Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі тараз мемлекеттік педагогикалық
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
ibraimova-kazak-otbasy
| Қайын
бике – зайыбының туған әпкесі. Қайындап бару – күйеудің қайын жұртына қонақ болып баруы. Қайынсақ – қайын жұртына орынсыз бара беретін күйеу. Қалау – сыйлы қонақтың кетерінде үй иесінен сұрап алатын ескерткіш заты, қолқалап сұрауы. Қалжа – жас босанған әйелге, не аурудан тұрған адамға арнап сойылатын малдың еті. Қалпе – қазіреттен кейінгі діни атақ. Қалың мал – күйеу жағының қалыңдық үшін беретін мал - мүлкі. Қалыңдық – біреуге атастырылған оң жақтағы қыз. Қалыңдық ойнау – үйленгенге дейін қалыңдығымен жасырын кездесу. Қамал - қорған – жаудан қорғану мақсатында жасалатын қабырғасы қалың, биік бекініс. Қамшы тастау – дауласқан, таласқан екі жақтың сөз сұрау белгісі. Қанағатшылық – місе тұтушылық, барға риза болушылық. Қара жамылу – ері, жанашыр жақыны қара орамал тартып, үстіне қара киім киіп, қайғысын көпке білдіруі. Қара шаңырақ – әке - шешенің түтін түтетіп отырған үйі. Қара шығын – жергілікті әкімдердің «уақ - иүйек шығынға» деп жинайтын алым - салығы. Қарға бау – құдаласқан адамдардың бір - біріне беретін сый - сияпаты. Құдалық белгісі. Қарғау - үлкендердің салт - дәстүрді бұзушы жастарға риза болмай назалануы. Қарғы бау – қыздың әек - шешесіне құда болғандығы үшін берілген төлем. Қарғыс – біреуге айтылған жаман тілек. Қарын шаш – баланың іштен туғандағы шашы. Қирағат – құранды мақамдап оқу. Қоғамдық сана – белгілі бір қоғам адамдарына ортақ сана. Қожа – ислам дінін таратушы, солардың ел ішіндегі өкілі. Қой мінезді – жуас, сабырлы кісі. Қол бала – барып кел, алып келге жұмсайтын бала. Қолқа – дос, туыс, жолдас адамдардың бір - бірінен нәрсені қалап алуы. Қолқа салу – тамыр адамның бір бірінен өз керегін сұрап алу. Қонақ кәде – қыдырып келген қонақтың үй иесі мен отбасы мүшелеріне өнер көрсетуі (ән салу, күй шерту, ертегі айту, т.б. өнерін марапаттау). 146 Қоныс – малды ауылдың жылда қонып жүрген жайлы орны. Қоныстой – жаңа үйге кіруге арналған той жиыны. Құбыла – намаз оқитын кезде бет қарататын жақ. Оңтүтік батыс бағыт (ол Меккенің орналасқан бағытын білдіреді). Құда - жекжат – ілік - шатыс, құда адамдар. Құдайы қонақ – жол жүріп келе жатқан адамның танымайтын үйге келіп қонақ болуы. Құдалыққа бару – біреудің бойжеткен қызына құда түсуге бару. Құқ – ерік. Сенің оқуға еркің бар. Құқық – еркіндік. Сенің оқуға, демалуға еркіндігің бар. Құқықтану – еркіндік туралы ғылым. Құқықты қорғау – еркіндікті қорғау. Құқықтық әдеп – еркіндіктің әдептегі көрінісі. Құқықтық ғылым – еркіндік, теңдік, бостандық, саналы ерік туралы ғылым. Құқықтық дәстүр – еркіндіктің әдепке, әдет - ғұрыпқа айналып қалыптасуының көрінісі. Қазіргі заман отбасы - ерлі –зайыпты екі адамның арасындағы некеге құрылған негізгі әлеуметтік топ, отбасыға сонымен бірге ұрпақтары (ұл - қыздары)да кіреді . Құқықтық институт ретінде отбасы - туысқандық және некелік қатынастар арқылы өзара байланысты адамдар тобы. Қорғаншы (қамқоршы) - қорғаншылық пен қамқоршылық жөніндегі міндеттерді жүзеге асыру үшін заңда белгіленген тәртіппен тағайындалған адам; Қорғаншылық (қамқоршылық) - кәмелет толмағандардың және сот әрекетке қабілетсіз деп танылған адамдардың құқықтары мен мүдделерін қорғаудың құқықтық нысандары. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінде отбасы - неке мен қандас туысқа негізделген шағын топ. « М » Мораль - ( лат.moralis - әдет - ғұрып) - әлеуметтік шындықтың этикалық сапаларын (ізеттілік, мейірбандық, әділеттілік, мінез - құлық, әдет - ғұрып т.б.) бейнелейтін қоғамдық сананың бір түрі. Адамдардың бір - біріне және қоғамға деген міндеттері мен қарым - қатынасын айқындайтын қауымдық өмір сүру ережелерінің, адамдардың мінез - құлықтары нормаларының жиынтығы. Моральдық норма - жеке бастың мінез - құлқынбағыттап қана қоймай оны бақылауға және бағалауға мүмкіндік беретін қоғамға қажетті мінез - құлық үлгісі. Моральдық сана - басқа да саяси, құқықтық, діни, эстетикалық сияқты адамдардың әлеуметтік тұрмысын бейнелейтін қоғамдық сана 147 формасы. Моральдық сана адам әрекетін, оның қоғамдық құбылысын,оларға өзінің жағымды, жағымсыз көзқарасын білдіреді, оларды қажетіне орай мадақтайды немесе талқылайды, сынға салады, демек моральдық сана адам қылығын бағалаушы. жүктеу/скачать 1,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|