Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі е. Ы. Бидайбеков, В. В. Гриншкун, Г. Б. Камалова, Д. Н. Исабаева, Б.Ғ. Бостанов білімді

282
ақпараттық ресурстардың сандық құрамы емес, сонымен қатар 
сапалық деңгейі артады. Мұндай оқытуды дербестендірудің 
мүмкіндіктері ортаны қолдануда жəне арнайы оқыту əдістерін 
жүзеге асыруда оқу ақпаратын көрнекілендіруде, үлкен көлемді 
ақпараттарды тасымалдау мүмкіндігімен сақтауда, пайдалану-
шының мəліметтерге жеңіл қолжетімділігін, ақпараттық-зерттеу 
іс-əрекетін, эксеприменталдық іс-əрекет нəтижелерін өңдеуді ав-
томаттандыруды, оқу ақпаратын меңгеру нəтижелерін бақылауды, 
арнайы бірыңғай интербелсенді диалогты қамтамасыз етуде пайда 
болады.
Оқу мекемесінің ақпараттық-білім ортасын құру жəне оны 
оқушыларды оқыту мен тəрбиелеуде пайдалану тиімділігі артады, 
сəйкесінде педагогтардың Ақпараттық-қатынастық технологиялар 
құралдарын кəсіби қолдануға дайындығы қалыптасады.
Осы байланыс негізінде педагогикалық кадрлардың жəне 
оқу мекемелерінің əкімшілігінің ортаны қолдану іс-əрекетіне 
психологиялық дайындығын қалыптастыру, педагогтарды, оқушылар 
мен ортаның ақпараттық ресурстарын пайдалатын қызметкер-
лерді оқыту, жалпы орта білім беру жүйесі жағдайында ортаны 
дайындау мен жүзеге асырулауға негізделген конференцияны 
жүргізу, тəжірибемен алмасуды ұйымдастыру мамандарын оқыту 
қажет.
9.3 Денсаулық сақтау технологиялары ақпараттық 
білім ортасының компоненті ретінде
Жалпы орта білім беруге Ақпараттық-қатынастық технология-
лар құралдарының енуі, белсенді міндетті шешуді қажет етеді. 
Оқушылардың компьютерлік техниканы жəне басқа да оқушылардың 
денсаулығына айтарлықтай теріс əсер ететін ақпараттандыру 
құралдарын қолдану барысындағы оқыту үдерісінде денсаулығын 
сақтау міндеті туралы сөз болып отыр.
Ұзақ жылдар  бойы ақпараттық-қатынастық технология-
лардың құралдарын жаппай оқытуда қолданудың өзектілігі 
сақталып отыр. Осы жылдар аралығында зерттеушілермен 
оқытуда денсаулықты сақтау технологияларын енгізу тұрғысынан 
маңызды факторлар мен ұсыныстар саны артқандығы мəлім. 
Компьютерлік жəне басқа техниканы пайдалану арқылы оқу 

283
сабақтарын жүргізуге байланысты санитарлық нормалар мен 
ережелердің тобын еске түсіру жеткілікті. Оқушылардың ком-
пьютер алдындағы жұмысы ақыл-ой  үрдісіне, нервтік-эмоциялық 
жəне көру мүшелеріне күш түсіретіндігіне байланысты, оқытуда 
компьютерлерді ұтымды пайдалану проблемасы əлі де болса 
нақтырақ зерттелмеуде. 
Компьютерлендірудің эргономикалық проблемаларын тал-
дау тек қана техникалық құралдарды ғана емес, сонымен қатар 
педагогика жəне эргономика талаптарына жауап беретін 
программалық қамтамасыз етуге де байланысты. Сонымен қатар 
оқытушы, бақылаушы, дамытушы программалар саны да артуда. 
Бұл программалар əртүрлі стильде орындалған, мектеп оқу 
жоспарымен əлсіз байланыстырылған бірқатарында кейбір қателер 
кездеседі. 
