335
фактор. Себу мерзімі мен тәсілін, тұқымның сіңіру тереңдігі мен
мөлшерін өзгерте отырып тұқымның өнуі мен көктеу жағдайларын
тиімді реттеуге болады. Көкшетау АШҒЗИ-ның төрт жылғы деректері
бойынша (В.Л.Винокуров, 1999) қара топырақтарда себу мерзіміне
байланысты мынадай астық өнімі жиналды: 10 мамырда - 16,2; 15
мамырда - 12,5; 20 мамырда - 9,1 және 25 мамырда себілгенде - 5,4 ц/га.
Осы деректсрге сәйкес айтылған институт ғалымдары ноқаттың оңтайлы
себу мерзімі 10-15 мамыр (себу қабатының температурасы 8-10°С
болғанда) аралығы деп есептейді. Бұл ерекшелік ноқаттың көктеуіне
ұзақ уақыт қажеттілігімен түсіндіріледі, оның егін көгі бозқыраудан аз
зардап шегеді, оның тұқымдары топырақтың сіңіру тереңдігіне 6-8°С
жылы болғанда жаппай біркелкі көктейді.
Еліміздің әр аймақтарында жүргізілген көпжылдарғы зерттеу
деректеріне сәйкес ноқаттың мынадай оңтайлы себу мерзімдері
ұсынылады:
- Қазақстанның Солтүстік және Орталық облыстарында –
мамырдың екінші оңкүндігі (10-20 мамыр);
- Оңтүстік облыстарда (Алматы, Жамбыл) – ерте жаздық астық
дақылдарымен бір мерзімде себу тиімдірек.
Достарыңызбен бөлісу: