Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау
-кесте. Мектепке бауыр басу (сауалнама)
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.10-кесте. Балалардың мектепке бауыр ба- суы, ата-аналарына бауыр басуы және ашу- ыза мен физикалық агрессияға бейімділігі (сауалнама)
| 3.9-кесте. Мектепке бауыр басу (сауалнама)
Іріктеме N=4207 n % Мектепке бауыр басу Төмен 170 4,0% Жоғары 4036 95,9% Балалардың мектепке бауыр басуы, ата-анала- рына бауыр басуы және ашу-ыза мен физикалық агрессияға бейімділігі арасында өзара байла- нысты түсіну үшін талдау жүргізілді. 3.10-кесте- де көрсетілгендей, ата-аналарына бауыр басу деңгейі төмен балалар үшін (8,8%) ата-аналары- на бауыр басу деңгейі жоғары (3,6%) балалар- мен салыстырғанда мектепке бауыр басу деңгейі төмен болған. Бұдан бөлек, ашу-ызаға бейімділігі жоғары (6,8%) және физикалық агрессияға бейімділігі жоғары (7,0%) балалардың ашу- ызаға бейімділігі төмен балалармен (2,9%) және физикалық агрессияға бейімділігі төмен бала- лармен (2,8%) салыстырғанда мектепке бауыр басу деңгейі де тым төмен болған. 3.10-кесте. Балалардың мектепке бауыр ба- суы, ата-аналарына бауыр басуы және ашу- ыза мен физикалық агрессияға бейімділігі (сауалнама) Іріктеме N=4207 Мектепке бау- ыр басу деңгейі төмен Мектепке бау- ыр басу деңгейі жоғары N % n % Ата-аналарына бауыр басуы Төмен 30 8,8% 309 91,2% Жоғары 139 3,6% 3713 96,4% Ашу-ызаға бейімділігі Төмен 87 2,9% 2894 97,1% Жоғары 83 6,8% 1142 93,2% Физикалық агрессияға бейімділігі Төмен 82 2,8% 2871 97,2% Жоғары 88 7,0% 1165 93,0% Мектептегі зорлық-зомбылық және балалар арасындағы кемсітушілік Бұл бағалаудың басым бағыттарының бірі ретінде балалардың мектептегі зорлық-зомбылық пен кемсітушілікке ұшырауы алынды. Зерттеудің мақсаты балалардың соңғы жыл ішінде мектептегі зорлық-зомбылықтың түрлі нысандары мен кемсітушілікке қаншалықты дәрежеге ұшырағанын, куәгер болғанын және/немесе өздері жасағанын (әдетте бұзақы деп аталады, яғни, басқа, әсіресе, әлсіз және жасы кіші балаларға қатысты қорқыту, агрессивтік, қатыгездік танытатын балалар) анықтау болып табылды. 39 ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ Осы зерттеуде қарастырылған мектептегі зорлық- зомбылық пен кемсітушілік нысандары мынадай әрекеттерді қамтыды: • психологиялық зорлық-зомбылық (мазақтау не келеке ету, қорқыту, басқа баланың заттары- на ақау түсіру не тартып алу, басқа балалардың баланы жақсы көрмеуі үшін алдау); • физикалық зорлық-зомбылық (итеру, ығыстыру, аяқтан шалу не тебу, ұру, физикалық жарақаттар, затпен/қарумен қорқыту не ша- буыл жасау); • ақша бопсалау (баладан ақша бопсалау не тартып алу); • сексуалдық сипатта сөз айту мен қысым көрсету (басқа баланың жыныстық мүшелеріне қол тигізу/ұстап алу, басқа бала туралы сексуалды сипаттағы әзілдер); • кибербуллинг (баланы ұялту/қорқыту үшін хабарлама не бейне жіберуге Интернетті/ұялы телефонды пайдалану); • кемсітушілік (қыздардың ар-намысына тиетін сөздер айту, ұлтына, терісінің түсіне, киімі не тұрған жеріне, дініне байланысты жағымсыз қарым-қатынас/мазақтау, мүгедек болуы- на байланысты жағымсыз қарым-қатынас/ мазақтау. Бұл санаттар мектептердегі балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен кемсітушілік туралы халықаралық әдебиет ұғымдарымен сәйкес келеді. 3.11-кестеде, барлық іріктеп алынған 4207 баланың 66,2%-ының (3-тен 2-сі) соңғы жылы мектепте зорлық-зомбылық пен кемсітушілікке ұшырағаны көрсетілген. Нақтырақ айтқанда, балалардың 63,6%-ы (3-тен 2-сі) бала- лар арасындағы зорлық-зомбылық пен кемсітушіліктің куәгерлері, 44,7%-ы ба- лалар арасындағы зорлық-зомбылық пен кемсітушіліктің құрбандары, ал 24,2%-ы (4-тен 1-і) – өткен жылдың ішінде басқа балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен кемсітушілік жасағаны көрсетілген. 3.11-кестеде сондай-ақ зерттеу барысында өлшенген зорлық-зомбылық түрлері келтіріледі. Психологиялық зорлық-зомбылық бойынша, балалардың 60,0%-ы өткен жылы мектепте психологиялық зорлық-зомбылыққа ұшыраған, оның ішінде балалардың 50,2%-ы (2-ден 1-і) психологиялық зорлық-зомбылықтың куәгерлері, 40,0%-ы, психологиялық зорлық- зомбылықтың құрбандары және 14,0%-ының өткен жылы мектепте психологиялық зорлық- зомбылық жасағаны көрсетілген. Ал физикалық зорлық-зомбылыққа келсек, балалардың 52,8%-ы (2-ден 1-і) өткен жылы мектепте физикалық зорлық-зомбылыққа жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|