Бірақ, əлі күнге дейін практикада білім алушылардың 
денсаулығын сақтауды қамтамасыз етудің толықтылығы, бүтіндігі 
жəне жүйелілігі сақталмауда. Практика жүзінде əрбір мұғалім 
Ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдарын қолдану 
арқылы оқушыларды оқытуда басшылыққа алатын кейбір 
талаптар туралы айта алады жəне де қандай да бір жағдайда 
ешқандай қиналмай білім алушылардың денсаулығына теріс 
əсер ететін ескерілмеген факторлардың жеткілікті санын табуға бо-
лады.
Осы салаға қатысты бірқатар проблемалардың алдын алуға бо-
лады. Егер əрбір мұғалім оқыту үдерісін Ақпараттық-қатынастық 
технологияларды құралдарын қолдану арқылы өз бетімен емес, ар-
найы нақты анықталған, бірыңғай таңдалған жəне апробацияланған 
мектептің денсаулық сақтау ортасын ұйымдастырса. Мұндай 
оқушылардың денсаулығына кері əсерін тигізбейтін оқыту, 
оқушыларды басқа пəндерден оқытуда жəне оқудан тыс іс-
əрекетіндегі оқытуда қолданылатын кіріктірілген өлшемдермен 
қатар жалпы денсаулық сақтау жүйесінің толыққанды сатысы болуы 
тиіс. 
Бүгінгі таңдағы білім беру мекемелерін біріктіру 
оның əртүрлілігімен жəне оқу жоспары мен бағдарламала-
рының, білім беру мен тəрбиелеуге жаңа əдістерді енгізумен 
ауыстырумен байланысты денсаулық сақтау ортасын қалыптас-
тыру қажеттігін ескеру керек. Оқытудың жаңа тəсілдері 
негізінде жастардың танымдық қызығушылығын жəне қабі-

284
леттерін ескеру мақсатындағы тұлғаның даму проблемалары 
жатыр. 
Қазіргі мектепте жүзеге асырылатын жаңа жаңарулардың 
мақсаты, сəйкесінше əлеуметтік жəне аймақтық тапсырыстағы 
дамыған, əлеуметтік белсенді, шығармашыл тұлғаны қалыптастыру 
үшін шарттар кешенін қамтамасыз ететін білім беру мекемесінің 
жаңа сапалы моделін тұрақты дамыту механизмін дайындаудан 
тұрады.
Мұндай жағдайда оқу мекемесінің негізгі міндеті білім 
беру сапасын арттыру болып табылады. Тəжірибе көрсеткеніндей, 
бұл міндетті əдістемелік, жалпы білім берерлік, тəрбиелік жəне 
соңында денсаулық сақтау іс-əрекетін жүзеге асыру арқылы 
шешуге болады. Оқу-тəрбие үдерісінде балалардың денсаулығын 
сақтау мен дамыту негізгі міндеттердің бірі екендігіне назар аудару 
маңызды.
Білім беру мекемелерін дамыту бағдарламасы денсаулық сақтау 
бағдарламасын дамытуды, пəндер мен сыныптар бойынша тəрбиелік 
жəне денсаулық сақтау бағдарламаларын құруды, əрбір оқу жылына 
сыныптар мен пəндер бойынша тəрбиелік жəне денсаулық сақтау 
бағдарламаларын жүзеге асыру бойынша əрекет жоспарын дайын-
дауды қамтуы тиіс.
Бұдан, ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын 
қолданумен оқытуда денсаулық сақтау шаралары біріншіден, 
пəннің ерекшелігін жəне барлық жас топтарындағы оқушылардың 
психологиялық жас ерекшеліктерін ескере отырып дайындалуы 
тиіс, екіншіден, орта мектептің жалпы денсаулық сақтау сатысының 
ажырамас бөлігі болып табылады. 
