Қазақстан мәдениеті: мәселелері мен болашағы
жүктеу/скачать 2,43 Mb.
|
Қазақстан мәдениет мәселелер-конвертирован
Қазақстан мәдениеті: мәселелері мен болашағыҚазақстан Республикасы тәуелсіздік алған сәттен бастап мынадай міндеттер белгіленді: мемлекеттер халықтарының мәдени мұрасын сақтау және көбейту. Осы кезеңде ТМД елдерімен, оның ішінде Ресей Федерациясымен этномәдени байланыстарды қалпына келтіру проблемасы өзекті бола түсті. Объективті түрде, ұзақ тарихи кезеңде Қазақстан біртұтас мемлекеттің саяси шекараларында дамыды. Мемлекеттер арасындағы тарихи байланыстар ұзақ уақыт бойы қалыптасты- бұл елдердің одан әрі эволюциясының негізі болды.Қазақстан аумағында XVIII ғасыр дәуірінен бастап Ресеймен этно-тарихи байланысы бар бірнеше миллион славяндар тұрады. Ресей Федерациясының шекаралас облыстарында өз тағдырын Ресеймен байланыстырған 2 миллионға жуық қазақ тұрады. Бұл жағдайлар екі ел халқының этномәдени байланыстарын сақтау процесін алдын-ала анықтағаны анық. Шын мәнінде, бұл байланыстар 90-шы жылдардың бастапқы кезеңінде сақталды, ал мәдени байланыстар жеке деңгейде де, мемлекеттік деңгейде де сақталды. Қазіргі кезеңде қазақстандық мәдениет идеологиялық қоғамдастық бағдарламалары аясында саясиландырылуымен ерекшеленді. Мәдениет белгілі бір дәрежеде мемлекеттік тапсырыстардың әсерінен дамыды. Осылайша, мәдениет қайраткерлері, бүкіл мәдени қабат сияқты, мемлекетке тәуелді болды. Қайта құрудан кейінгі кезеңде қазақстандық мәдениет және өнер қайраткерлері әлемдік мәдениетті тануда өздерін көрсетуге мүмкіндік алды. Бұл аспектілер қызмет пен жеке шығармашылыққа, шығармашылық тұлғаларға әсер етті. Осы кезеңде қазақстандық өкілдер өз туындыларын көрсете отырып, шетелге шығу мүмкіндігіне ие болды. Мысалы, Израильде р.Нукрикеевтің кескіндеме көрмесі ұйымдастырылды және сонымен бірге израильдік мүсінші Э. Казарян өз көрмесін ұйымдастырады. Суретші А. Бектасов өзінің 90-шы жылдардың бірінші жартысындағы батырлық кезең Қазақстанда кеңестік шығармашылық палаталар, мысалы, "Мосфильм", сол кездегі Алматы көркемсурет училищесі эвакуацияланған кезде Қазақ қазіргі заманғы өнерінің қалыптасуындағы маңызды фактор болды. Н. В. Гогольді мәскеулік Совет профессорлары жұмыс істеді. Соғыс жылдары Алматы қаласында жас көрерменнің балалар театры ұйымдастырылады, оның жетекшісі Н. Сац. Осылайша, қазақстандық қоғам күрделі кезеңде кеңес өнерінің үздік дәстүрлерін сақтап қалды. Сонымен қатар, қазақстандықтардың тарихи бастауларға үндеуін атап өткен жөн. Осы уақыттан бастап ұлттық сана-сезімнің оянуы және оның өткенін терең зерттеу бар. Бірқатар қазақстандық мәдениет қайраткерлері еуропалық шығармашылықты ұлттық дәстүрлермен біріктіруге тырысты. Мысалы, қарағандылық балетмейстер Т.Төребеков тәжірибе ретінде ирланд даласы мен Қазақ ұлттық биі негізінде би театрын құрды. Қазақстан Республикасында өнер саласында білім беретін бірнеше оқу орны жұмыс істейді. Алматыда театр, кино, бейнелеу өнері, тележурналистика бағытындағы Өнер Академиясы неғұрлым кешенді мекеме болып табылады. Қазақ мемлекеттік Құрылыс және сәулет академиясының жанында дизайн факультеті жұмыс істейді. Астанада Хореографиялық училище және екі көркемсурет колледжі жұмыс істейді. Осындай колледж Шымкентте бар. Бүгінде республикада музыка мектептері, музыка училищелері мен мемлекеттік музыка консерваториялары жұмыс істейді. Бұл ретте жазушылармен, драматургтермен, сценаристермен жұмыс істеуге бағытталған мамандандырылған оқу орындарының жоқтығы байқалады. Бір қызығы, Қазақстанда артрынктың қалыптасуына дәл осы суретшілер ықпал етті, атап айтқанда суретшілердің туындылары олардың қызметіне сатып алу сұранысының қалыптасуын айқындады. Осылайша суретшілер галереялар қозғалысының негізін қалаушылар болды. Алғашқы көркем жобалар Сорос заманауи өнер орталығынан қаржыландырылды. Осы орталық пен "Hivos" Қорының арқасында кейбір қазақстандық суретшілер әлемге танымал болды. Сол кезде " Сontemporary art "жеке көркемдік бағыты қалыптасты. Қазіргі заман мәдениеті қалыптасқан критерийлер қажеттілігі нарығына кіру, бұл ретте өнер қайраткерлеріне және әртістерге тура келді бәсекеге шетелдік үлгілері бар. Мәдениет сөз болған уақытта біз ешуақытта бүгінгі аумақтық, яғни территориялық шеңберімізбен шектеліп қалмауымыз керек. Өйткені, қазақ дейтін халықты құрсағында тербеткен ұлы даланың аумағы қазіргі шекарадан әлдеқайда кең болатын. Біз отаршылдықтың қақпанына түскен кездегі жеріміздің үштен бір бөлігінен айырылып, тәуелсіздік алдық. Осы орайда, шекара сыртында жатқан мынадай мәдени 5 түрлі рухани асылдарымызға біз ұдайы назар аударып жүруіміз керек. Бірінші – атамекен жұрттарымыз, екінші – сол жұрттарда сүйегі қалған ата-баба әруақтары, үшінші – шекара сыртында жатқан жалпы мұралар, төртінші – шекара сыртында аналарымыздың, аталарымыздың қолымен жасалған материалдық мәдениеттер, бесінші – шекара сыртында әлемнің қырықтан астам елінде бас сауғалап жүрген қандас бауырларымыздың қолынан туған өнер туындылары. Осының барлығы біздің төл тарихымыздың, төл мәдениетіміздің құрамдас бөлігі болып табылады. жүктеу/скачать 2,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|