетіледі.
2
4
Өнеркәсіп, сауда, көлік, құрылыс, ауыл шаруашылығы
3
5
Ықтимал жауап:
2016 жылы еліміздегі ЖІӨ өндірістік салаларға тиесілі
болса, 2017 жылы бұл көрсеткіш қызметтер саласына
ауысқан. Бұл дегеніміз – жылдан жылға қызметтерге
сұраныстың
көбейіп,
сәйкесінше
осы
саладағы
сатылымының жоғары пайда әкелетіндігін көрсетеді.
3
Барлығы
10
Жазылым
№
Балл
Сипаттамасы
1
9-10
Ойын логикалық түрде жүйелі жеткізген. Стильге сай сөздер
мен тілдік құрылымдарды орынды қолданады. Тақырыпты
ашуда сөз оралымдарын күрделендіре, әсерлі жеткізе алады,
техникалық қателерді жібермейді.
2
7-8
Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен тіл құралдары
үйлесімді түрде қолданылған. Ойын анық әрі еркін білдіруі
тиісті әсерді береді, жіберілген кейбір техникалық қателер
түсінуді қиындатпайды.
5-6
Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен кейбір сипаттау
құралдары қолданылған. Ойын анық білдіреді, бірақ бір
сарыннан шықпайды, техникалық қателер (мәтіндегі сөздердің
байланысу түрлерінің дұрыс қолданылмауы, шақтардың,
бастауыш пен етістіктердің ұйқаспауы, орфографиялық
қателер, пунктуацияның жоқтығы) жалпы әсерді бұзады.
3-4
Құрылымы жүйесіз немесе анық емес, нақты суреттеу мен
қарама – қайшылықтарды баяндау қабілеті жетіспейді.
Сөз саптауы нақты болғанымен, жүйесіздік байқалады, жиі
техникалық қателер (сөздердің байланысу түрлерінің дұрыс
қолданылмауы, шақтардың, бастауыш пен етістіктердің
ұйқаспауы, орфографиялық қателер, пунктуацияның жоқтығы)
жібереді.
1-2
Көркем тіл құралдары аз қолданылған немесе мүлдем
қолданылмаған. Сөздер кейде анық емес, техникалық және
құрылымдық қателер (сөздердің байланысу түрлерінің дұрыс
қолданылмауы, шақтардың, бастауыш пен етістіктердің
ұйқаспауы, орфографиялық қателер, пунктуацияның жоқтығы)
мағынаны толық түсінуге қиындық келтіреді.
|