ҒЫЛЫМИ ІЗДЕНІС
сауаттылығын дамыту;
- оқушының функционалдық
сауаттылығын дамытудың мәні мен
маңызын әр сабақта көтеру, осы бағытта
үнемі жұмыстар ұйымдастыру;
- қазақ тілі пәнін оқыту үдерісінде
оқушылардың
функционалдық
сауаттылығын дамытудың негізі
болып табылатын мәдениеттанымдық,
коммуникативтік,
ақпарат тық-
технологиялық,
оқу-танымдық
құзыреттіліктер дамыту әдістемесін
басшылыққа алу;
- қазақ тілі пәнін оқытуда оқушылардың
тілдік құзыреттілігін қалыптастыратын
басты ұстанымдарды сақтау;
- оқушылардың қазақ тілінен
функционалдық
сауат тылығын
қалыптастыруға ұсынылған әдістемелік
жүйелердің тиімділігін практикада сабақтың
нәтижелері арқылы дәйектеу.
Себебі, қазақ тілінің грамматикасын
білу арқылы оқушылар бір – бірімен
сөйлесуді, қойылған сұрақтарға жауап
беру және қойылған сұрақты түсініп
дұрыс жауап қайтару сонымен қатар төл
дыбыстарды дұрыс дыбыстап айту, сауатты
жазуға үйренеді. Ауызекі сөздердің жалпы
міндеті–сөздің мағынасын түсініп, оны
дұрыс қолдану. Ол үшін сөз қорын молайту
бағытында да жұмыстарды күшейту қажет.
Осы бағытта келесі жұмыстарды
ұйымдастыруға болады:
Б і р і н ш і д е н ,
ә р
с ы н ы п т ы ң
бағдарламасына сай игерілетін жаңа
сөздердің мағынасын түсіндірумен бірге,
сол сөздерді қатыстыра отырып, сөйлем
құрастыруға үйрету.
Екіншіден, оқушы ең алдымен тілдің
дыбыстық құрылысын меңгеруі шарт.
Үшіншіден, оқушылардың жаңа
сөзді тыңдай білуі, оны түсінуі, қолдана
білуі, сұрақтарға жауап беру, сұрақтар
қоя білуі. Себебі аталағн жұмыс түрлері
олардың сөздік қорының молаюына,
тілдің грамматикалық құрылысын дұрыс
меңгеруіне әсер етеді.
Бастауыш мектептен бастап оқушыларды
дұрыс сөйлеуге, сауатты жазуға
дағдыландырудың шарты – естігенін,
оқығанын, түсінгенін айта білуге жаттықтыру
болып табылады. Оқушының түсінгенін
тыңдау арқылы оның сөздік қорын, сөйлем
құрастыру дағдысын, мәтін мазмұнын қалай
түсінгенін анықтауға болады.
Бірінші кезекте бастауыш сыныпта қазақ
тілі пәнінен фонетика, лексика, морфология
тарауы бойынша алған білімі маңызды
осы бағытта бастауыш сыныптан бастап
оқушыларды фонетикалық, лексикалық,
морфологиялық талдауға машықтандыру
керек. Талдаудың бұл түрлерін сабақ үстінде
жүйелі түрде, шығармашылықпен қолдану
оң нәтиже береді.
Осы тұрғыда оқушыға талдауды топ
ішінде, жұппен, өздік жұмыс түрінде
орындауға тапсырма беруге болады.
Талдаудың жасатудың маңыздылығы:
үйренуші оқу мақсатын саналы түсініп,
оның қажеттілігін сезінеді.
О қ у ш ы ғ а
б е р і л е т і н
б і л і м
шығармашылыққа негізделсе – оқу
материалын саналы түрде қабылдауы, есіне
жақсы сақтайтауына әсер етеді.
Тілдік материалға талдау жасатудағы
мақсат, тілдік деңгейлерге сай алынса, жұмыс
кешен, шығармашылықпен ұйымдастырылса
оң нәтижеге қол жеткізуге болады. Кешенді
түрде жүргізілген талдаудан алдымен,
оқушының қай тақырыптарды білмейтіні,
дұрыс меңгермегені бірден анақталады,
сондай-ақ талдауды тұрақты және жүйелі
жасату шәкірт біліміндегі олқылықтарды
толықтыруға септігін тигізеді.
Бастауыш сынып оқушыларына
қазақ тілі сабағында грамматикалық
талдау жұмыстарын орындату арқылы,
оқушыларды сын тұрғысынан ойлауға
жетелеп, қызығушылығын оятып, тілдік
құзыреттіліктерін арттыруға, белсенділікке
ынталандырады. Оқушылардың танымдық,
интеллектуалдық қабілеттің дамуына, өз
білімін өмірде пайдалана білу дағдылары
қалыптасады, сауатты жазуға машықтанады.
Қорыта айтқанда, қазақ тілі сабақтарында
оқушыларға шығармашылыққа негізделген
|