Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі шәКӘрім атындағы семей мемлекеттік
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 15.Тақырыбы
| Тапсырмалар, сұрақтар:
1.Мәтінді оқы. 2. Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қой, жауабын жаз. 3. Мәтінді мазмұнда. Бақылау түрі: сұрақ-жауап Әдістемелік нұсқау: Мәтінмен жұмыс жүргізу: дұрыс оқуға, айтуға жаттықтыру, таныс емес сөздердің мағынасын түсіндіру, өз беттерінше сұрақ қойғыза білуге үйрету. Үлестірмелі материалдар: сызба Әдебиеттер: Ш.К.Бектұров, А.Ш.Бектұрова. Қазақ тілі. Алматы, -2002. –84 б. №15.Тақырыбы: Шылау. Еліктеуіш сөз. Одағай. Шылаулар - сөз бен сөздің немесе сөйлем мен сөйлемнің араларын байланыстыру, құрастыру үшін қолданылатын, өздері тіркескен сөздерінің ұғымдарына әр қилы реңктер үстеп, оларға ортақтасып, тұлға жағынан тиянақталған, лексика-грамматикалық мағынасы бар сөздер немесе тілімізде толық лексикалық мағынасы жоқ , бірақ сөз бен сөзді , сөйлем мен сөйлемді байланыстырып немесе сөзге қосымша мән үстеп тұратын көмекші сөздер. Мысалы: Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін, Жоқ барды , ертегіні термек үшін.Жомарт қазіргісі мен келешегін салыстырып тұр.Абай қажымай , жалықпай , ылғи ғана ынтығып тыңдайтын.Бұл мысалдардағы үшін , мен , ғана деген сөздердің толық мағынасы жоқ , бірақ сөйлемде олар өзі қатысты сөздерге қосымша мән үстеп , белгілі бір қызмет атқарып тұр. Бірінші сөйлемде үшін шылауы ермек және термек сөздеріне мақсат мәнін үстеп , ол сөздерді жазбаймын сөзіне бағындыра байланыстырып тұрса , екінші сөйлемде мен шылауы қазіргісі деген сөз бен келешегі деген сөздерді ыңғайластық мәнде бір бірімен салыстыра байланыстырып , олар сөйлемнің бірыңғай мүшесі екенін көрсетіп тұр.Үшінші сөйлемде ғана шылауы ылғи деген мезгілдік мағынадағы сөзге шектілік , күшейткіш мән үстеп тұр. Шылаудың басқа сөз таптарынан айырмашылығы : 1)Шылаудың толық лексикалық мағынасы болмайды. 2)Сөйлем ішінде шылау сөйлем мүшесі бола алмайды. 3)Шылаулар сөз бен сөзді не сөйлем мен сөйлемді байланыстырады.Толық мағыналы сөздің жетегінде оған қосымша мән үстейді. 4)Шылаулар түрленбейді Шылау сөздер дегендеріміз - ішкі мазмұндары жағынан да, сыртқы формалары жағынан да, сондай-ақ, қызметтері жағынан да өздерінің бастапқы шыққан төркіндерінен біржола қол үзіп, әрі осы аталған негізгі үш белгі жөнінен де дербестіктерінен айырылып, өз алдына категория болып қалыптасқан және жалпы көмекші сөздер тобына негізгі ұйытқы есебінде қызмет ететін сөздер. Грамматикалық сипаттарына қарай, шылаулар ішінара үш жікке бөлінеді: олар - септеуліктер, жалғаулықтар және демеуліктер жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|