Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгi Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық бiлiм беру академиясы

2009–2010 оқу жылында Қазақстан Республикасының

жалпы орта бiлiм беру ұйымдарында ғылым негiздерiн оқыту ерекшелiктерi туралы
ӘДIСТЕМЕЛIК НҰСҚАУ ХАТ

Алматы 2009

2009-2010 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта бiлiм беру ұйымдарында ғылым негiздерiн оқыту ерекшелiктерi туралы әдiстемелiк нұсқау хат. –Алматы, 2009.

Жинаққа жалпы орта бiлiм беретiн мектептердiң 1-11- сыныптарында оқу үдерісiн ұйымдастыру бойынша материалдар енгiзiлген.

Жинақ жалпы орта бiлiм беретiн мектептердiң жетекшiлерi мен пән мұғалiмдерiне, бiлiм саласы қызметкерлерiне арналған.

«Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру және 2009-2010 оқу жылының басталуын ұйымшылдықпен өткізу мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Облыстық, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары:

1) Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін ұйымдарының 1-11-сыныптарында оқу процесін ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасы Білім   және ғылым министрінің 2002 жылғы 24 қыркүйектегі № 693 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін оқу орындарының базистік оқу жоспарын басшылыққа алсын;

2) оқу процесін ұйымдастыруда «2009-2010 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін ұйымдарында ғылым негіздерін оқытудың ерекшеліктері туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің әдістемелік-нұсқау хатын пайдалансын;

3) жалпы білім беретін мектептердің 1-11-сыныптарында ғылым негіздерін тереңдете оқытуды ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2002 жылғы 24 қыркүйектегі № 693 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін оқу орындарының базистік оқу жоспарының Т-қосымшасын басшылыққа алсын;

4) даму мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған білім беру ұйымдарының  дайындық және 1-12-сыныптарында оқу процесін ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы 8 шілдедегі № 333 бұйрығымен бекітілген типтік арнайы жалпы білім берудің оқу бағдарламаларын басшылыққа алсын;

^{5) дарынды балаларға арналған («Дарын» РҒПО білім беру ұйымдарының желісі)} білім беру ұйымдарында оқу процесін ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2003 жылғы 28  маусымдағы  № 457  бұйрығымен  бекітілген мамандандырылған мектептердің типтік оқу жоспарын басшылыққа алсын;  

6) Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің физика-математика және химия-биология бағыттарындағы интеллектуалдық мектептерінде оқу процесін ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 4 желтоқсандағы № 636 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің интеллектуалды мектептеріне арналған оқу бағдарламалары мен жоспарларын басшылыққа алсын;

7) Қазақстан  Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 27 маусымдағы № 536 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы халқының инвестициялық мәдениеті мен қаржылық сауаттылығын арттырудың 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру бойынша жасалған жұмыс жоспарына сәйкес республиканың жалпы білім беретін мектептерінің 4-11-сыныптарына базистік оқу жоспарының вариативтік бөлігі есебінен:

10-12 жастағы (4-6-сыныптар, «Балдырған») балаларға арналған танымдық ойын нысанында қаржы сауаттылығы элементтері;

13-15 жасар (7-9-сыныптар, «Жеткіншек») балаларға арналған қаржы сауаттылығы негіздері бойынша факультативтер;

16-17 жасар (10-11-сыныптар, «Жасөспірім») жасөспірімдерге арналған қаржылық білім негіздері бойынша пән немесе практикалық сабақтар енгізілсін;

8) Қазақстан Республикасы Президентінің «Терроризм мен экстремизм көріністерінің алдын алу және тыю жөніндегі шаралар туралы» 2000 жылғы 10 ақпандағы № 332 Жарлығын іске асыру үшін және оқушылардың дін туралы саяси мәдени білімдерін қалыптастыру мақсатында жалпы білім беретін мектептердің 9 сыныптарына базистік оқу жоспарының вариативтік бөлігі есебінен аптасына 1 сағат «Дін тану негіздері» факультатив сабағы енгізілсін;

9) 2009 жылғы 1 қыркүйек - Білім күні барлық жалпы орта білім беретін ұйымдарда Қазақстан Республикасының Конституциясы күніне арналған «Менің Қазақстаным – менің болашағым» («Мой Казахстан – мое будущее») тақырыбында сабақ өткізсін;

10) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 16 шілдедегі № 421 бұйрығының 2-тармағын іске асыру жұмыстарын жалғастырсын.

2. Мемлекет басшысының 2006 жылғы 13 қаңтарда Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік кеңесінің отырысында берген тапсырмасын орындау үшін және «Қазақстан Республикасы білім беру ұйымдарында көлік құралдарын жүргізушілерді даярлау туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы 24 маусымдағы № 313 бұйрығына сәйкес 2009-2010 оқу жылынан бастап республиканың жалпы білім беретін мектептерінің 10-11-сыныптар оқушылары арасында көлік құралдарын жүргізушілерді даярлау курстары енгізілсін.

3. Жалпы білім беретін мектептерде оқу сабақтары 1 қыркүйектен басталады. Оқу жылының ұзақтығы мектепалды дайындық сыныптарында – 32 оқу аптаны, бірінші сыныптарда – 33 оқу аптасын, 2-11-сыныптарда – 34 оқу аптасын құрайды. Оқу жылы барысында каникулдар:

1-11-сыныптарда:

- күздік каникул – 8 күн (5-нен 12 қарашаны қоса алғанда), қысқы – 10 күн (30 желтоқсаннан 8 қаңтарды қоса алған аралықта), көктемгі – 12 күн (21 наурыздан 1 сәуірді қоса алған аралықта);

мектепалды даярлық сыныптарында:

- күзгі каникул – 8 күн (5-12 қараша аралығында), қысқы – 14 күн (28 желтоқсаннан 10 қаңтар аралығында), көктемгі – 15 күн (21 наурыздан 4 сәуірді қоса алған аралықта);

- бірінші сыныптың оқушылары үшін оқу жылында қосымша апталық каникул белгіленеді.

4. Орта білім департаменті (М.Т. Санатова), облыстық, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары республиканың жалпы білім беретін мектептерін 2, 9-сыныптардың қайтадан  басылып шығарылған жаңа буын оқулықтарымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Білім және ғылым  министрінің  2009  жылғы  3  сәуірдегі  № 160,  2009  жылғы 14 мамырдағы №  217 бұйрықтарымен бекітілген 2009-2010 оқу жылында жалпы орта білім беру ұйымдарында пайдалануға рұқсат етілген оқу басылымдарының тізбесіне сәйкес қорландыру циклі бойынша оқулықтармен қамтамасыз етсін.

5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым вице-министрі К.Н. Шәмшидиноваға жүктелсін.

Қазақстандық мектептердi жаңарту тұжырымдамасы жалпы бiлiм берудiң басым бағыттарын, яғни оқушы мен оқытушының өзара ынтымақтастығы үлгiсiн оқу үдерісiнде қалыптастыру мен әртүрлi оқу iс-әрекетiн қамтитын оқыту әдiстерiнiң үйлесiмдiлiгi негiзiнде жүзеге асырылуы тиiс екендiгiн анықтап берiп отыр. Бұл басым бағыттар мектепте бiлiм берудi дамытуға негiз болады. Осыған орай мектептiң әр деңгейінде оқыту мен тәрбие берудің мақсаты, бiлiм мазмұнын iрiктеу ұстанымдары, сондай-ақ, оқушылардың дайындық сапасын бағалау тәсiлдерi нақтыланды. Бүгінгі таңда мектептің алдына қойып отырған басты міндеттерінің бірі қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады.

Бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру барлық педагогикалық ұжымдардың бірігуін талап етеді. Жеке тұлғаға бағытталған сабақ – оқушылардың тұлғалық ерекшеліктері ашылатын, қасиеттері қалыптасатын, мүмкіндіктері жүзеге асырылатын оқыту жағдаяты. Әр оқушының болмысы арқылы дамытушылық, шығармашылық ойлау, өзбетінше шешім қабылдау қабілеттері қалыптасуы тиіс.

Осыған орай оқыту технологияларын жаңарту, педагогикалық мамандардың шығармашылық бастамасына қолдау жасау талап етілуде. Жеке тұлғаны қалыптастырудағы жаңаша оқытудың әдіс-тәсілдерін іздестіру пәндік білім аймағында игерілетін білімдерімен анықталады. Мұғалім қазіргі заман технологияларын игеру мәселесіне көбірек көңіл бөлуі қажет.