Дербес алғанда, мектептің денсаулық сақтау ортасын 
қалыптастыру мен дамыту ақпараттық-қатынастық технология-
лардың құралдарын қолдану арқылы оқытудың теориясы мен 
практикасына қажетті кең таралатын бірқатар шараларды қамтиды, 
атап айтқанда:
-   педагогтардың оқу-тəрбие үдерісін денсаулық сақтау бойынша 
педагогика, физиология, психология, экология саласындағы 
білім деңгейін жəне құзыреттілігін арттыру;
-   оқу-тəрбие үдерісін оқушылардың жұмысқа қабілеттілігі дина-
микасын есепке ала отырып ұйымдастыру;
-   əртүрлі іс-əрекетті кезекпен ұйымдастыру;

285
-   оқу-тəрбие үдерісінде еңбек пен демалыстың үйлесімділігін 
ұйымдастыру
-   оқыту барысында динамикалық үзілістерді ұйымдастыру;
Сонымен бірге мектепте ақпараттық-қатынастық техноло-
гиялардың құралдарын қолдану арқылы оқытудың əдістемелік 
жүйесі жəне практикалық шарттарын жетілдіру бірыңғай 
денсаулық сақтау кеңістігін қалыптастыруға айтарлықтай үлес 
қосуы тиіс. Мұндай ақпараттық жəне қатынастық технологиялар-
ды қолдану негізінде қалыптасатын кеңістікті қамтитын негізгі эле-
менттер: 
-   оқушылардың денсаулығын сақтау мақсатында ақпараттық-
қатынастық технологиялар құралдарын пайдаланумен оқу-
тəрбие үдерісін жетілдіру;
-   компьютерлік техниканы қолданумен оқытудың əдістемелік 
жүйесін жүзеге асыру аясында денсаулықты сақтауды бақылау;
-   оқыту үдерісінде денсаулықты сақтауды жүзеге асыратын 
медициналық-профилактикалық қамтамасыз ету;
-   ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану
аясында оқу-тəрбие үддерісін денсаулық сақтаумен сүйе-
мелдеуді жоспарлау;
-   ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану
аясында оқу-тəрбие үдерісін денсаулық сақтаумен меди-
циналық-психологиялық қамтамасыз ету;
-  оқушылардың денсаулығына кері əсерін тигізбейтін оқыту 
құралдарын іріктеу мен қолдану. 
Мектептің денсаулық сақтау ортасының теориялық моделін 
қалыптастыру жəне Ақпараттық-қатынастық технологиялардың 
құралдарын қолдану арқылы оқыту үдерісінде оқушылардың 
денсаулығын сақтау ерекшеліктерін жеке есепке алу, туындаған 
мəселелерді жоюға мүмкіндік беріп қана қоймай, сонымен қатар 
практикада педагогтар мен мектептің əкімшілігі қолдана алатын 
жалпы жəне жеке ұсыныстар мен технологиялық қадамдарды бере 
алады. Мұндай қадамдарға, бірінші кезекте, келесілерді жатқызу 
қажет:
-   оқу-тəрбие үдерісінде денсаулық сақтауды дамытуды жоспар-
лау;
-   ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдарын 
қолдану арқылы оқыту барысында пайдаланылатын мектептің 

286
іс-əрекетін денсаулық сақтау мақсатында ұйымдастыру бойын-
ша əрекетті талдау мен жоспарлау;
-   оқу-тəрбие үдерісін денсаулық сақтау мен сүйемел-
деуге бағдарланған оқытушылардың дайындығы мен мотива-
циясы;
-   компьютерлік техниканы қолданумен сабаққа дайындалу 
мен өткізу барысында СанПиН талаптарын сақтау бойынша 
бақылауды ұйымдастыру;
-   ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдарын 
қолданумен оқыту барысында демалыс пен оқу іс-əрекетінің 
рационалды сəйкестігін сақтау бойынша бақылау жүйесін 
ұйымдастыру;
-   денсаулық сақтау мақсатындағы мұғалімдер, оқушылар жəне 
ата-аналардың үздіксіз білім беру жүйесін құру;
-   ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдарын 
қолдану арқылы оқушылардың шаршауын азайту мақсатын-
дағы оқу материалын жүйелеу, кіріктіру жəне оңтайландыру 
жолымен оқыту мазмұны мен əдістерін жетілдіру;
·   ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарының мектеп 
оқушыларының денсаулығына əсерін оқып-үйрену. 
Оқу бағдарламаларын жаңа мазмұнмен толықтыра оты-
рып, оқу жоспарының мазмұнын жетілдіре отырып, шығарма-
шылық үдеріспен жəне əртүрлі ақпараттық-қатынастық 
технологиялардың құралдарын пайдалануға қызыға отырып, педа-
гогтар оқушылардың мүмкіндігі, физикалық жəне психикалық сипат-
тамалары туралы ұмытады. Нəтижесінде білім сапасы төмендейді, 
ал дұрыс емес педагогикалық əрекет оқушылардың денсаулығын на-
шарлатады. 
Мектепте денсаулық сақтау жүйесін құру, денсаулыққа əсер 
ететін барлық факторларды біріктіру жəне оларды ақпарат-
тық-қатынастық технологиялар құралдарын қолданумен оқытуда 
меңгеру, мектептегі барлық оқу сабақтарында жəне оқушы-
лардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін, ағзаның 
жұмысқа қабілеттілігі мен қызметтік жағдайы оңтайлы деңгейін 
сақтауға міндетті түрде əсер етеді. Бұл ақпараттық-қатынастық 
технологиялардың құралдарын қолданумен оқытудағы басты 
мақсатының бірі. Қазіргі қоғамның дені сау, ақпараттық ағымда 
бағдарлануға қабілетті жəне ақпараттық технологиялардың 

287
негіздерін меңгерген мамандарды дайындауға жағымды əсерін 
тигізеді. 
9.4 Ақпараттық білім кеңістігі оқу орындарының 
ақпараттық білім орталарын бірлестігі ретінде
Нақты оқу мекемесіндегі ақпараттық білім ортасын 
құрудың алғышарты жалпы орта білім беру оқу мекемелерінің 
барлық іс-əрекет түрлеріндегі ақпараттандыру үдерісінің қалып-
тасуы мен дамуының үлкен жəне күрделі жолының басын бас-
тайды. Қазір болашақ оқу мекемелерінің ақпараттық ортасын 
жалпы мемлекеттік масштабтағы бірыңғай ақпараттық-білім 
кеңістігіне кіріктірудің мүмкін болатын алғышарттарын қарастыру 
мақсатқа лайық. Шынында, мұндай мүмкіндіктер білім берудің 
мемлекеттік жүйесін кешенді ақпараттандыру қарқынына ықпалын 
тигізеді.
Ақпараттық-білім беру ортасының негізін құрайтын оқу 
мекемелерінің барлық іс-əрекеті саласындағы ақпараттандыру ре-
сурстары мен технологияларын бір кешенге біріктіру қажет. Жал-
пы орта білім беру жүйесіне таралған мұндай кешен жалпы біртипті 
əдістемелік талаптар мен ұсыныстармен толықтырылуы тиіс. 
Сəйкесінше жобалық, техникалық, педагогикалық жəне əдіснамалық 
тəсілдер кезеңмен жеке оқу мекемелерінің бірыңғай ақпараттық-
білім беру ортасын құруға мүмкіндік береді жəне оларды біріктіріп, 
бірыңғай ақпараттық-білім кеңістігін қалыптастыруға жағдай жа-
сайды.
Ақпараттық-білім кеңістігін адамдардың қазіргі ақпараттық 
жəне телекомуникациялық технологияларды қолдану негізін-
дегі білім беру мақсатын жүзеге асыру ретінде анықтауға бо-
лады, білім беру іс-əрекетін ұйымдастырудағы басты рөлді 
бүтіндей алғанда елдің, ауданның, қаланың ақпараттық білім беру 
кеңістігін құрастыру мен құрылымдаудың міндеттерінің өзектілігі 
анықтайды. 
Оқу мекемелерінің көпөлшемді ақпараттық-білім беру 
кеңістігін қалыптастыру жағдайында дəстүрлі педагогикалық тех-
нологиялар педагогикалық ақпараттық технологиялар – ақпаратты 
өңдеу, тасымалдау жəне таратуға жəне оны көрсету тəсілдерін 

288
түрлендіруге арналған білім беру іс-əрекетінің барлық фор-
маларында қолданылатын материалдық, технологиялық жəне 
ақпараттық-мазмұндық құралдар мен ресурстар ретінде түрленеді. 
Педагогикалық ақпараттық технологияларды құру жəне дамы-
ту мемлекеттің ақпараттық-білім беру кеңістігінің қызметі үшін 
қажетті шарт болып табылады, сонымен қатар бұл технологиялар, 
педагогика, психология, информатика, басқару теорияларының 
негіздеріне сүйенеді, екіншіден қазіргі ақпараттық жəне 
телекомуникациялық техниканың кең мүмкіндіктерін пайдала-
нады. 
Мемлекет масштабында Қазақстанның білім беру жүйесінің 
ақпараттық-білім беру кеңістігі бүтіндей өзіне барлық аудандар мен 
ел облыстарының ақпараттық-білім беру кеңістігін біріктіруі тиіс. 
Аймақтық сегменттерді біріктіру өзара теңқұқылы келісімдер мен 
келісулер негізінде құрылады. 
Облыстық немесе аймақтық деңгейдегі ақпараттық-білім беру 
кеңістігі өз еркімен жəне алдын ала дайындалған жəне бекітілген 
ғылыми негізделген педагогикалық моделдерге, талаптар, тех-
нологиялар жүйесіне, сəйкесінше құрылған əртүрлі білім беру 
мекемелеріндегі ақпараттық-білім беру орталарын біріктіруді 
білдіреді.
Еліміздегі бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін құрудың 
нақты практикалық тəсілі оның қазіргі компьютерлік құралдарда 
телекомуникациялық алмасуына, интернет желісіне негізделуі бо-
лып табылады. Осыған орай, аймақтық жəне басты ақпараттық 
желілердің артықшылықтарын максималды пайдалануға негіз-
делген ақпараттық білім беру интернет-порталдары түріндегі 
оқу мекемелерінің ақпараттық білім беру ортасын құру талап-
тарының өзектілігі артады. Барлық ұқсас облыстық жəне аймақтық 
порталдарды біріктіретін жəне елдің ақпараттық-білім беру 
кеңістігінің дамуының жүйеқұраушы негізі болып табылатын жал-
пы мемлекеттік ғылыми-білім беру порталын дайындау жүзеге асы-
рылады.
Осылай құрастырылған кеңістік пайдаланушылардың барлық 
категориясына бірыңғай жылдам жəне қарапайым құралдар арқылы 
іздеп табуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда:
-  оқу мекемесін, оқушыларды дайындау бағытынан жəне орны-
нан тəуелсіз іздеуге;

289
-  оқу мекемесінің құрылымы мен қызметінің ерекшелігі туралы 
толық ақпаратты іздеуге;
-  нақты мамандық бойынша білім алуды қамтамасыз ететін оқу 
мекемелерінің тізімін, оларды ақпараттық-білім беру ортасы-
нан алуға мүмкіндік береді;
- ақпараттық-білім беру кеңістігінде тіркелген кез келген 
ақпараттық ресурс, оның физикалық орналасуынан жəне 
нақты оқу мекемесінің ақпараттық-білім беру ортасына 
тəуелсіз.
Бұдан басқа, жалпы орта білім берудегі оқу мекеме-
лерінің компьютерлік жəне телекомуникациялық техника-
мен жеткіліксіз жабдықталғанын ескере отырып, ақпараттық-
білім беру кеңістігінің құрылымының принциптері мен 
технологиялары, олардың техникалық тұрғыдан жабдықта-
луына тəуелсіз барлық оқу мекемелерінің ақпараттық-білім беру 
қызметі мен өзара əрекетінің толықтай мүмкіндіктерін қамтамасыз 
етуі тиіс.
Жалпы орта білім беру жүйесінің ақпараттық-білім беру 
кеңістігін қалыптастырудың артықшылықтары туралы айта оты-
рып, оның қазіргі таңдағы əлемдік ақпараттық кеңістікпен кірік-
тірілуінің қажеттілігін белгілемеу мүмкін емес. Мұндай кеңістік 
əлемде нақты қалыптасуда. Бұған ұйым қабырғасында, соны-
мен қатар ұйымнан тыс мекемелерде пайдалануға арналған 
ақпараттық білім беру ресурстарының санының артуы мысал бола 
алады. Сонымен қатар басты компьютерлік телекоммуникациялар 
құралдарында олардың орналасуына байланысты барлық əлемге 
қолжетімді еркін таратылған ақпараттық білім беру жүйелерін атауға 
болады. 
Бір ақпараттық білім беру кеңістігіне біріктірілген ақпа-
раттық жүйелер мен ресурстардың артықшылығы жоғары 
жылдамдықты, білім беру ақпараттарымен оперативті жəне 
жеткілікті алмасуды қамтамасыз ететін сапалы байланыс каналда-
рына негізделеді. 

290
9-тарау сұрақтары мен тапсырмалары
1.  Ақпараттық білім ортасы дегеніміз не? 
2. Ақпараттық білім ортасының қандай компоненттерін білесіз? Олар 
қандай принцип бойынша ерекшеленеді жəне қалыптасады?
3.  Ақпараттық білім ортасы ресурстарына қандай талаптар қойылады?
4.  Ақпараттық ресурстар дегеніміз не? 
5. Денсаулық сақтау технологиялары ақпараттық білім ортасының 
компоненті екендігін қалай түсінесіз? 
6. Компьютерлік жəне басқа техникаларды пайдалануға қойылатын 
санитарлық нормалар мен ережелер қандай? 
7.  Ақпараттық білім кеңістігінің оқытудағы рөлі қандай?
8.  Ақпараттық білім ортасының моделі қалай қалыптасады?
9.  Ақпараттық білім ортасын қалыптастыруға мүмкіндік беретін негізгі 
технологиялық кезеңдерді атаңдар.
10. Ақпараттық білім кеңістігі қалай қалыптасады?

291
10-ТАРАУ БІЛІМДІ АҚПАРАТТАНДЫРУ САЛАСЫНДА 
ПЕДАГОГТАРДЫ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
10.1 Ақпараттандыру əдістері мен құралдарын 
пайдалануға педагогтардың дайындығын 
қалыптастыратын факторлар
Қазіргі уақытта жалпы орта білім беру жүйесінде жеткілікті 
түрде үлкен көлемде қажетті техникалық жəне бағдарламалық 
құралдар жинақталды. Сонымен қатар, қолданылып жатқан 
компьютерлік техниканың сапалы көрсеткіштері қанағаттандырады, 
мұндағы компьютерлердің қуаттылығының жоғарылауы білім беруге 
сəйкес жаңа сапалы мүмкіндіктерді бермейді. Сондықтан, мектептерді 
компьютерлермен жабдықтау ғана емес, білім беру саласында 
оларды практикалық түрде қолдану өзекті мəселе болып келе жа-
тыр. Бірақ білім беруде Ақпараттық-қатынастық технологиялар 
құралдарын тиімді түрде практикалық қолданудың педагогтардың 
мұндай құралдарды өз қызметтерінде қолдануға дайындығынсыз еш 
мəні жоқ. 
Жалпы орта білім беруде Ақпараттық-қатынастық технология-
лар құралдарын практикалық қолдану үшін  мұғалімдерге мыналар 
тəн болуы қажет:
-   Жалпы педагогикалық дағдылар;
-   Ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялар 
құралдарын иелену дағдылары;
-   Ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялар-
ды оқушыларды оқыту жəне тəрбиелеу барысында қолдану 
дағдылары.
Қазіргі заманғы мұғалімдер барлығын білуі тиіс. Көбінесе, 
жалпы орта білім беру жүйесінде қызмет жасайтын педагог-
тар телекомуникациялық желілерде оқу материалдарын қайда 
жəне қалай табуды, сондай желілерді əр түрлі оқу аспектілерінде 
қолдануды, мультимедиа-технологиялары арқылы оқу пəндерінің 
мазмұнын қалай келтіруді, мультимедиа құралдарын оқытуда қалай 
қолдану керектігін білуі қажет. 
Психологиялық зерттеулердегі мəліметтерді ескере отырып, 
білім берудегі ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдары 

292
потенциалдарын тиімді меңгеру мұғалімдердің дайындықтары бо-
латын келесі жағдайларға сүйенуі қажет:
·   Компьютерлік құралдармен жұмыс жасауға оқыту, білім беру 
мазмұнының бір бөлігі болып табылады;
·   Оқытуда қолданылатын ақпараттық-қатынастық технология-
лардың құралдары, мəселені шешетін тек құрал ретінде, оның 
қолданылуы өздік мақсатқа айналмауы тиіс;
·   Компьютерлік оқу құралдарын қолдану оқу жəне кəсіптік 
міндеттерді шешу бойынша адамның ойлау қабілетін кеңейтеді;
·   Ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдары арқылы 
жұмыс жасауға оқыту ойлауды қалыптастыратын əдістердің 
бірі болып табылады.
Білім беруге ақпараттық-қатынастық технологиялар енгізуге 
байланысты оқу орнының мəдениетінде жəне мұғалімнің оқу 
үдерісіндегі рөлінде өзгерістер болып жатыр. Өздігінен білім алу 
қарқынына байланысты педагогтың кеңестік жəне түзетушілікке 
бағытталған оқытудағы қызметтері күшейіп жатыр. Оқушылардың 
қазіргі заманғы ақпараттық-қатынастық технологиялардың 
құралдарымен ұсынған мол ғылыми жəне оқу ақпараттары 
жағдайларында педагогтардың негізгі жəне аралас оқу пəндері 
саласында кəсіптік дайындықтарына қойылатын талаптар 
артады. Сəйкесінше, оқытушының тұлғалық, жалпы мəдениет
тілік, коммуникативтік сапаларына байланысты талаптар да 
жоғарылайды. 
Өкінішке орай, оқу үдерісінде қолдануға арналған көптеген 
ақпараттық ресурстар үшін төменгі педагогикалық деңгей 
сəйкес келеді. Мұндай жағдайлардың негізгі себептерінің бірі 
– компьютерлік оқыту бағдарламалары нақты пəнді оқыту 
мазмұны мен əдістемесін, дидактика, психология саласындағы 
мамандардың қатысуынсыз, бағдарламалау саласындағы маман-
дар құрады. Сонымен қатар, оқытушылық жұмыстарда үлкен 
еңбек өтілі бар белгілі педагогтар жаңа ақпараттық-қатынастық 
технологиялардан алыс болады, оларды пайдаланбайды, ескішіл 
ойларымен олардың маңыздылығын əрқашан түсіне бермейтіні 
мəлім. 
Көптеген мұғалімдер компьютерлік техника жəне оқытуда ақпа-
раттық ресурстарды қолданудың алдында психологиялық кедер-
гілерден өтеді, ол əдетте аталған құралдар мен технологиялар педа-
гогикалық мүмкіндіктерге қатысты күмəндармен бүркемеленеді. 

жүктеу/скачать 1,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: