Қазақстан-ресей
жүктеу/скачать 147,58 Kb.
|
Социология рк 1
Ұлт. Ұлттың белгілері11,45 билетте қайталанған. Ұлтаралық қатынас. Этносаралық қақтығысЭтносаралық қарым-қатынас мəдениеті адамға ұлтаралық қатынастарды тану, дамыту, өзгерту жəне жетілдіру үшін қажет жəне ұлттық прогрестің де, жалпыұлттық мақтаныш рухында тəрбиелеудің де тиімді құралы жəне тəсілі ретінде əрекет етеді. Ұлтаралық қарым-қатынас мəдениетінде адамдардың басқа ұлт өкілдеріне қатынасы шоғырланған. Ұлтаралық қатынас мəдениеті- ұлттық саясат саласындағы мəдениет. Бұл белгілі бір жүйелік сапа, халықтардың əлеуметтік өмірі мен қызметінің тəсілі, ұлттық жəне интернационалистік идеялардың, нормалардың, нанымдардың жəне т.б. олардың бірлігі мен өзара байланысында дамуы мен сабақтастығын қамтамасыз ету нысаны. "Халықаралық қарым- қатынас мəдениеті" ұғымы əлеуметтік топтардың, топтардың, таптардың, халықтардың да, жеке тұлғаның да мəдени деңгейін сипаттауға қолданылады. Ұлтаралық қарым-қатынас мəдениеті көбінесе халықтың жалпы қарым- қатынас мəдениетімен байланысты. Қоғам жаңарған сайын əр түрлі ұлт өкілдерінің саналы жəне тығыз бірігуіне көшу жеделдейді. Қазақстанда жəне басқа да достас елдерде қалыптасқан адамдар, таптар, əлеуметтік топтар мен халықтар арасындағы жаңа қатынастар халықтың ұлтаралық қарым-қатынас мəдениетін объективті қажеттілік ретінде айқындайтын жағдайлар жасайды. Ұлтаралық қарым-қатынас мəдениеті- бұл ұлттық қауымдастықтардың дамуы мен жақындасуы негізінде туындайтын жəне халықтардың экономикалық, саяси, мəдени, ғылыми-техникалық дамудағы нақты теңдігін, олардың арасындағы достық өзара көмекті, бір- бірінің ұлттық мүдделері мен ұлттық ерекшеліктерін ескеруді, ұлттық тілдерге құрметпен қарауды көздейтін қоғамдық қатынастардың ерекше сапасы. Бұл ерекшеліктер достас ұлттардың, ұлттық жəне этникалық топтардың экономикалық, əлеуметтік-саяси жəне мəдени-рухани өмірінің ортақтығымен, ғылыми дүниетанымның бірлігімен анықталады. Құрылымдық тұрғыдан алғанда, ұлтаралық қарым-қатынас мəдениеті оның диалектикалық өзара байланысты жəне өзара тəуелді екі негізгі компонентінің болуын болжайды. Біріншісі адамның ғылыми білім деңгейі жəне ұлттық процестердің мəнін түсіну, ғылыми ұлттық саясаттың принциптері мен талаптарын сақтау қажеттілігіне сену сияқты қасиеттерінің жиынтығын қамтиды. Ол қарым-қатынас субъектісі арқылы хабардарлықтың тереңдігін, яғни жеке интернационалистік сананың деңгейін сипаттайды. Екіншісі интернационализм, интеграция, ұлттық мəселе туралы білімді қолдану мүмкіндігін нақты көрсетеді, адамның жұмыс істейтін ұлттық өзара əрекеттесу жүйесінің талаптарына практикалық қатынасын бағалауға мүмкіндік береді. Əр түрлі ұлт өкілдерінің күнделікті қарым-қатынас мəдениетінің жай-күйі халықтың əлеуметтік жетілу өлшемі болып табылатыны кездейсоқ емес. Этникааралық қақтығыстар - қандай да бір аумақта, көпэтникалы мемлекеттерде этностардың арасындағы əртүрлі себептерден туындаған қақтығыс. Басқа қақтығыстарға қарағанда зардабы ауыр, шешілуі қиын. Этникааралық қақтығыстардың шығу себептері - этнос құндылықтарын кемсіту нəтижесін¬де туындаған жанжалдар аса ауыр əрі эмоционалды бояуы қанық болады. Құндылықты қақтығыстар қоғам өмірінің кез келген саласында кездесуі мүмкін. М.Вебердің пайымдауынша, адамдардың іс-əрекеті мінез-құлық ережелерін, мақсатын айқындайтын құндылықтармен үйлескенде ғана мағыналы болмақ. Этникааралық қақтығыстардағы құндылықты ерекшелік мəдени, тіл, дін, басқа да əлеуметгік-мəдени айырмашылықтардан туындаған қақтығыстарда айшықты болады (экс-Югославиядағы азаматтық соғыс себебі дін алуандылығынан туындаған субмəдениеттер (православиелік, католиктік, мұсылмандық) болды). Сондай-ақ этникааралық қақтығыстар тұрмыстық деңгейде де шығуы мүмкін. Ол түйсікте жатқан басқа этносты жаратпау социо-психологиялық факторы негізінде туындайды. Ұзақ қайшылықтан кейін себебі қандай болса да, қақтығысушы этностардың бір-біріне өшігуі бұқаралық сипат алады. Этникалық қақтығыстардың тарихи себебі этнос жадында сақталып қалған өткендегі окпе, реніштен туындайды. Олар өздігінен өзі тікелей себеп бола алмайды. Егер қақтығыс пісіп-жетілсе немесе қақтығыс шыққан болса, этнос санасындағы барлық өкпе-наз "ақтарылады" жəне "отқа май құяды". Қақтығыстардың шығу себебі қандай болмасын, олар нақтылы мақсатты көздейді, біреудің мүддесін білдіреді (кейде, тіпті қақтығысқа қатысушылар оны байқамауы да мүмкін). жүктеу/скачать 147,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|