Бәсекеге қабілетті білім беру кеңістігін құруға бағытталған қазақстандық білім беру реформасы бағыттарының біріне жалпы орта білім берудің жоғары деңгейіндегі бағдарлы оқыту жатады. Бұл үдерістің нормативтік жақтары жалпы орта білім берудің жалпыға міндетті мемлекеттік стандартында (2002 ж.) көрсетілген.

Бағдарлы оқыту жалпы орта білім берудің жоғарғы деңгейіндегі оқытуды саралау жүйесі ретінде қарастырылады. 2006 жылдан бері Қазақстан мектептерінде жүзеге асырылып келе жатқан бағдарлы оқыту 10-11 сыныптарда екі бағыт бойынша: қоғамдық-гуманитарлық және жаратылыстану-математикалық бағытта оқытылып келеді. Мектеп бұл екі бағыттың бірін немесе екеуін де оқушылардың қажеттілігі мен олардың ата-аналарының сұранысын ескере отырып таңдап алады. Оқушылар таңдаған бағыттары бойынша физика-техникалық, экономика-математикалық, химия-биологиялық, география-экологиялық, көркемдік, лингвистикалық, тарихи-құқықтық, т.б. бағдарларда білім ала алады.

Жалпы орта білім беретін мектептердің жоғарғы деңгейі оқушылардың кәсіби өзін-өзі анықтауына, әлеуметтенуіне септігін тигізуі, мектеп пен кәсіби білім арасындағы сабақтастықты қамтамасыз етуі тиіс. Оқушының әр түрлі іс-әрекет түрлерінде өзін байқау мүмкіндігі арқылы болашақ қызмет аясын саналы түрде таңдап алуы үшін жағдайлар туғызу қажет. Бұл шара жалпы орта білім беретін мектептердің жоғарғы деңгейіндегі оқу жоспарының вариативті компонентінің оқу курстары аясында жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасында білім берудің жалпыға міндетті мемлекеттік стандартына (2002) сәйкес оқу жоспарының вариативті компонентінің гуманитарлық бағытындағы да, жаратылыстану-математикалық бағытындағы курстарына да барлық пәндер циклі бойынша (3 сағат қолданбалы курс және 3 сағаты таңдау курстары) бөлінген. Осындай курстар оқу жоспарының мектеп және оқушы компоненттері есебінен оқытылады және олардың авторлық сипаты болады. Вариативті компоненттің оқу курстары бойынша бірыңғай ұлттық тестілеу жүргізілмейді.

Мектептің жоғарғы деңгейіндегі бағдарлап оқытудың маңызды бөлігі негізгі мектептің 8-9-сыныптарында ұйымдастырылатын бағдаралды дайындық болып табылады. Ол құрамдас үш бөліктен тұрады:

1. Кәсіби бағдарлау бойынша ақпарат беру.

2. Кәсіби бағдарлау бойынша таңдау курстарын ұйымдастыру.

3. Психологиялық көмек беру.

Бағдаралды дайындық нәтижесінде оқушыға мектептің жоғары деңгейіндегі оқу бағдарын немесе орта кәсіби білім беру жүйесіндегі мамандықты саналы да сенімді түрде таңдап алуына мүмкіндік туады. 5-10 сыныптарда білім берудің алдында тұрған міндеттер 2002 жылғы білім беру стандарты негізінде дайындалған оқу бағдарламалары мен оқу жоспары арқылы жүзеге асырылады:

– жалпы білім беретін оқу орындарының негізгі орта деңгейінің базистік оқу жоспары (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 24.09.02 ж. № 693 бұйрығы);

– жалпы білім беретін оқу орындарының жоғары деңгейінің базистік оқу жоспары (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 24.09.02 ж. № 693 бұйрығы);

– 5-7 сыныптарға арналған оқу пәндері бойынша бағдарламалар (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 11.03.2003 ж. № 148 бұйрығы);

– 8-9 сыныптарға арналған оқу пәндері бойынша бағдарламалар (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 12.05.2004 ж. № 405 бұйрығы);

– 10-11 сыныптарға арналған оқу пәндері бойынша жаратылыстану-математика және қоғамдық-гуманитарлық бағыттарға арналған бағдарламалар (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 18.10.2005 ж. № 672 бұйрығы).

Қазақстан Республикасы жалпы орта білім беретін мектептерінде бағдарлы оқытуды ұйымдастыруда Ы.Алтынсарин атындағы Қазақ білім академиясында дайындалған әдістемелік ұсыныстарды басшылыққа алуды ұсынамыз:

1. Жадрина М.Ж., Муканова С.Д. Рекомендации к разработке общеобразовательными учебными заведениями рабочих учебных планов. – Алматы, КАО им.Ы.Алтынсарина, 2005.

2. Муканова С.Д. Проектирование рабочих учебных планов профильного обучения в 10-11 классах общеобразовательных учебных заведений. — Алматы: РОНД, 2005.

3. Қазақстан Республикасы мектептерінде бағдарлы оқытуды ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсыныстар. Қонақова К.Ө. және т.б. – Алматы, 2006. 32 б.

4. Профильное обучение в школе: содержание образования вариативного компонента учебного плана. – Алматы, КАО им.Ы.Алтынсарина, 2007.

Мектептiң бастауыш деңгейінде оқытудың мақсаты:

● оқытудың келесi деңгейіндегі оқу бағдарламаларын игерту мақсатында оқушылардың танымдық қабiлеттіліктерін және бiлiктіліктерін дамытуды қамтамасыз ететiн қарапайым бiлiм негiздерiн меңгерту;

● негiзгi оқу iс-әрекетi дағдыларын қалыптастыру;

● ұлттық дiлдi, елiміздiң мәдени-тарихи ерекшелiктерi мен дәстүрлерiн ескере отырып, отандық және әлемдiк мәдениеттi таныту.

Жалпы бастауыш бiлiм оқуды, жазуды, санауды, оқу әрекетiнiң негiзгi бiлiктерi мен дағдыларын, теориялық ойлаудың элементтерiн, оқу әрекеттерiне өзiндiк бақылаудың қарапайым дағдыларын, өзiн-өзi ұстау және сөйлеу мәдениетiн, жеке бас гигиенасы мен салауатты өмiр салтының негiздерiн меңгертудi қамтамасыз етедi.

Мектепке дейiнгi жастағы балаларды бiрiншi сыныпқа қабылдауда олардың функционалдық сауаттылық негiздерiн меңгеру дәрежесiн емес, оның мектепке жалпы дайындығын тексере отырып, жоғарыда көрсетiлген мақсаттар бағдарға алынады.

Тестiлеудiң, баламен әңгiмелесудiң барлық түрлерiнiң мақсаты - алдағы оқыту үдерісіне баланың жеке даму ерекшелiктерiн ескере отырып түзетулер енгiзу.

Мұғалiм бiрiншi сынып оқушыларымен жұмыс барысында мектепке дейiнгi жастағы баланың жетiстiктерiнiң деңгейiн ескеруi, интенсивтi даму жағдайында жеке жұмыс жүргiзуi, мектепке дейiнгi жаста қалыптаспаған сапаларын түзету бойынша арнайы көмек жасауы тиiс.

Оқу жетiстiктерi мен даму деңгейлерi бойынша жасанды iрiктеу арқылы балаларды топтастыруға болмайды.

Бiрiншi сынып оқушыларында оқуға деген ынта қалыптастыру, оларға белгiлi бiр табысқа қол жеткiзетiндей жағдай жасау және оларды өзiн-өзi бақылауға дайындау мақсатында оқу жылының бiрiншi жартыжылдығында ынталандырудың баға қоюды талап етпейтiн әдiстерi мен тәсiлдерi пайдаланылуы қажет. Оқушылардың мектеп талаптарына бейiмделуiн жеңiлдету мақсатында оқу жүктемесiн бiрте-бiрте өсiру арқылы сабақтардың «сатылық» режимi сақталады. Сабақтар арасындағы үзiлiстердiң ұзақтығы оқушылардың белсендi демалыс және ыстық тамақтандыру уақытын ескере отырып белгiленедi, алайда ол 10 минуттан кем болмауы тиiс.

Бiрнеше ауысымда жұмыс iстейтiн бастауыш деңгейі бар бiлiм беру ұйымдарында бiрiншi сынып оқушылары бiрiншi ауысымда сағат 9.00-ден бастап оқытылуы тиiс.

