Тарихи білім мен тірек сызбаны пайдалана отырып, ежелгі және түркі дәуірінде Қазақстан аумағында қандай этникалық процестер болғанын түсіндіріңіз.
Қазақстан аумағында көне және түркі дәуірінде көші-қонға, әртүрлі этностардың қалыптасуы мен араласуына байланысты маңызды этникалық процестер болды. Міне, осы процестердің жалпы сипаттамасы:
1. Ежелгі халықтар мен көші-қон: ерте заманда Қазақстан жерінде әртүрлі ежелгі халықтар болған, мысалы, скифтер, сарматтар, ғұндар, т.б. Олардың көпшілігі көшпелі өмір сүріп, мал шаруашылығымен айналысқан. Бұл халықтар әртүрлі кезеңде қоныс аударып, басқа аймақтардан көшіп, Қазақстанның этникалық бейнесіне әсер етті.
2. Ұлы Дала империясы: 6-8 ғасырлар аралығында ғұн, түрік сияқты түркі тайпалары құрған Қазақстан жерінде Ұлы Дала империясы құрылып, гүлденді. Ортақ институттар мен дәстүрлерді қалыптастырған түрлі түркі тайпалары үшін мәдени және саяси бірлік кезеңі болды.
3. Орда және қазақ этносының құрылуы: 13 ғасырда Қазақстан жеріне Шыңғысхан бастаған монғолдар келді. Бұл аймақтағы басым күшке айналған Алтын Орданың құрылуына әкелді. Алтын Орданың ықпалымен және жергілікті тайпалармен араласып, қазақ деген атпен белгілі этникалық топ қалыптаса бастады.
4. Түркі ықпалы: Түркі дәуірінде Қазақстан аумағына түрлі түркі халықтары мен тайпалары қатты әсер етті. Көптеген түркі тайпалары қоныс аударды немесе Ұлы Моңғол мемлекеті, Алтын Орда және Тимуридтер империясы сияқты мемлекеттік құрылымдардың құрамына кірді. Осы өзара байланыстардың нәтижесінде этникалық және мәдени ерекшеліктер қалыптасты.
34 сұрақ
ХХ ғасырдың 20-80 жылдарында Қазақстан Кеңес үкіметінің ықпалында болды, оның мәдениетінің дамуына айтарлықтай әсер етті. Осы тұрғыда берілген тарихи оқиғалар мен көркем шығармаларға сүйене отырып, осы кезеңдегі Қазақстан мәдениетінің дамуының бірнеше ерекшеліктерін қарастыруға болады.
1. «Еңлік-Кебек» пьесасы, Ә.Қастеев: Бұл пьеса 1934 жылы жазылып, қазақ тілінде жасалған алғашқы драмалық шығармалардың бірі болды. Ол қазақ халқының тарихи оқиғалары мен мәдениетіне арналған. Ә.Қастеевтің пьесасында Қазақстанның мәдени мұрасын сақтауға және насихаттауға ықпал еткен халықтық мотивтер мен дәстүрлер белсенді қолданылған.
2. «Түрксіб», Қ.Байсейітова: 1941 жылы жасалған бұл опералық қойылым Алтын Орданың Қазақстанға жорығы кезіндегі оқиғаларды баяндайды. Ол қазақ опера мәдениетінің дамуындағы маңызды оқиға ретінде танылды және
қазақ музыкасы мен салт-дәстүрін дәріптеуге үлес қосты.
3. «Қыз-Жібек» операсын композитор Евгений Брусиловский мен ақын Сәбит Мұтанов 1944 ж. Ол қазақтың халық аңызына негізделіп, Қыз-Жібек батырдың махаббаты мен құрбандығы туралы баяндайды. Опера – опера өнерінің дәстүрлерін ұлттық музыка элементтерімен ұштастырған қазақ музыка мәдениетінің маңызды туындысы.
4. Режиссер Ахтем Сейтаблаев түсірген «Менің атым Қожа» көркем фильмі 2012 жылы жарыққа шыққан және шынайы оқиғаларға негізделген. Фильмде қазақ актері, ақын, композитор Қожаберген Байбосыновтың өмірі мен тағдыры баяндалады. Бұл фильм қазақ киносының өз елінің тарихы мен мәдени тұлғаларына деген қызығушылығын, тарихи мұраны сақтауға және жеткізуге деген ұмтылысын көрсетеді.
35 сұрақ
Достарыңызбен бөлісу: |