Витаминдер — организмнің дұрыс қалыптасып, одан арғы қалыпты тіршілігі үшін өте қажетті заттардың бipi. Организмге өте аз мелшерде қажет болғанмен, әpбip витамин өзіне тән реакцияларға қатынасады. Витаминдердің организмдегі аздығына жас балалар өте сезімтал келеді. Олар витамин жетаспесе, тез шаршап, жиі ашуланады, тәбеті де нашарлап кетеді. Үлкен адамдардың витаминге деген тәуліктік қажетілігі мынандай: А витаминіне — 0,19 мг,. Е витаминіне — 25 мг; Bt витаминіне — 1,0—1,5 мг; В2 витаминіне — 1,3—1,7 мг; РР витаминіне — 10—20мг; В6 витаминіне — 1,4—2,0 мг; В12 витаминіне — 5—б мг; С витаминіне — 40—80 мг; биотин витаминіне — 0,14 мг т. Б [5].
Майда еритін витаминдер. А витамині зат алмасу процесіне қатысып, организмнің өсуіне және әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұруына көмектеседі. Сүтте А витамині орта есеппен 0,025 мг/%. А витамині жаз айларында аяғымен жайылған сиыр сүтінде көп болады. Сонымен қатар ол сүт майының тотығып, бұзылмауына да септігінтигізеді. А витамині сүтті қыздырғанда, қайнатқанда бұзылмайды, оның сүттегімөлшері де азаймайды [29].
Д витамині (кальциферол)— организмде фосфор, кальций алмасуына қатысады. Витаминнің осы түріжетіспесе, балалар рахит ауруына жиі шалдығады [30].
Е витамині жетаспесе малдың, адамның ұрықсыз қалуына әкеп соқтырады. Мұның сүт құрамындағы мелшері — 0,09 мг/%. Жаз айларында сауылған сүтте Е витамині көп болады. Сүтті қыздырғанда, қайнатқанда оның мөлшері тым азайып кетеді. Сүттің құрамында майда еритін F, К витаминдері де кездеседі [31].
Суда еритш витаминдер. B1витамині организмде белоктың, майдың, углеводтардың алмасуына әсер етеді. Организмде бұл витамин жетіспесе нерв жүйесі аурулары өршиді. Бұл сүт құрамында небары 2-3мг мөлшерінде ғана кездеседі [26].
Сүтті қыздырған, қайнатқан кезде В1 витамишніңмөлшері 10—25% азаяды.
В2витам ин i — бipiншi рет суттің сары суынан бөлініп алынған. Организмде В2витаминi жетіспесе, тканьдердің тыныс алу процесі нашарлап, органикалық заттардың тотығуы төмендейді. Мұның сүт құрамындағы мөлшері — 0,15 мг/%. Cүттi қыздырғанда, қайнатқанда В2 витаминнің мөлшері азаймайды [12].
В12витамин құрамына кобальт кіреді. Организмде осы витаминнің азаюы қаны аздық ауруына шалдықтырады. Сүт құрамындағы мөлшері — 0,4 мкг [15].
С витамині жепспесе, адам цинга ауруына шалдығады. Витаминнің бұл түрітотығу- тотықсыздандыру процесіне қатысады. С витаминнің сиыр сүтіндегі құрамы — 1,5 мг/%, бие сүтіндегі құрамы — 10 мг/%, кейде одан да жоғгары. Сүтті қайнатқан, қыздырған кезде С витаминнің мөлшері 30—60 процентке дейін азаяды [27].