1-тоқсанда ұзақтығы 35 минуттан болатын күнiне 3 сабақ, 2-тоқсаннан бастап ұзақтығы 35 минуттан күнiне 4 сабақ өткiзiлуi тиiс.

Сабақ кестесi оқушылардың тамақтануы мен дем алуына жеткiлiктi ұзақтықтағы үзiлiс жасалатындай етiп құрылуы қажет (Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2005 жылғы 11 наурыздағы 224 қаулысы).

Бастауыш мектептегi оқыту төмендегiлердi қамтамасыз ететiндей екi деңгейде жүргiзiледi:

1) оқушылардың жалпы бiлiмдiк дайындығы - ғылым негiздерiн оқыту оқу жоспарларының инвариантты бөлiгiнде белгiленген пәндер тiзiмi мен оларға арнайы бөлінген сағат көлемi негізінде жүзеге асырылады;

2) оқушыларды жалпы дамыту дайындығы - қызығушылықтарына, бейiмдiлiктерi мен қабiлеттерiне қарай олардың шығармашылық дамуына қажеттi жағдайлар жасау.

Бастауыш бiлiм беру 2002жылы бекiтiлген Жалпы орта бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандартына сәйкес дайындалған оқу бағдарламалары арқылы жүзеге асады.

Мектептiң бастауыш деңгейі бойынша жалпы орта бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандартының нормаларын жүзеге асыру мақсатында, сондай-ақ бiлiм, бiлiк, дағдыларды бақылау және бағалау жүйесiн жетiлдiру үшiн бақылаудың белгiлi нормалары мен эталондарымен қатар (тексеру жұмыстары, диктанттар, аралық бақылаулар және т.б.) оқушылар жетiстiктерiнiң деңгейiн анықтауға мүмкiндiк беретiн аралық және қорытынды бақылаудың тестiк формаларын енгiзу ұсынылады.

Стандарт талаптарының орындалуын бағалау оқу үдерісiнiң межелiк кезеңiнде, яғни оқытудың бастауыш деңгейінің соңында — 4-сыныпта жүзеге асырылуы тиiс. Пәндер бойынша бастауыш бiлiм беру стандарты барлық оқушылар меңгеруi тиiс мiндеттi минимумды белгiлейдi.

2009-2010 оқу жылында қазақ, орыс, ұйғыр, өзбек тiлдерiнде оқытылатын жалпы орта бiлiм беру ұйымдарында 2003 жылы ҚР БжҒМ-нің 11 наурыздағы №148 бұйрығымен бекiтiлген оқу бағдарламалары (Алматы, РОНД, 2003) пайдаланылады.

Қазақстан Республикасы жалпы орта бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандарттарының 9.3 бөлiмiне сәйкес пәндердi оқыту үдерісiн оқу-әдiстемелiк, техникалық жағынан қамтамасыз етудi мектеп әкiмшiлiгi мен бiлiм берудi басқарудың жергiлiктi органдары (департаменттер) жүзеге асырады.

Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердiң бастауыш сыныптарында әрбір пәнді, факультатив және үйірме курстарын тереңдетіп оқыту мақсатында мұғалім өзі дайындаған және мектептің әдістемелік ұйымында бекітілген қосымша бағдарлама негізінде оқытуға болады. Жалпы білім беретін мектептердің бастауыш сынып оқушыларының білім сапасын арттыру мақсатында Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығы, 2009 жылғы 14 мамырдағы № 217 бұйрығы негізінде оқулықтар мен оқу әдістемелік кешендердің тізіміне мультимедиялық электрондық оқулықтар енгізілді.

Төменде барлық типтегi мектептердiң 1-4 сыныптарына арналған базалық оқу пәндерi мен оқулықтары тiзбесiне сипаттама берiледi.

Мектептiң бастауыш сатысындағы «Филология» бiлiм саласына «Сауат ашу», «Қазақ тiлi», «Әдебиеттiк оқу» пәндерi енедi.

Бастауыш сатыда «Филология» бiлiм саласын оқыту жүйелi-концентрлi ұстанымға негiзделiп, мазмұны жағынан кешендi сипатта болады. Оқытудың бұл құрылымы тiлдi оқытудың коммуникативтiк — iс-әрекеттiк бағытын жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi. Мұның өзi тiлдiк бiлiмнiң жаңаша сапасын қамтамасыз ету бағытын жүзеге асыруға бағыт бола алады.

Осы тұтас жүйе мазмұны мен өзiндiк мақсатқа бағыттылығы жағынан оқушының тiлдiк iс-әрекеттерге ауызекi және жазба тiлдегi толыққанды дайындығын қамтамасыз етедi.

Бастауыш деңгейде оқытуда оқушы үшiн тiл қарым-қатынас құралы ғана емес, қоршаған ортаны тануға, адамның тiлi мен ақыл-ойын дамытуға, адамдардың бiр-бiрiне өзара әсер етуiне, оларға эстетикалық және адамгершiлiк тәрбие беруге мүмкiндiктер ретiнде көрiнедi.

Бастауыш деңгейдегі «Филология» бiлiм саласын оқытудағы тiлдiң қызметi қарым-қатынастың, қоршаған ортаны танудың, жеке тұлғаның өзiндiк қызығушылықтарын, қажеттiлiктерiн және қабiлеттерiн дамытудың құралы ретiнде қарастырылады.

Сауат ашу курсы әлiппеге дейiнгi кезең, әлiппе кезеңi және әлiппеден кейiнгi кезең деп аталатын үш кезеңге бөлiнген.

Пәннiң негiзгi ерекшелiгi  әлiппеден кейiнгi кезеңнiң II жартыжылдықтың өн бойында жалғастырылып оқытылуы.

Сауат ашудың басты мақсаты  тiл дамытумен өзара байланыста оқу және жазу дағдыларын қалыптастыру (I жартыжылдықта «Әлiппе» оқулығының материалдарында) және оқу мен жазу дағдыларын жетiлдiру, алғашқы грамматикалық мағлұматтарды меңгерту (II жартыжылдықта «Ана тiлi» оқулығының материалдарында).

Оқу пәнiнiң базалық мазмұны:

• 
  негiзгi тiлдiк бiрлiктер – дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтiн;
  
• 
  қазақ алфавитiнiң әрiптерi;
  
• 
  оқуға және жазуға, тiл дамытуға арналған иллюстративтiк, мәтiндiк материалдар;
  
• 
  дыбыстық және дыбыстық-әрiптiк сызбалар, буынның, сөздiң, сөйлемнiң сызбалары;
  
• 
  алғашқы грамматикалық мағлұматтар (II жартыжылдықта - әлiппеден кейiнгi кезеңде).
  

«Сауат ашу» пәнiнiң кiрiктiрiлген сабақтарының мiндеттерi:

• 
  әлiппеге дейiнгi кезең: 1) сөздiк қорын байыту, лексикалық тақырыптар бойынша байланыстырып сөйлеу тiлiн дамыту; 2) дыбысталатын тiлдi, сөйлеудi талдау (сөйлем, сөз, буын, дыбыс); дыбыстық талдау (сөздегi дауысты және дауыссыз дыбыстардың саны мен ретi); дыбыстық сызба құру, оны «оқу»; 3) жазуға даярлау (әр түрлi сызықтар, өрнектер мен таңбалар сыздыру); жазу жолын сақтай отырып әрiп элементтерiн жазу;
  
• 
  әлiппе кезеңi: 1) құрамында жаңа таныстырылған әрпi бар сөздермен сөздiк қорын байыту; 2) жаңа әрiппен таныстыру (әрiптiң баспа түрi және жазба түрi, бас әрiп және кiшi әрiп); 3) сөзге дыбыстық-әрiптiк талдау; сөздiң дыбыстық-әрiптiк сызбасын құру; 4) буынды, сөздi, сөйлемдi оқу; 5) байланыстырып сөйлеу тiлiн дамыту; 6) байланыстырылған мәтiндi оқу; 7) жазу;
  
• 
  әлiппеден кейiнгi кезең: 1) оқу; 2) жазу; 3) тiл дамыту; 4) алғашқы грамматика.
  

