Мәпелеу жырлары(пестушки).
Мәпелеу жырлары
халықтың баланы бағып-қағуға байланысты ӛмірлік
тәжірибесінен туындаған. Сәби денесінің дұрыс жетілуіне
қолайлы жағдай туғызу мақсатынан баланың аяқ-қолын
созып, әр түрлі жаттығулар жасату - практикалық
қажеттілік. Анасы бала құлағына жағымды сӛзбен жаттығу
әрекеттерін сүйемелдей ӛлеңдетеді.
Ӛс-ӛс, балам, ӛсе бер,
Батыр бол - балуан білекті,
Батыл бол - таймас жүректі
Аяғыңды созайық,
Саусағыңды жазайық,
Етті болсын балтырың,
Епті боп ӛс, жарқыным.
Ӛс-ӛс!
Ӛлеңнің ұйқасы мен ырғағы, кӛркемдік құрылысы дене
жаттығуларын
сүйемелдеуге
ыңғайланған,
сол
әрекеттермен үндес шығып отырады. Мәпелеу жырларын
орысша пестушки немесе потягушки деп атайды.
Потягунушки, потягунушки!
Поперек толстунушки,
А в ножки ходунушки,
А в ручки хватунушки,
А в роток говорок,
А в голову разумок!
Ӛлең ырғағы жаттығу әрекетіне лайықталғандықтан
баланы сергітіп қана қоймайды, жанын да жадыратады.
Дыбок, дыбок
Скоро Ванюшке годок!
- дей отырып баланы аяққа тұрғызады. Бала ӛсе келе,
мәпелеу жырларының мазмұны да күрделене түседі, балаға
жаңа міндеттер(«Ақ білек» т.б.) артады. Бала жан-жағына
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У
41
кӛз тоқтатып, айналасын тани бастаған кезеңде уату-
алдарқату жырлары айтылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