«Әдебиеттiк оқу» пәнi 2-4 сыныптарда аптасына 4 сағаттан оқытылады. Пән мазмұнында оқушылардың оқу дағдыларын қалыптастыру, оқырмандық мәдениетке баулу, қазақ және әлем балалар әдебиетiмен таныстыру, әдебиет теориясынан бастапқы мәлiмет беру мен шығармашылық қабiлеттерiн дамыту, елжандылыққа, отансүйгiштiкке тәрбиелеу мiндеттерi қарастырылады.

«Әдебиеттiк оқу» пәнiнiң мазмұны тақырыптық-блоктiк, көркемдiк-эстетикалық ұстанымдарға негiзделедi және ауыз әдебиетi үлгiлерi мен классикалық балалар әдебиетiнiң жанрлық ерекшелiктерiнен қарапайым түсiнiк қалыптастыру, авторлар өмiрiнен қысқаша мағлұмат беру көзделедi.

«Қазақ тiлi» пәнiн оқытудың басты мақсаты – оқушыларды (2-4 сыныптар) оқуға, сауатты жазуға үйрету, негiзгi тiлдiк ұғымдармен таныстыру, өз ойы мен пiкiрiн еркiн жеткiзе алатын дара тұлға тәрбиелеу.

Қазақ тiлiн оқытуда сөйлеу туралы түсiнiк беру, ауызекi және жазба тiлде қарым-қатынас жасау дағдыларын дамыту, тiлдiк құбылыстарды талдау, орфографиялық дағдылар қалыптастыру, пунктуациялық ережелердi практикалық тұрғыда меңгерту, көркем жазу дағдыларын жетiлдiру, сөйлеу мәдениетiн дамыту мiндеттерi қойылады.

Бағдарламалық материалдардың «Тiл және сөйлеу», «Фонетика», «Лексика», «Сөзжасам», «Морфология», «Синтаксис», «Мәтiн», «Пунктуация» бөлiмдерiнен құрылуы негiзгi тiлдiк ұғымдарды бiр-бiрiмен тығыз байланыста қарастыруға мүмкiндiк бередi. Осы арқылы теориялық бiлiмдi ұғыну мен оны сөйлеу әрекетiнде практикалық тұрғыдан меңгеру үрдiстерiнiң бiрлiгiне қол жеткiзiледi. «Қазақ тiлi» пәнi 2-4 сыныптарда аптасына 4 сағаттан оқытылады.

1-сыныпта «Сауат ашу» пәнiн оқытуға Базистiк оқу жоспарында барлығы 238 сағат (аптасына 7 сағат) бөлiнген.

«Сауат ашу» пәнiнiң бағдарламасы екi оқулық арқылы жүзеге асырылады: I жартыжылдықта – «Әлiппе» оқулығы, II жартыжылдықта – «Ана тiлi» оқулығы.

Жалпы білім беретін мектептің бастауыш сыныптарындағы білім берудің міндеттері осы жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары негізінде жасалған төмендегідей нормативтік құжаттар мен оқу бағдарламалары және оқулықтар арқылы жүзеге асырылады:

– 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген 2009-2010 оқу жылында білім беру мекемелерінде пайдалануға рұқсат етілген оқулық басылымдарының тізбесі;

– 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген 1-қосымша;

– 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген 2-қосымша;

– 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген 3-қосымша;

- 2009 жылғы 14 мамырдағы №217 бұйрығы.

1 сынып.

Ана тiлi. Әуелбаев Ш., Наурызбаева А., Ізғұттынова Р., Құлжанова А. –Алматы, Атамұра, 2001

Ана тiлi дәптерi №1, № 2. Әуелбаев Ш., Ізғұттынова Р. –Алматы, Атамұра, 2001

Әліппе. Ботабаева У., Ерешова К., -Алматыкітап, 2008

Әліппе. Жұмыс дәптері №1,2,3. Қалмұханбетова К., Ерешова К., -Алматыкітап, 2008

Әліппе серігі. Ботабаева У. –Алматыкітап, 2008

Әліппе. Әдістемелік нұсқау. Ерешова К. –Алматыкітап, 2008

Тілашар. Муфтибекова З. –Алматыкітап, 2008

Ана тілі. Ботабаева У., Жұмабаева А., Уәйісова Г., -Алматыкітап, 2008

Ана тілі. Әдістемелік нұсқау. Ботабаева У., Жұмабаева А., Уәйісова Г., Алматыкітап, 2008

Ана тілі. Жұмыс дәптері № 1, 2. Г.Омарова, Э.Әлмекеева. – Алматыкітап, 2008

Әліппе. Демонстрациялық материал. К.Ерешева, М.Солтанғазина. – Алматыкітап, 2008.

Ана тілі. Р. Рахметова, Жаманқұлова П, Б. Қабатаева Б. –Алматы, «Атамұра», 2002

Ана тiлi. Хрестоматия. Игенбаева Б. К., Бейсенбаева З., Арипова Г. . –Алматы,

«Атамұра», 2002

Қазақ тілі. Уәйісова Г., Әміров Р., Жұмабаева Ә. –Атамұра, 2002

Қазақ тілі. Г.Уәйісова, Р.Әміров, Ә.Жұмабаева. – Атамұра, 2009

Казақ тілі. Әдістемелік құрал. Г.Уәйісова, М.Солтанғазина, Ә.Жұмабаева. – Атамұра, 2009

Ана тілі. С.Рахметова, П.Жаманқұл, Б.Қабатаева. – Атамұра, 2009

Ана тілі. Әдістемелік құрал. С.Рахметова, П.Жаманқұлова, Б.Қабатаева. – Ана тілі. Хрестоматия. З.Бейсенбаев, Г.Әріпова. – Атамұра, 2009

3 сынып

Ана тiлi. Р. Рахметова, Т. Әбдікәрімова, Б. Қабатаева Б.– Алматы, «Атамұра», 2003

Ана тілі хрестоматиясы. Әбдікәрімова Т., Қабатаева Б.К., Таубаева.Ш. – Алматы, «Атамұра», 2003

Қазақ тілі. Уәйісова Г., Балақаев М., Жұмабаева Ә. –Атамұра, 2003

Ана тiлi. Р. Рахметова, Т.Әбдікәрімова, Б. Қабатаева Б. –Алматы, «Атамұра», 2004

Ана тілі. Хрестоматия. Жаманқұлова П.К., Құрманбаева Г.С., Таубаева.Ш.Т. –Алматы, «Атамұра», 2004

Қазақ тілі. Уәйісова Г., Асылов Ұ., Жұмабаева Ә. –Атамұра, 2004

Мазмұндама мәтіндерінің жинағы. Ысқақ Б., ВІ Шымкент, 2007

Қазақ тілінен сыныптан тыс жұмыстар. Ысқақ Б., ВІ Шымкент, 2007

Әліппе әлемі. Бектұрова А., -Атамұра.

Менің алғашқы әліппем, Мырзалиев Қ., -Алматыкітап.

Тілашар. Балабақша тәрбиешілері мен даярлық тобының бүлдіршіндеріне, барлық ата-аналарға арналған оқу құралы. Жұмалиева Г., -Баянжүрек.

Оқушының анықтамалылығы (қазақ тілі, орыс тілі, математика, дүниетану – 1-4 сыныптар үшін).

«Спровочник школьника» для 1-4 классов (на русском и казахском языках для учащихся начального звена).

Бегман Ысқақ. Диктанттар жинағы. 1-2сыныптар. А.: «Қ.А.Иассауи атындағы Халық-аралық қазақ-түрiк университетi»–2007

Бегман Ысқақ. Диктанттар жинағы. 3-4 сыныптар. А.: «Қ.А.Иассауи атындағы Халық-аралық қазақ-түрiк университетi»–2007

Қазақ тілі. Оқушыларға арналған оқу құралы баспасы. Б.Ысқақ, Э.Оразбаева R-DIAR 2007

Қазақ тілінің сөздігі. – Дайк-пресс

Қазақ ертегілері. – Атамұра

Елу ертегі, жетпіс жұмбақ. – Ана тілі.

Тілдерді үйренуге арналған мультфильмдер (5-7 жастағы балалар үшін), авторлар ұжымы, Шикула и К.

Алпамыс батыр (қазақ, ағылшын тілдерінде). – Алматыкітап.

Қозы көрпеш – Баян сұлу (қазақ, ағылшын тілдерінде) – Алматыкітап.

Алдар Көсе. Сборник сказок (қазақ, ағылшын,орыс тілдерінде) – Алматыкітап.

Әліпби әңгімелері. Т.Жексенбай. – Атамұра, 2009.

Қазақ тілі. 1-4-сыныптарға арналған көрнекті құралдар. – Кітап.

Қазақ тілі. 2-4 сыныптарға арналған кестелер жинағы. М.Солтанғазина, Ф.Лекерова. – Алматыкітап, 2009.

Қызықты грамматика. Жұмыс дәптері. – З.Муфтибекова, М.Муфтибек. – Алматыкітап, 2009.

Мультимедиялық электрондық оқулық «Ана тілі» (1-сынып), Әуелбаев Ш. тағы басқалар, -Атамұра, 2005

Мультимедиялық электрондық оқулық «Ана тілі» (2-сынып), Рахметова С., Қабатаева Б., Жаманқұлова П., – Атамұра, 2005

Мультимедиялық электрондық оқулық «Ана тілі» (3-сынып), Әбдікәрімова Т. және тағы басқалар. – Атамұра, 2005

Мультимедиялық электрондық оқулық «Ана тілі» (4-сынып), Әбдікәрімова Т. және тағы басқалар, – Атамұра, 2005ж.

Самоучитель казахского языка DVD – уроки «Уроки Тілашар», методическое пособие, рабочая тетрадь. ТОО «Тілашар», 2007г.

«Мой Казахстан». Электронное издание на казахском, русском, английском языках. NITEN, 2007г.
РУССКИЙ ЯЗЫК
Русский язык как учебный предмет в соответствии с базисным учебным планом вводится с третьего класса: общность графики русского и родного языков облегчает усвоение второго языка, позволяет опираться на уже сформированные на уроках родного языка навыки чтения и письма. В начальной школе с нерусским языком обучения на изучение предмета выделяется 136 часов: в 3 классе – 68 часов, в 4 классе – 68 часов, т.е. по 2 часа в неделю.

Главные цели обучения русскому языку на начальном этапе:

• 
  формирование и развитие элементарной русской речи на ограниченном лексико-грамматическом материале;
  
• 
  взаимосвязанное обучение видам речевой деятельности (аудированию, говорению, чтению, письму);
  
• 
  практическое усвоение элементов русского языка (фонетики, графики, орфоэпии, лексики, грамматики, словообразования, орфографии, пунктуации);
  

Содержание предмета в каждом классе представлено в трех составляющих:

• 
  речевая деятельность;
  
• 
  языковой материал;
  
• 
  этнокультуроведческий материал.
  

Конституция и государственные символы Республики Казахстан (қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде). Е.Шаймерденов, – Алматыкітап.

Мультимедийный электронный учебник «Родное слово» (1 кл) Павленко В.К. и др. Атамура, 2005

Мультимедийный электронный учебник «Литературное чтение» (2 кл) Павленко В.К., Абенова Т.К. Атамура, 2005

Мультимедийный электронный учебник «Литературное чтение» (3 кл) Павленко В.К. и др. Атамура, 2005

Мультимедийный электронный учебник «Литературное чтение» (4 кл) Павленко В.К. и др. Атамура, 2005
МАТЕМАТИКА
Математика пәнiн оқытудың мақсаты: математикалық бiлiм, бiлiк және дағдыларды игерту; математика курсының мазмұны арқылы баланы тұлға ретiнде қалыптастыру; танымдық iс-әрекетке, сондай-ақ өздiгiнен бiлiм алуға дайындығын қалыптастыру.

Математика пәнi бойынша оқу жүктемесiнiң көлемi 1-2 сыныптарда аптасына 4 сағатты (оқу жылында 136 сағат), 3-4 сыныптарда аптасына 5 сағатты (оқу жылында 170 сағат) құрайды.

Мектептiң бастауыш сатысында «Математика» пәнi бойынша базалық бiлiм мазмұны: 1) терiс емес бүтiн сандардың арифметикасы; 2) алгебра элементтерi; 3) геометрия элементтерi блоктарынан тұрады.

Әрбiр жаңа ұғымды енгiзгенде оның маңызы мен мазмұнын ашып-көрсетуге мүмкiндiк беретiн белгiлi бiр iс-әрекет (практикалық жұмыс, есеп шығару) жүзеге асырылып отырады. Осы мақсатта бастауыш математикалық бiлiм мазмұнында мәтiндi есептер жүйесi қамтылды. Есеп шығарудың әртүрлi тәсiлдерiмен таныстыру – олардың ең тиiмдiлерiн оқушылардың өздерi өз беттерiмен iздестiрулерiне жағдай жасайды.

Математиканы оқытуда жинақталған бiлiмдi, бiлiктердi өзгертiлген жағдайда қолдана алу маңызды рөл атқарады. Ол үшiн тапсырмалар жүйесi алдымен жеңiлдеулерiн, одан кейiн бiртiндеп күрделiлерiн орындауда оқушылар сәйкес бiлiм мен бiлiктердi меңгеретiндей, оларды есеп шығаруға жаттықтыратындай етiп құрылуы қажет. Сонымен бiрге оқушылардың өз ұсыныстарын негiздеуiне, өз ойларын дәл, түсiнiктi және тиянақты етiп жеткiзе алуына үлкен мән берiлуi тиіс.

Мәтiндi есептердi шығаруда белгiлілер мен белгiсiздердi салыстыра отырып, оқушылар олардың арасындағы негiзгi байланысты түсiнулерi және оны математикалық қатынастар тiлiне ауыстыра алулары, есептердiң шығарылуын математика тiлiнде рәсiмдей алулары қажет.

Периметр, аудан және көлем жөнiндегi геометриялық материалдарды оқып-үйренуде сандық және құрамында бiр ғана әрпi бар әрiптi өрнектердi құруға, оқуға, түрлендiруге, есептеуге қатысты бiлiктер мен дағдылар белсендi пайдаланылады. Бұл алгебра мен геометрия элементтерiнiң арифметикалық материалдармен табиғи бiрлiгiн тиiмдi жүзеге асыру жолдарының бiрi болып табылады.

Негiзгi бақылау объектiлерi:

• 
  1 000 000 көлемiндегi сандарды оқу, жазу, және салыстыру;
  
• 
  жазбаша амалдарды орындау (көп таңбалы сандарды бiр және екi таңбалы сандарға қосу және азайту, көбейту мен бөлу);
  
• 
  жүз көлемiндегi сандарды қалдықпен бөлу;
  
• 
  2-3 амалдан тұратын санды өрнектiң мәнiн табу (жақшалы және жақшасыз);
  
• 
  арифметикалық тәсiлмен мазмұнды есептердi шешу;
  
• 
  тiктөртбұрыштың (шаршының ) периметрi мен ауданын есептеу.
  

Математика. Ақпаева А., Лебедева Л. – Алматыкітап, 2008

Математика. Жұмыс дәптері №1,2,3,4. Ақпаева А., Лебедева Л. – Алматыкітап, 2008

Математика. Әдістемелік нұсқау. Ақпаева А., Лебедева Л. – Алматыкітап, 2008

Математикадан көрнекі материалдар. Ақпаева А., Лебедева Л. – Алматыкітап, 2008

Математикадан кестелер мен анықтамалық материалдар. Ақпаева А., Лебедева Л. –Алматыкітап, 2008.

Математика 1-бөлім. М.Моро, С.Волкова, С.Степанова, А.Акрамова. Просвещение – Казахстан, 2008.

Математика 2-бөлім. М.Моро, С.Волкова, С.Степанова, А.Акрамова. Просвещение – Казахстан, 2008.

Математика. Әдістемелік нұсқау. М.Бантова, Г.Бельтюкова, С.Степанова, А.Акрамова. Просвещение – Казахстан, 2008.

Математика жұмыс дәптері №1,2. М.Моро, С.Волкова, А.Акрамова. Просвещение – Казахстан, 2008.

Математикалық көрнекі кестелер. Т.Смолеусова, А.Акрамова. Просвещение – Казахстан, 2008.

Математика. Демонстрациялық материалдар. Ә.Ақпаева, Л.Лебедева, Ф.Лекерова. – Алматыкітап, 2008.

Математика. Т.Оспанов, Ш.Құрманалина, Ж.Қайыпбаев, К.Ерешева, М.Маркина. – Атамұра, 2009.

Математика. Әдістемелік құрал. Т.Оспанов, Ш.Құрманалина, Ж.Қайыңбаев, К.Ерешева. – Атамұра, 2009.

Математика. Демонстрациялық материалдар. Ә.Ақпаева, Л.Лебедева. – Атамұра, 2009.

Математика.Демонстрациялық материалдар. Ә.Ақпаева, Л.Лебедева, Ф.Лекерова. – Алматыкітап, 2008.

Математика пәні бойынша тест тапсырмалар жинағы. 1-4 сыныптар үшін. Р.Линник, -Келешек-2030, 2007

Математика. Кестелер мен анықтамалық материалдар. 1-4 сынып. Ә.Ақпаева, Л.Лебедева. – Алматыкітап,2008.

Сборник тестовых заданий по математике для подготовки к ПГК, 1-4 классы

(на каз., рус. языках). Р.Линник. – Келешек-2030, 2007.

Математика пәнінің дидактикалық материалдары. 1-сынып. Т.Благовестная. – Келешек-2030, 2008.

Пәннiң мазмұны оқушыларға ғылыми бiлiмнiң әртүрлi салаларынан мағлұмат бере отырып, дүниенi танудың әдiстерiмен (бақылау, тәжiрибе, эксперимент, моделдеу, сараптау, салыстыру, синтездеу және т.б.) таныстырады.

Пән мазмұнының жан-жақтылығы, толыққандылығы, оқу материалының теориялық деңгейiнiң жеткiлiктiлiгi және оның оқушылардардың психологиялық және жас ерекшелiктерiне сәйкестiгi сол пән мазмұнының мектептiң кейiнгi деңгейлерінде география, биология, химия, физика, тарих және қоғам тану курстарын оқып үйренуге мүмкiндiк беретiн пропедевтикалық сипатын анықтайды.

Оқушыларды практикалық iс-әрекетке тарту тәсiлдерi қоршаған орта объектiлерiмен өзара әрекеттесудi, оларды түрлендiрудi және жаңғыртуды ұйымдастыруға көмектеседi. Практикалық пәндiк iс-әрекет оқушылардың дамуына мүмкiндiк беретiн практикалық қимылдарды ойлаумен өзара байланыста дамытуды көздеуi қажет. Дүниетану пәнiн оқытуға 1-4 сыныптарда аптасына 2 сағаттан уақыт бөлiнген.

Дүниетану. Аймағамбетова Қ., Т.Идилова. – Алматыкітап, 2008.

Дүниетану. Әдістемелік нұсқау. Аймағамбетова Қ., Т.Идилова. – Алматыкітап, 2008.

Дүниетану. Бақылау күнделігі №1,2. Аймағамбетова Қ., Т.Идилова. –Алматыкітап, 2008.

Мен және қоршаған әлем. И.Товпинец, О.Крылова, К.Арганчаева. Просвещение-Казахстан, 2008.

Қоршаған әлем. Әдістемелік нұсқау. И.Товпинец, Н.Борзова, О.Крылова, К.Ибрагимова, К.Арганчаева. Просвещение-Казахстан, 2008.

Дүниетану. Н.Нұрахметов, Жүнісова К., Аймағамбетова Қ.,Олейник З. – Алматы, Атамұра, 2002.

Дүниетану. Хрестоматия. Жүнісова К., Жүнісова Г. – Алматы, Атамұра, 2002.

Дүниетану. Бақылау күнделігі . Жүнісова К., Жүнісова Г. – Алматы, Атамұра, 2002.

Дүниетану. Айналадағы дүниені бақылау дәптері. М.Маркина. – Атамұра, 2009.

3 сынып

Дүниетану. Жүнісова К., Аймағамбетова Қ., – Алматы, Атамұра, 2003.

Дүниетану. Хрестоматия. Жунісова К., Жунісова Г. –Алматы, Атамұра, 2003.

Дүниетану. Бақылау күнделігі . Жунісова К., Жунісова Г. – Алматы, Атамұра, 2003.

4 сынып

Дүниетану. Жүнісова К., Бірмағамбетов А., Аймағамбетова Қ., –Алматы, Атамұра, 2004.

Дүниетану. Хрестоматия. Жүнісова К., Бірмағамбетов А., Аймағамбетова Қ. –Алматы, Атамұра, 2004.

Дүниетану. Бакылау күнделігі. Жүнісова К., Жүнісова Г., –Алматы, Атамұра, 2004.

Дүниетану пәнінен қосымша оқуға арналған әдебиеттер тізімі:

Жол ережелері. Тоқта! Абайла! Жол ашық! (Правила дорожного движения) Для детей дошкольного и младшего школьного возраста (каз/рус). – Кітап.

Жолда жүру ережелері. Типтік оқу бағдарламасы. 1-8-сыныптар (на каз., рус. языках). С.Рыспаев. – Кітап, 2008.

Жолда жүру ережелері. 1-2- сыныптар (на каз., рус. языках). С.Рыспаев. – Кітап, 2008.

Мультимедиялық электрондық оқулық «Дүниетану» (1-сынып). Жүнісова Қ., Аймағамбетова Қ., Нұрақметов Н. –Атамұра, 2005.

Мультимедиялық электрондық оқулық «Дүниетану» (2-сынып). Жүнісова Қ., Аймағамбетова Қ. –Атамұра, 2005.

Мультимедиялық электрондық оқулық «Дүниетану» (3-сынып). Жүнісова Қ., Аймағамбетова Қ. –Атамұра, 2005.

Мультимедиялық электрондық оқулық «Дүниетану» (4-сынып). Жүнісова Қ., Аймағамбетова Қ. –Атамұра, 2005.

Мультимедийный электронный учебник «Дүниетану». 1-4 классы. каз./ рус. К.Жунусова, К.Аймагамбетова. – Атамұра, 2005.

Пәннiң оқу-тәрбиелiк мiндеттерi:

• 
  оқушылардың көркем-шығармашылық қабiлеттерi мен бейiмдерiн, фантазиясын, көру-бейнелiк жадысын дамыту, шығармашылық даралығын қалыптастыру;
  
• 
  композициялар, гүлтану, пропорция, көлем, перспектива, көлеңке түсiру, техникалардың әрқилылығы заңдары туралы алғашқы бiлiмнiң қажеттi көлемiн қалау;
  
• 
  кеңiстiктiк түсiнiктi, болмысты көркем-бейнелi қабылдауды, түстiк байлықтардың үйлесiмдiлiгiне деген сезiмдi қалыптастыру;
  
• 
  отандық және әлемдiк өнер мұраларымен таныстыру.
  

Өнер және сән. Л.Неменская, К.Ибрагимова, К.Арганчаева. Просвещение-Казахстан, 2008.

Бейнелеу өнері. Әдістемелік нұсқау. Л.Неменская, К.Ибрагимова, К.Арганчаева. Просвещение-Казахстан, 2008.

Бейнелеу өнері. Қ.Жеделов, С.Шапкина, Н.Королькова. – Алматыкітап, 2009

Бейнелеу өнері. Қ.Жеделов, С.Шапкина, Н.Королькова. – Алматыкітап, 2009

2 сынып

Бейнелеу өнерi. Ибрагимов У., Болатбаев К., Әлмұхамбетов Б., Айдарова З., Қастеева К. Алматы– Атамұра,2002.

Бейнелеу өнерi. Жұмыс дәптерi. Ибрагимов У., Болатбаев К., Әлмұхамбетов Б., Айдарова З., Қастеева Г. Алматы– Атамұра,2002.

Бейнелеу өнері. Қ.Жеделов, С.Шапкина, Н.Королькова. Алматыкітап, 2009

Бейнелеу өнері. Әдістемелік құрал. Қ.Жеделов, С.Шапкина, Н.Королькова. – Алматыкітап, 2009

Бейнелеу өнері пәнінен қосымша оқуға арналған әдебиеттер тізімі:

«Модели аппликации» (Материалы на карточках с инструкцией по их использованию) на рус/каз языках.

Шығармашылық әдiс-тәсiлдер ұстанымдары дамыта оқыту идеясымен тығыз байланысты және сабақта музыкалық ойындарды, суырып салмалықты, шығармаларды, әуендердi, әндердi кеңiнен белсендi пайдалануды, орындалған музыкаға тембрлiк-ритмдiк аккомпанементтi құруды, өнердiң басқа түрлерi (сурет салу, билеу және пантомимо, ертегiлер мен өлеңдер шығару) арқылы музыкалық әсерiн бейнелеудi көздейдi.

«Музыка» пәнiн оқытып үйретудiң алғашқы сатысында оқушылар әдемiлiктi сезiнуге, музыкаға деген эмоционалдық қатынас жасауға тәрбиеленедi; халық музыкасы туралы және олардың халықтың қазiргi өмiрiмен байланысы туралы бiлiм қалыптастырылады; аспаптық музыка және әртүрлi халықтардың музыкалық аспаптары, отандық және шетелдiк композиторлардың шығармалары мен шығармашылықтары туралы бiлiм берiледi. Пәннiң бiлiмдiк мiндеттерi балалардың музыкалық тұрғыда дамуына, орындаушылық бiлiктерiнiң қалыптасуына мүмкiндiк беруi тиiс.

Музыка пәнi бойынша оқу жүктемесi 1-4 сыныптарда аптасына 1,5 сағаттан белгiленген.

2008- 2009 оқу жылында музыка пәні бастауыш сыныптар музыка пәні төмендегі оқулықтар бойынша оқытылады:

1 сынып

Музыка . Оразалиева М –Алматыкітап 2008ж.

Музыка.. Әдістемелік нұсқау. Оразалиева М –Алматыкітап 2008ж.

Музыка. Ноталық хрестоматия. М.Оразалиева, – Алматыкітап, 2008ж.

Музыка. Ш.Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сүлейменова. –Атамұра, 2008

Музыка. А.Райымбергенов, С.Райымбергенова, Ұ.Байбосынова. – Атамұра, 2008.

2 сынып

Музыка . Құлманова Ш, Оразалиева М, Сүлейменова Б. – Алматы, Атамұра, 2002.

Музыка. Ш.Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сүлейменова. – Атамұра, 2009.

Музыка. Әдістемелік құрал. Ш.Құлманова, М.Оразалиева, Б.Сүлейменова. – Атамұра, 2009.

Музыка . Райымбергенов А., Райымбергенова С., Байбосынова У. – Алматы, Атамұра, 2007.

Музыка. Оқыту әдістемесi. Райымбергенов А., Райымбергенова С., БайбосыноваУ. – Алматы, Атамұра, 2007.

Музыка . Құлманова Ш, Оразалиева М, Сүлейменова Б. – Алматы, Атамұра, 2003.

Музыка. Құлманова Ш, Оразалиева М, Сүлейменова Б. – Алматы, Атамұра, 2004.

Музыка. Райымбергенов А., Райымбергенова С., Байбосынова У. – Алматы, Атамұра, 2007.

Музыка.. Оқыту әдістемесі Райымбергенов А., Райымбергенова С., Байбосынова У. Алматы, Атамұра, 2007.

Алғашқы қоңырау (көмекші құрал). –Баянжүрек.

«Қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптары» З.Жәкішева. –Алматыкітап.

«Отан – біздің әніміз» (патриоттық әндер жинағы), қазақ тілінде, М.Керейбаев. –Баянжүрек.

«Балаларым – бақытым» О.Асқар. – Алматыкітап.
ЕҢБЕККЕ БАУЛУ
Еңбекке баулу пәнiнiң басты мақсаты – еңбек әрекетi негiзiнде оқушы тұлғасын қалыптастыру, олардың шығармашылық қабiлеттерiн дамыту.

Еңбекке баулу пәнiнiң мазмұны мына бөлiмдердi қамтиды:

1. Техникалық еңбек;

2. Көркем еңбек;

3. Дизайн;

4. Тұрмыстық еңбек.

Еңбекке баулу пәнi бойынша оқу жүктемесi 1-4 сыныптарда аптасына 2 сағаттан белгiленген.

1 сынып

Еңбекке баулу. Оралбекова Т, Қалназаров Б., Райымжанов Е, Нұрсейітова С. – Алматы, Атамұра, 2001.

Еңбекке баулу. Н.Рахметова, С.Жолдасбекова, Д.Мадиева, Т.Кубенов. – Алматыкітап, 2009.

Еңбекке баулу. Әдістемелік құрал. Н.Рахметова, С.Жолдасбекова, Д.Мадиева, Т.Кубенов. – Алматыкітап, 2009.

Еңбекке баулу. Оралбекова Т., Дүйсенбаева К., Г.Левченко. – Алматы, Атамұра, 2002.

Енбеке баулу. Үстеміров К., Қалназаров Б., Әлмағамбетова Д. – Алматы, Атамұра, 2004

• 
  дене жаттығуларының негiзгi компоненттерiн жақсы меңгерту (жалпы дамытатын және арнайы жаттығулардың кейбiр түрлерiн қоса);
  
• 
  дене жаттығуларын күрделендiрудi және оның көлемi мен қарқынын жоспарлау барысында сабақтастық, бiрiздiлiк ұстанымын қатаң сақтау;
  
• 
  күш шапшаңдығы, жалпы төзiмдiлiк, икемдiлiк сияқты дене сапаларының көрiну белгiлерi бойынша кiрiктiрiлген нәтижелер алу үшiн «Жеңiл атлетика», «Гимнастика», «Ойындар» тарауларының материалдарын оқыту ерекшелiктерiн күшейту;
  
• 
  оқушылардың дене дайындығы көрсеткiштерiн стандарт деңгейiне жеткiзу.
  

Дене шынықтыру сабағы 1-4 сыныптарда аптасына 2 сағатқа есептелiп жүргiзiледi.

Дене тәрбиесі. Әдістемелік құрал. Г.Маковецкая, Т.Васильченко, О.Меркель. – Алматыкітап, 2009

Дене тәрбиесі. Әдістемелік құрал. Г.Маковецкая, Т.Васильченко,О.Меркель. – Алматыкітап, 2009

Дене дайындығының президенттік сынамалары Қазақстан Республикасы тұрғындарының денсаулығының негізі. Оқушылар мен мұғалімдерге арналған құрал (қазақ, орыс тілдерінде). М.Горанько, А.Құлназаров. Национальный научно-прак. Центр физкультуры, 2007ж. ұсынылады.

1. Өзін-өзі тану. Оқулық. 1-сынып А.Сейтақов, Р.Ізғұттынова және т.б. Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Мұғалімдерге арналған әдістемелік құрал. 1-сынып Авторы көрсетілмеген Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Оқушы дәптері. 1-сынып Авторы көрсетілмеген Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Оқулық. 2-сынып А.Сейтақов, Р.Ізғұттынова, Ж.Қажығалиева және т.б. Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Мұғалімдерге арналған әдістемелік құрал. 2-сынып Авторы көрсетілмеген Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Оқушы дәптері. 2-сынып Авторы көрсетілмеген Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Оқулық. 3-сынып А.С.Сейтақов, Р.О.Ізғұттынова және т.б. Бөбек -2007

Өзін-өзі тану. Мұғалімдерге арналған әдістемелік құрал. 3-сынып Авторы көрсетілмеген Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Оқушы дәптері. 3-сынып Авторы көрсетілмеген Бөбек - 2007

Өзін-өзі тану. Оқулық. 4-сынып А.С.Сейтақов, Р.О.Ізғұттынова және т.б. Бөбек -2007

Өзін-өзі тану. Дидактикалық материалдар 1-4-сыныптар А.С.Сейтақов, Р.О.Ізғұттынова Бөбек – 2007.

Өзін-өзі тану. Бейне әдістемелік құрал. М.Жадрина. – Бөбек, 2008

Өзін-өзі тану. Аудио әдістемелік құрал. А.Сейтақов, Ж.Қажығалиева. – Бөбек, 2008

2. Жалпы білім беретін ұйғыр тілді мектептердің 1–4 сыныптарында ұйғыр тілі мен әдебиеттік оқу пәнін оқытудың ерекшеліктері

Башланғуч синипларда «Сават ечиш», «Уйғур тили» вә «Оқуш» пәнлири бойичә берилгән билим мәзмуни оқуғучиниң кәлгүсидә өз билимини, мустәһкәмлишигә, чоңқурлитишиға асас болидиғанлиғи ениқ. Мәзкүр пәнләрни оқутуш оқуғучиларниң ана тилида язмичә саватини һәм еғизчә нутқини шәкилләндүрүштә алаһидә әһмийәткә егә. Шундақла, һәр бир оқуғучиниң ана тилини баһалиқ мирас сүпитидә қарап, мәнивий байлиққа варис болушида мәзкүр пәнләрниң атқуридиған роли зор.

«Сават ечиш», «Уйғур тили» вә «Оқуш» дәрисликлиридики һәр бир материал башланғуч синипларниң билим дәрижисигә қоюлидиған тәләпләргә лайиқлаштурулуп, яш өсмүрниң шәхс сүпитидә қелиплишишини көздә тутқан һалда тәйярланди. Әлвәттә, оқуғучиларниң психологиялик алаһидилиги вә яш өзгичилиги толуқ дәрижидә инавәткә елинди.

«Сават ечиш» пәнидин һәр бир оқуғучи һәриптин башлап та боғум, сөз, жүмлә һәм мәтин бойичә аддийдин мурәккәпкә қарап пәйдин-пәйлик системиси асасида мәлумат алиду. Бу болсиму, оқуғучиниң луғәт байлиғини бейитиш арқилиқ бағлинишлиқ сөзләшкә үгититишкә толуқ шараит яритиду.

Сават ечиш интеграцияләнгән (оқуш һәм йезиш) пән болғанлиқтин, оқуғучи биринчи йерим жиллиқта – «Елипбә» дәрислиги, иккинчи йерим жиллиқта –«Ана тили» дәрислиги билән тонушиду. Саватини ечиш ихтидариға егә болған һәр бир оқуғучи иккинчи синипта язмичә вә еғизчә нутуқниң қир-сирлирини алаһидә йәни, «Уйғур тили» вә «Оқуш» пәнлири арқилиқ үгиниду.

Елипбә. Алахунова Б, Алаева Т., Алимова М.,Сулайманова А.– Алматы, Атамұра, 2001.

Ана тили. Батаров Ш., Арзиева А., Жаханова И. .– Алматы, Атамұра, 2001.

Һөсни хәт. №1,2,3 Алахунова Б.А. – Алматы, Атамұра, 2003.

«Уйғур тили» дәрислигидин оқуғучи тоғра, саватлиқ йезишни үгиниш билән биллә ана тилиниң фонетика, грамматика саһалири бойичә мәлумат алиду. Балиниң оқуш, сөзләш, йезиш маһаритини ашуруш арқилиқ тилниң муамилә васитиси екәнлиги вә ана тилиниң бай һәм эстетикилиқ жәһәттин қиммәт екәнлигини чүшәндүрүш тәләпкә мувапиқтур.

Уйғур тилидин башланғуч билим беришниң асасий мәхсити–оқуғучиларни чүшинип оқушқа, саватлиқ йезишқа үгитиш, асасий тил чүшәнчилири билән тонуштуруш, өз ойи арқилиқ пикрини әркин, раван изһар қилишни билиш, еғизчә вә язма нутқини бейитиштур.

1. «Ұйғыр тілі» пәнінің вәзипилири

2) һәр бир сөзни, жүмлини, мәтинни дурус вә ипадилик оқушқа үгитиш;

3) жүмлиләрниң аддий түрлири, жүмлиниң баш бөләклири, имла вә пунктуациялик қаидилири билән тонуштуруш;

4) ана тилини сөйүшкә, қәдирләшкә үгитиш;

5) тил арқилиқ мунасивәт бағлаш түрлири– тиңшаш, оқуш, нутуқ, йезиш, өзләштүрүш жәриянида бу вәзипиниң һәммә усуллирини қоллинишни билишкә үгитиш;

6) Тилдики һадисиләрни тәһлил қилип, уларниң маһийитини пәриқ қилиш адәтлирини бир изға селиш.

Башланғуч синипта уйғур тили дәриси оқуғучиниң мәнтиқий ой-пикрини риважландуруп, инсанийәт яратқан мәдәний мирасни егиләш, кишилик мунасивәт қурали екәнлиги һәққидә көз қарашлирини шәкилләндүриду.

2-сынып. Уйғур тили Баратов Ш., Арзиева А., Алимова М. – Алматы, Атамұра, 2002.

3-сынып. Уйғур тили.Арзиева А., Баратов Ш., Алимова М. .– Алматы, Атамұра,2003.

4-сынып. Уйғур тили. Талипов Т. и др.– Алматы, Атамұра,2003.

«Әдебиеттік оқу» дәрислигидә балиниң әдәбий әсәргә болған қизиқишини, инсаний вә адәмгәрчилик һис-туйғулирини ойғитип, мустәқил ойландуридиған әсәрләр, парчилар берилди. Һәр бир бала мәзкүр дәрисликтә хәлиқ еғиз ижадийити һәм классик нәмунилиридин сирт, қериндаш хәлиқләр әдәбиятидин елинған әсәрләр билән тонушуқа муйәссәр болиду. Бу хил материаллар оқуғучиниң һәртәрәплимә мәлумат елип чиқишиға, аң-сезими вә ой-параситиниң өсүшигә мүмкинчилимк яритиду.

Мәзкүр пәнни оқутушниң асасий мәхсити:

• 
  мәзмун жәһәттин оқуғучини шәхс сүпитидә шәкилләндүрүп, ой-параситини өстүрүш һәм униң бойиға адиллиқ билән меһриванлиқ охшаш инсаний хисләтләрни сиңдүрүш;
  
• 
  услуб жәһәттин оқуғучиға тәклип қилинған мәтинләрни саватлиқ һәм яхши оқушқа адәтләндүрүш;
  
• 
  оқуғучиниң ана тилимиздики сөзләрниң күчи вә қудритини әстәрлик мәналирини һис қилиш арқилиқ чүшинишигә һәм уларни өзләштүрүшигә қол йәткүзүш.
  

Тәкшүрүш жәриянида: оқуш чапсанлиғи, дуруслиғи, ипадилик оқуши, саватлиқлиғи тәкшүрүлиду.

Башланғуч синипларда орунлинидиған язма ишлардин асасән изаһәт вә инша елиниду. Бу хил язма ишлар оқуғучиларниң тил байлиғиниң дәрижисини, ой-пикрини дурус, пәйдин-пәй йәткүзүш қабилийитини тәкшүрүшкә ярдәм бериду.

2-сынып. Оқуш. Алаев Т., Бишарова М. – Алматы, Атамұра, 2001.

3-сынып. Оқуш. Сабитова П., Жаханова И., Махамдинов М.– Алматы, Атамұра,2003.

4-сынып. Окуш китави. Махамдинов М. и др.– Алматы, Атамұра,2003.

1. Жалпы білім беретін өзбек тілді мектептердің 1-4 сыныптарында өзбек тілі мен әдебиеттік оқу пәнін оқытудың ерекшеліктері

Әліфбе. У.Уринбаев – Жазушы, 2000

Әліфбе. Рабочая тетрадь № 1, 2. У. Уринбаев – Жазушы, 2000

Савод талими У.Уринбаев – Жазушы, 2000

Савод талими. Методическое руководство. У.Уринбаев – Жазушы, 2000

Узбек тили. Рабочая тетрадь № 1, 2, 3. У. Уринбаев – Жазушы, 2000

Узбек тили. Методическое руководство № 1, 2, 3. У. Уринбаев – Жазушы, 2000

Алифбе. У.Уринбаев. – Жазушы, 2008.

Алифбе. Рабочая тетрадь №1, 2, 3. – Жазушы, 2008.

2 сынып

Узбек тили У.Уринбаев –Жазушы,2000

Узбек тили. Методическое руководство. У.Уринбаев– Жазушы,2000

Узбек тили. Дидактикие материалы. У.Уринбаев – Жазушы, 2000

Узбек тили. Қиын дыбыстар. У.Уринбаев – Жазушы, 2000

Окиш китабы. М.Юнусова, М.Хомутова – Жазушы, 2000

Укиш китабы. Хрестоматия. М.Юнусова – Жазушы, 2000

Укиш китабы. Методическое руководство. М.Юнусова –Жазушы, 2000

Укиш китабы. Дидактикие материалы. М.Юнусова – Жазушы, 2000.

Узбек тили. У.Уринбаев. – Жазушы, 2008.

Узбек тили. Методическое руководство. У.Уринбаев. – Жазушы, 2008

Укиш китаби. М.Юнусова, Б.Хамутова. – Жазушы, 2008

Узбек тили У.Уринбаев, М.Ботиров – Жазушы, 2000

Узбек тили. Методическое руководство У.Уринбаев, М.Ботиров– Жазушы, 2000

Узбек тили. Дидактические материалы. У.Уринбаев, М.Ботиров– Жазушы, 2000

Узбек тили. Қиын дыбыстар. У.Уринбаев – Жазушы, 2000

1. 
   
   жүктеу/скачать 0,74 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: