Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

Дене тәрбиесі және спорт кәсіби стандартына 3-қосымша

1. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	2320 Орта мектеп мұғалімдері
Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары (ҮБС)
ҰБШ сәйкес біліктілік деңгейі	Санаттар
5	жоғарғы	бірінші	екінші	санаты жоқ

2. Еңбек шарттары, білімі және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)	Меншік нысандарына қарамастан мекемелердің барлық түрлері (бастауыш мектептер, негізгі орта мектептер, лицейлер, гимназиялар, спорт мектептері, фитнес-клубтар, тренажер залдары).
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Тұрақты жұмыс кестесі, мөлшерлі жұмыс күні 18 сағат, 1,5 жүктемеге дейін рұқсат етіледі.
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары	ҚР заңнамаларына сай (мұғалім дипломы, СТБ сертификаты, дәрігерлік кітапшасының болуы).
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі	Қажетті еңбек тәжірибесі
5	Санаты жоқ орта буын маманы: техникалық және кәсіптік, (арнаулы орта, кәсіптік орта) білім	-
5	Екінші санатты орта буын маманы: техникалық және кәсіптік, (арнаулы орта, кәсіптік орта) білім	3 жылдан кем емес
5	Бірінші санатты орта буын маманы: техникалық және кәсіптік, (арнаулы орта, кәсіптік орта) білім	4 жылдан кем емес
5	Жоғары санатты орта буын маманы: техникалық және кәсіптік, (арнаулы орта, кәсіптік орта) білім	5 жылдан кем емес

3-кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі ( кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының шифрі	Еңбек қызметінің атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
Ф 1	Оқушылардың тұлғалық әлеуетін диагностикалау.
Ф 2	Тұлғаны қалыптастыру моделін әзірлеу
Ф 3	Ұйымдастырушылық, әдістемелік және техникалық жағдайларды жобалау
Ф 4	Оқушылардың оқу қызметінің моделін әзірлеу
Ф 5	Оқушылардың тұлғалық және кәсіптік әлеуетін (сапасын) ашуға арналған жағдай орнату
Ф 6	Өзіндік іс–әрекетті түзету және рефлексиялау
Ф 7	Оқыту сапасының мониторингін өткізу

4-кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функция-ларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралы	Міндеттер (еңбек әркеттерінің сипаттамасы)
Ф 1	Себеп, қажеттіліктер, сезім (эмоциялар), қызығушылықтар, сезінулер, түйсік, қабылдау, жады, ойлау, сөйлеу, ерік, қабілеттер. Мінез. Оқушының дене, психологиялық, рухани, интеллектуалдық дамуы.	Сауалнамалар, тест тапсырмалары, сұрау парағы	М 1.1 Оқушының тұлғалық әлеуетін диагностикалау әдістерін зерттеу.
			М 1.2 Оқушының тұлғалық әлеуетін диагностикалауды өткізу
			М 1.3 Диагностика нәтижелерін жүзеге асыру
			М 1.4 Тұлға моделін қалыптастыруда диагностика нәтижелерін пайдалану
Ф 2	Ұтқырлықты, икемділікті, кері әсерлерге қарсы тұру, ашық ақпараттық қоғам жағдайына тез бейімделетін қабілетті дамыту	Модель әзірлеу бойынша жұмыс жоспары. Рухани-адамгершілік орта. Тұлғаны қалыптастыру моделі.	М 2.1 Бейімделу, ұжым қалыптастыру, мемлекеттік тілді, көптілділікті білуге және құрметтеуге тарту, тұлғаны дене мәдениетіне тәрбиелеуге жағдай жасау.
			М 2.2 Адамның ұлттық сана-сезімін, үйлесімді дамуын қалыптастыру
			М 2.3 Оқушыларды рухани-адамгершілік құндылықтарға тарту.
			М 2.4 Көшбасшының, өз елінің патриоттарының ерік, тұлғалық сапаларын дамыту
Ф 3	Ұйымдастырушылық, әдістемелік және техникалық жағдайлар. Денсаулық сақтау ортасы	Оқу-әдістемелік қамту. Жабдықталған кабинеттер, спорт залы, спорт құралдары, инвентарь. Оқытудың техникалық құралдары.	М 3.1 Әлеуметтік қорғау, бейімделу, оқушылар мен мұғалімдердің денсаулығын сақтау.
			М 3.2 Оқу-тәрбие үрдісін материалдық-техникалық қамту.
			М 3.3 Педагогикалық үрдісті әдістемелік қамту
			М 3.4 Басқару, біріге басқару және өзін-өзі басқару жүйесін әзірлеу
Ф 4	Педагогикалық үрдістің мазмұнын, педагогикалық құралдарды, технологияларды, педагогикалық қызметті ұйымдастырудың құрылымын, түрлері мен тәсілдерін білу	Оқу-жаттықтыру қызметінің мазмұны. Педагогикалық үрдістің барысын және нәтижесін болжау әдістемесі. Оқушы мен мұғалім қызметінің жоспары. Кешенді жаттығулар, спорттық құрал-жабдықтар. Оқу-жаттықтыру қызметін ұйымдастыру моделі.	М 4.1 Педагогикалық қызметтің нақты мақсаты мен міндеттерін қою. Соңғы нәтижені болжау.
			М 4.2 Оқу ақпаратының мазмұнын болжау, оқу ақпаратының мазмұнын іріктеу және құрастыру
			М 4.3 Нәтижеге бағытталған сабақтарды, сабақтан тыс формаларын моделдеу.
			М 4.3 Дене жаттығуларын, жобалар орындауға оқушыларды жұмылдыру
Ф 5	Оқушының тұлғалық-кәсіптік әлеуетін (сапасы) ашу	Ақпараттық-оқыту ортасы. Оқу құжаттары, электрондық оқулықтар. Электрондық қорлар, техникалық оқыту құралдары. Интерактивтік қарым-қатынас.	М 5.1 Ақпараттық-оқыту алаңын әзірлеу
			М 5.2 Оқу ақпаратын модульдеу
			М 5.3 Ақпараттық –оқыту ортасын құрастыру
			М 5.3 Интерактивті қарым-қатынас жобалау.
Ф 6	Өз қызметінің рефлексиясы және түзету. Ояту, жеке мотивация, адамның сыртқы проблемасын ішкі проблемасына айналдыру	Өзара бірлескен іздеу режимі. Талдау мен өзіндік талдау сызбасы. Рефлексия нәтижелері. Қызметті түзету Президенттік және ұлттық тест. Оқушылардың дене дайындық деңгейін бақылау нормативі, экспресс-тест арқылы анықтау.	М 6.1 Адамның өзіндік талдау, ұғыну, түйсіну қабілеттерін дамыту.
			М 6.2 Рефлексивтелетін қызметтің тиімділігін, өнімділігін зерттеу.
			М 6.3 Рефлексия нәтижелерін анықтау және тұжырымдау.
			М 6.4 Педагогикалық қызметке өзгерістер енгізу.
Ф 7	Оқу сапасының мониторингін өткізу. Қызметті бақылау, бағалау, талдау.	Сауалнама жүргізу, бірлескен рефлексия. Ішкі және сыртқы бақылау. Электрондық бақылаушы бағдарламалар. рефлексия. Білім алушының портфолиосы. Өзін-өзі бақылау күнделігі. Спорттық жарыстар нәтижесінің қорытындысы.	М 7.1 Мұғалімнің мониторинг жүргізуге дайындығы.
			М 7.2 Критерийлер мен көрсеткіштерді анықтау
			М 7.3 Педагогикалық қызметті талдау және бағалау
			М 7.4 Педагогикалық менеджменттің таңдалған әдістері, функциялары мен формаларының нәтижелілігі. Оқушылар, ата-аналар, қоғам көзқарасындағы оқу орнының, мұғалімнің имиджі.

5.5 мұғалімнің құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
М 1.1	Оқушылардың тұлғалық сапаларын диагностикалау әдістерін басшылықпен зерттеуді қарастыратын оқу-тәрбие үрдісіндегі басқару қызметі.	Тұлғалық сапаларды зерттеуде диагностиканың тиімді әдістерін таңдау. Оқушының жеке тұлғалық сапаларын, психикалық дамуын, дене дайындығын зерттеу. Оқушының жеке картасын жүргізу. Тұлғалық және дене сапаларын дамыту.	Оқушылардың тұлғалық сапалары. Диагностиканы өткізу құралдары мен әдістемесі. Оқушылардың жас және жеке ерекшеліктері. Білім алушының жеке карточкасы. Зерттеу өткізу әдістері мен формалары.
М 2.1	Бейімделуге, оқушылар ұжымын қалыптастыруға, мемлекеттік тілді білуге және құрметтеуге, көптілділікке, мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеуге жағдай жасауды қарастыратын тәрбие үрдісіндегі басқару қызметі.	Басқа адамдармен қарым – қатынаста сенімділік ахуалын құру. Оқушылар ұжымын құру. Оқу-тәрбие үрдісіндегі барлық субъектілермен қарым-қатынаста педагогикалық этика сақтау, такт көрсету.	Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі. Педагогикалық такт, педагогикалық этикет. Оқушы моделі: шеберлік тізімі, және тұлғалық сапалар, оқудағы жетістіктер, қоғаммен өзара әрекеттесу. Мінез-құлық мәдениеті.
М 3.1	Әлеуметтік қорғауды, бейімделуді, оқушылар мен педагогтардың денсаулығын сақтауды қарастыратын педагогикалық үрдістегі басқару қызметі.	Салауатты өмір салтын жүзеге асыру. Спорт шараларын ұйымдастыру және өткізу. Оқушыларды тамақтандыру, дәрігерлік көмекпен қамтамасыз ету. Спорт ғимараттарын ТҚ ережелерін, санитарлық-гигиеналық нормаларды, безендіруге қойылатын эстетикалық талаптарды сақтау.	Педагогикалық үрдісті ұйымдастырудың ерекшеліктері. Денсаулықты сақтау ортасын құрастыру. Ғимаратқа қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар. Нормативтік құжаттар.
М 4.1	Педагогикалық қызметтің мақсаты мен міндеттерін анықтау, педагогикалық қызмет пен оның нәтижесін болжау шеңберіндегі басқару қызметі.	Адамның үйлесімді дамуы мен дене мәдениетін қалыптастыру. Соңғы нәтижені жобалау. Оқушыны әлеумет арасында өнімді, белсенді өмірге дайындау. Дене тәрбиесінің білім беру, сауықтыру, тәрбиелеу міндеттерін анықтау.	Педагогикалық қызметті ұйымдастыру бойынша тәжірибелік-бағдарланған, кәсіби білім. Оқу –жаттықтыру қызметін жоспарлау және ұйымдастыру.
М 5.1	Ақпараттық –оқыту ортасын әзірлеуді қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Оқыту алаңындағы жұмыстың әдіс-тәсілдерін меңгеру. Инновациялық және Интернет технологияларын қолдану. Өзара бірлескен қызметте өзара түсінушілік, өзара қарым-қатынасты қамтамасыз ету. Модуль, гипермәтін, көпдеңгейлі тапсырма, тест әзірлеу.	Білім беру, дамыту үрдісінде қызметті ұйымдастыру құрылымы, түрі, тәсілдері. Педагогикалық қарым-қатынас. Пәнді оқыту әдістемесі. Оқушылардың әр түрлі контингентінің ерекшелігі.
М 6.1	Өз қызметін жоспарлау, қоршаған ортамен пәндік-әлеуметтік қарым-қатынасын өзіндік талдау, ұғыну, түйсінуді қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Қызмет тәсілдерін қалыптастыруды меңгеру. Сыртқы мәселелерді ішкі мәселеге ауыстыру, нақты сапалар мен қабілеттерін айқындау.	Рефлексия ұйымдастыру кезеңдері. Рефлексия-субъектінің ішкі психикалық актілері мен күйлерін сезіну үрдісі.
М 7.1	Мониторинг өткізуге мұғалімнің дайындық деңгейін қарастыратын педагогикалық үрдіс шеңберіндегі басқару қызметі.	Білім сапасына мониторинг жүргізудің тәсілдерін меңгерту. Педагогикалық талдау тәсілдерін меңгеру.	Педагогикалық мониторинг теориясы, әдістемесі мен технологиясы, оны өткізу түрлері.

5.4 мұғалімнің құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

М 1.2	Оқушының тұлғалық әлеуетін диагностикалауды қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Ұжым мен тұлғаны психологиялық-педагогикалық диагностикалаудың нақты әдістемесін қолдану.	Диагностика жүргізу әдістемесі. Оқушының дамуының жеке траекториясы. Оқушының белсенділігін зерттеуді диагностикалық қамту.
М 2.2	Ұлттық ұлттық сана-сезімін, үйлесімді дамуын қалыптастыруды қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Сыни ойлауды қалыптастыру, көшбасшылық сапаларды, қарым-қатынас, төзімділікті, креативтілікті, жинақылықты қалыптастыру. Тәрбие шараларын ұйымдастыру мен өткізу.	Жалпыадамзаттық құндылықтар. Тәрбие жұмысының әдістемесі. Тәрбие және сыныптан тыс шараларды ұйымдастыру.
М 3.2	Оқу-тәрбие үрдісін материалдық-техникалық қамтуды қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Оқу-әдістемелік кешеннің, картотеканың, дидактикалық, оқытудың техникалық және басқа да құралдарының болуы мен білім стандартына, кабинеттің бейініне сәйкестігі. Спорт жабдықтарын сатып алу, жөндеуді жоспарлай білу.	Оқу –тәрбие үрдісін ұйымдастыру ерекшеліктері. Қауіпсіздік ережелері, санитарлық-гигиеналық нормалар. Өрт қауіпсіздігі.
М 4.2	Оқу ақпаратының мазмұнын болжау, оқу ақпаратының мазмұнын іріктеу мен құрастыруды қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	ОӘК мазмұнын, арнайы жаттығуларды, спорт құралдары мен оқу құралдарын таңдау, жаттығулар кешенін әзірлеу. Өз әрекеті мен оқушы әрекетінің жүйесін құрастыра білу. Оқу материалын таңдау және құрастыра білу. Оқушылардың қызметін жобалау, ұйымдастырушылық білігін ұйымдастыру. Оқу материалын таңдау және композициялық түрде құрастыра білу.	Нормативтік құжаттар. Сабаққа қойылатын талаптар. Білім мазмұны, педагогикалық құралдар, технологиялар. Жаттығулар кешенін әзірлеуге қойылатын талаптар.
М 5.2	Оқу ақпаратын модульдеуді қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Оқу ақпараты көздерін іріктеу. Оқу ақпаратын талдау, логикалық құрылымдау, алгоритмдеу тәсілдерін меңгеру.	Оқыту үрдісінің психологиялық мәні. Оқыту үрдісінің педагогикалық заңдылықтары. Пән бойынша білімі. Оқу ақпараты көздерін іріктеу.
М 6.2	Әрекет ауысуын, ойлау әрекетінен дене әрекетіне көшу, қызметтің тиімді тәсілдерін таңдау, орындалған әрекеттердің тізбектілігін қалпына келтіру шеңберіндегі басқару қызметі.	Бірлескен ізденіс тәртіптемесін ұйымдастыру. Оқушыларды мақсатын анықтау, мақсат қоя білу мен өз білімін жетілдіруге, жеке мотивацияға, оянуға үйрету.	Рефлексия – оқушының оқу жетістіктерін анықтау, қызмет тәсілдерін түсізу.
М 7.2	Критерийлер мен көрсеткіштерді анықтауды қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Әр түрлі формадағы бақылау өткізу: фронталды, топтық, жеке, аралас және оқушылардың өзін-өзі қадағалауы. Оқушылардың дене дайындығын тестілеу.	Педагогикалық диагностиканың теориясы мен әдістемесі, оқыту сапасын мониторингі, дамуын жүргізу. Бақылау формалары.

5.3 мұғалімнің құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

М 1.3	Диагностика нәтижесін жүзеге асыруды қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Сабақ, оқу-жаттықтыру сабақтарын ұйымдастыруда диагностика нәтижесін пайдалану тәсілдерін меңгерту.	Диагностика нәтижесін пайдалануда тәжірибеге бағытталған, кәсіби білім. Сабақ, оқу-жаттықтыру сабақтарын ұйымдастыру әдістемесі.
М 2.3	Оқушыларды рухани-адамгершілік құндылықтарға тартуды қарастыратын тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Рухани-адамгершілік, сауықтыру ортасын құру. Рухани-адамгершілік құндылықтарды, интеллекті, ата – аналармен және қоршаған әлемге деген қарым – қатынаста танымдық белсенділікті қалыптастыру тәсілдерін меңгеру.	Рухани-адамгершілік, тәрбие. Этнопедагогика.
М 3.3	Педагогикалық үрдісті әдістемелік қамтуды қарастыратын педагогикалық үрдіс шеңберіндегі басқару қызметі.	Әдістемелік шараларға қатысу. Әдістемелік бірлестік, шығармашылық топ жұмысын басқару, озық тәжірибе жинақтау. Авторлық бағдарлама және оқу-әдістемелік кешен әзірлеу және сынақтан өткізу. Әріптестерімен практикалық тәжірибе алмасу.	Әдістемелік жұмысты ұйымдастыру. Әдістемелік жұмысты ұйымдастыру кезеңдері: әзірлеу, дайындық, жүргізу, талдау. Жаңа педагогикалық технологиялар. Авторлық бағдарлама және ОӘК әзірлеуге және қолдануға қойылатын әдістемелік талаптар.
М 4.3	Нәтижеге бағытталған сабақтарды, сыныптан тыс шараларды моделдеуді қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Күнтізбелік-тақырыптық, жылдық, ағымдық жоспарларға және жеке жоспар-кестеге сәйкес құзыреттіліктерге бағытталған сабақ жоспарлары мен конспектілерін құрастыру. Сабаққа презентациялық көрнекі материалдар дайындау. Сабақ және сыныптан тыс шараларды өткізу. Әдістер мен инновациялық технологияларды жіктеу және қолдану.	Сабаққа қойылатын қазіргі талаптар. Сабақтың құрылымы, түрлері және типтері. Оқыту әдістерінің жіктелуі. Оқытудың инновациялық технологиялары.
М 5.3	Ақпараттық-оқыту ортасын құрастыруды қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Оқу ақпаратын іздеу, талдау және өңдеу тәсілдерін меңгеру. Ақпараттық-оқыту ортаны құрастыру, күтілетін нәтижені болжау білігі.	Қазіргі ақпараттық қорлар. Оқу мақсатындағы түрлі бағдарламалық құралдар. Ақпаратты жинақтау, талдау және жүйелеу әдістері.
М 6.3	Рефлексия нәтижесін тұжырымдау және проблеманы анықтау, шешу тәсілдерін игеруді қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Алдағы жұмыстың мақсатын анықтау, алынған нәтижені тұжырымдау.	Рефлексия нәтижесі, алдағы жұмыстың мақсатын анықтау.
М 7.3	Педагогикалық қызметті бағалау мен сараптауды қарастыратын педагогикалық үрдіс шеңберіндегі басқару қызметі.	Оқу материалын меңгеру үрдісінде оқушылардың қызметін талдау мен бағалау. Президенттік және Ұлттық тест, бақылау нормативі, білім алушылардың денелік дайындық деңгейін экспресс-тесттер арқылы анықтау нәтижесіне жауапкершілігі.	Білім сапасының критерийлері мен көрсеткіштері. Оқыту нәтижесіне берілетін педагогикалық сараптама технологиялары.

5.2 мұғалімнің құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

М 1.4	Тұлға моделін қалыптастыруда диагностика нәтижелерін пайдалану жауапкершілігін қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Тұлға мен ұжымның психологиялық-педаггикалық диагностикалаудың нақты әдістемесін қолдану.	Диагностика өткізу әдістемесі. Оқушының дамуының жеке траекториясы. Оқушының белсенділігін зерттеуді диагностикалық қамту.
М 2.4	Көшбасшының тұлғалық сапасын, өз еліне патриоттық сезімдерін өзбетімен дамытуға жауапкершілікті қарастыратын тәрбие үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Сыни ойлауды қалыптастыру, көшбасшылық сапаларды, қарым-қатынас, төзімділікті, креативтілікті, жинақылықты дамыту.	Жалпыадамзаттық құндылықтар. Тәрбие жұмысы әдістемесі. Жеке тұлғаны қалыптастыру моделі. Рухани-адамгершілік тәрбиесі. Патриоттық тәрбие.
М 3.4	Басқару, біріге басқару және өзін-өзі басқаруды дамытуды қарастыратын педагогикалық үрдіс шеңберіндегі басқару қызметі.	Білім алушыларға өзінің жетістіктерін, кемшіліктерін сезінуге көмектесу. Өз іс-әрекетін, білім алушылардың жұмыс нәтижелерін бағалау. Білім алушылардың жетістіктері және дамуындағы ілгерілеушілік туралы тұрақты, оңтайлы қайтарымды байланысты қамтамасыз ету.	Өзін-өзі дамыту механизмдері және өлшемдері. Оқыту нәтижелерін басқару, өзара басқару, өлшеу бақылау және бағалау.
М 4.4	Оқушыларды шығармашылық тапсырмалар, жаттығулар мен жобаларды орындауға өзбетімен жұмылдыруға жауапкершілікті қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Құзыреттілікке бағытталған тапсырмалар, жобалар, рефераттар әзірлеу тәсілдерін меңгеру. Оқушылардың жұмысын белсендіру. Білім алушылардың қызметі мен тәртібін реттеу.	Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар. Оқушылардың жобалау әрекетін ұйымдастыру.
М 5.4	Өзбетімен интерактивті қарым-қатынасты жобалауды қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Педагогикалық іс қимылдарды жобалау. Интерактивті өзара әрекетті жобалау. Пәнді оқыту әдістемесін өз бетімен дайындау. Интерактивтік оқытудың формалары мен әдістерін қолдану.	Қазіргі ақпараттық қорлар. Оқу мақсатындағы әр алуан бағдарламалық құралдар. Ақпараттарды жинау, талдау және жүйелеу әдістері.
М 6.4	Өзбетімен жағдаятты бақылау және бағалау, жоспарлаған мақсатына сәйкес түзетулер енгізу жауапкершілігін қарастыратын педагогикалық үрдіс шеңберіндегі басқару қызметі.	Болашақ әрекеттерге өзгерістер енгізу тәсілдерін меңгеру. Өткізілген зерттеулердің нәтижелерін талдау, оқушылардың дене дамуы әдістемесіне түзетулер енгізу.	Болашақ әрекеттерді түзету жолдары. Оқушылардың дене дамуы әдістемесіне түзетулер енгізу.
М 7.4	Өзбетімен таңдаған педагогикалық менеджмент әдістері, функциялары мен формаларының нәтижелілігін талдау жауапкершілігін қарастыратын педагогикалық үрдіс шеңберіндегі басқару қызметі.	Оқу әрекетінің нәтижелілігін анықтау. Педагогикалық жағдаяттар мен өз қызметі нәтижесін талдау. Білім алушылар мен ата - аналар арасында тәуелсіз сұхбат, сауалнама жүргізу.	Педагогикалық менеджмент функциясы, әдістері мен формалары. Оқу орны, педагогтың имиджін анықтау критерийлері. Рейтинг картасы.

Дене тәрбиесі және спорт кәсіби стандартына 4-қосымша

1. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	3475 Спортшылар, нұсқаушылар, әдіскерлер
Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары (ҮБС)
ҰБШ сәйкес біліктілік деңгейі	Санаттар
5	жоғарғы	бірінші	екінші	санаты жоқ

2. Еңбек шарттары, білімі және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)	Меншік нысандарына қарамастан барлық типтегі мекемелер (спорт мектептері, фитнес-клубтар, тренажерлік залдар)
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Тұрақты жұмыс кестесі, мөлшерлі жұмыс күні 18 сағат, 1,5 жүктемеге дейін рұқсат етіледі.
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары	ҚР заңнамаларына сай (жаттықтырушы дипломының және СТБ сертификатының, медициналық кітапшаның болуы)
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі	Қажетті еңбек тәжірибесі
5	Санаты жоқ орта буын маманы	талап етілмейді
5	Екінші санатты орта буын жаттықтырушысы: Европа, Азия, әлем чемпионатына, Азиялық ойындар, әлем кубогының кезеңдеріне, Дүниежүзілік жасөспірімдердің ойындарына, ТМД елдерінің халықаралық, Балтия, Ресей аймағының жасөспірім балалары арасындағы ойындарына, жеке және топтық спорт ойындарының түрлеріне бір қатысушы спортсменді даярлау; төрт спортсменді жетілдіру үшін спорт саласындағы дарынды балаларға арналған мектеп-интернат немесе спорт колледжіне беру; үш спортсменді Астана, Алматы қалаларындағы жарыстар үшін облыстық құрама командаға даярлау; ұйымдастырушылық-әдістемелік жұмыс дене тәрбиесі мен спорт саласында республикалық немесе облыстық мекемеде кем дегенде 2 жыл; "Қазақстан Республикасының спорт шебері" атағынан төмен емес спорттық атақтың болуы	2 жылдан кем емес
5	Бірінші санатты орта буын жаттықтырушысы: Олимпиада ойындарының, Параолимпиада және Сурдолимпиада ойындарына бір қатысушы даярлау; немесе Азиялық ойындарда, Азиялық, Параолимпиада, Сурдолимпиада ойындарында спорт түрлерінен немесе спорттық ойындар түрлерінен жеке, топтық нөмерлерде 4-6 орындарды иеленген бір спортсменді даярлау;  немесе әлем чемпионатына, Азия, Европа, Әлемдік Универсиадалардың бір қатысушысы спортсменді даярлау; немесе на кешенді халықаралық жасөсіпірімдер арасындағы ойындардың жеке немесе спорттық ойын түрлерінен 6-9 орын иеенген бір спортсменді даярлау; немесе республиканың ұлттық құрамасына екі спортсменді даярлау; немесе республиканың жастар құрама командасына үш спортсменді даярлау; немесе республиканың жасөспірімдер құрама командасына төрт спортсменді даярлау; немесе төрт спортсменді жетілдіру үшін спорт саласындағы дарынды балаларға арналған мектеп-интернат немесе спорт колледжіне беру; немесе елдің құрама командасында кем дегенде бір жыл басшы, мемелекеттік, аға жаттықтырушы болып жаттықтырушы-оқытушылық қызмет атқаруы; немесе ұйымдастырушылық-әдістемелік жұмыс дене тәрбиесі мен спорт саласында республикалық немесе облыстық мекемеде кем дегенде 2 жыл.	6 жылдан кем емес
5	Жоғары санатты орта буын жаттықтырушысы: Олимпиада, Параолимпиада, Сурдолимпиада ойындарында жеке, командалық нөмерлерде спорттың бағдарлама бойынша түрлерінен немесе спорт ойындарының түрлерінен 1-6 орындар иеленген бір спортсменді даярлау; Азиада ойындарында 1-3 орын иеленген бір спортсменді даярлау, республиканың жасөспірімдер құрама командасына бес спортсменді даярлау; немесе елдің құрама командасында кем дегенде үш жыл, мемелекеттік, аға жаттықтырушы болып қызмет атқаруы; немесе ұйымдастырушылық-әдістемелік жұмыс дене тәрбиесі мен спорт саласында республикалық немесе облыстық мекемеде кем дегенде үш жыл.	10 жылдан кем емес

3-кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі ( кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының шифрі	Еңбек қызметінің атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
Ф 1	Білім алушылардың тұлғалық әлеуетін диагностикалау
Ф 2	Тұлғаны қалыптастыру моделін құру
Ф 3	Ұйымдастырушылық, әдістемелік және техникалық жағдайларды жобалау
Ф 4	Білім алушылардың оқу-жаттығу қызметінің моделін құру
Ф 5	Білім алушылардың тұлғалық және кәсіптік әлеуетін (сапасын) ашуға арналған жағдай орнату
Ф 6	Өз іс-әрекетін рефлексиялау мен түзету
Ф 7	Оқыту сапасының мониторингісін өткізу

4-кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функция-ларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралы	Міндеттер (еңбек әркеттерінің сипаттамасы)
Ф 1	Себеп, қажеттіліктер, сезім (эмоциялар), қызығушылықтар, сезінулер, түйсік, қабылдау, жады, ойлау, сөйлеу, ерік, қабілеттер. Мінез. Оқушының дене, психологиялық, рухани, интеллектуалдық дамуы.	Сауалнамалар, тест тапсырмалары, сұрау парағы	М 1.1 Білім алушының тұлғалық әлеуетін диагностикалау әдістерін зерттеу.
			М 1.2 Білім алушының тұлғалық әлеуетін диагностикалауды өткізу
			М 1.3 Диагностика нәтижелерін жүзеге асыру
			М 1.4 Тұлға моделін қалыптастыруда диагностика нәтижелерін пайдалану
Ф 2	Ұтқырлықты, икемділікті, кері әсерлерге қарсы тұру, ашық ақпараттық қоғам жағдайына тез бейімделетін қабілетті дамыту	Модель әзірлеу бойынша жұмыс жоспары. Рухани-адамгершілік орта. Тұлғаны қалыптастыру моделі.	М 2.1 Бейімделу, ұжым қалыптастыру, мемлекеттік тілді, көптілділікті білуге және құрметтеуге тарту, тұлғаны дене мәдениетіне тәрбиелеуге жағдай жасау.
			М 2.2 Адамның ұлттық сана-сезімін, үйлесімді дамуын қалыптастыру
			М 2.3 Білім алушыларды рухани-адамгершілік құндылықтарға тарту.
			М 2.4 Көшбасшының, өз елінің патриоттарының тұлғалық сапаларын дамыту
Ф 3	Ұйымдастырушылық, әдістемелік және техникалық жағдайлар. Денсаулық сақтау ортасы.	Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету. Жабдықталған кабинеттер, спорт залдары, ғимараттар, спорт құралдары, инвентарь. Оқытудың техникалық құралдары.	М 3.1 Әлеуметтік қорғау, бейімделу, білім алушылар мен жаттықтырушылардың денсаулығын сақтау.
			М 3.2 Оқу-тәрбие үрдісін материалдық-техникалық қамту.
			М3.3Педагогикалық үрдісті әдістемелік қамту
			М 3.4 Басқару, біріге басқару және өзін-өзі басқару жүйесін әзірлеу
Ф 4	Педагогикалық үрдістің мазмұнын, педагогикалық құралдар, технологияларды және оқу-жаттықтыру қызметінің түрлері мен әдістерін, құрылымын білу;	Оқу-жаттықтыру қызметінің мазмұны. Педагогикалық үрдістің барысы мен нәтижесін жобалау әдістемесі. Білім алушы мен жаттықтырушы қызметінің жоспары. Жаттығулар кешені, спорттық құралдар мен инвентарь. Оқу-жаттықтыру қызметін ұйымдастыру моделі.	М 4.1 Педагогикалық қызметтің нақты мақсаты мен міндеттерін қою. Соңғы нәтижені болжау.
			М 4.2 Оқу ақпаратының мазмұнын болжау, оқу ақпаратының мазмұнын іріктеу және құрастыру
			М 4.3Нәтижеге бағытталған оқу-жаттықтыру сабақтарын, жаттығуларды модельдеу.
			М 4.4 Дене жаттығулары кешені мен жаттықтыру жаттығуларды орындауға білім алушыларды жұмылдыру
Ф 5	Білім алушының тұлғалық-кәсіби әлеуетін ашу	Ақпараттық оқу ортасы. Оқу құжаттары, электронды кітаптар, Электронды ресурстар, техникалық оқыту құралдары. Интерактивті қарым-қатынас.	М 5.1 Ақпараттық-оқыту алаңын әзірлеу
			М 5.2 Оқу ақпаратын модульдеу
			М 5.3 Ақпараттық –оқыту ортасын құрастыру
			М 5.3 Интерактивті қарым-қатынас жобалау.
Ф 6	Өз қызметінің рефлексиясы және түзету. Ояту, жеке мотивация, адамның сыртқы проблемасын ішкі проблемасына айналдыру	Бірлескен ізденіс тәртібі, мәселені шешу бойынша құралдар. Талдау және өзіндік талдау схемасы. Рефлексия нәтижесі. Іс-әрекет түзетулері. Президенттік және Ұлттық тест. Бақылау нормативтері, оқушылардың дене дайындығының деңгейін анықтауға арналған экспресс-тесттер.	М 6.1 Адамның өзіндік талдау, ұғыну, түйсіну қабілеттерін дамыту.
			М 6.2 Рефлексивтелетін қызметтің тиімділігін, өнімділігін зерттеу.
			М 6.3 Рефлексия нәтижелерін анықтау және тұжырымдау.
			М 6.4 Педагогикалық қызметке өзгерістер енгізу.
Ф 7	Оқыту сапасының мониторингісін өткізу. Іс-әрекетті бақылау, бағалау және талдау	Анкеталау, сұхбаттасу, бірлескен рефлексия. Ішкі және сыртқы бақылау. Электронды бақылау бағдарламалары. Білім алушылардың портфолиосы. Өзіндік бақылаудың күнделігі. Спорттық жарыстардың нәтижелерінің қорытындысы.	М 7.1 Жаттықтырушының мониторинг өткізуге даярлығы
			М 7.2 Критерийлер мен көрсеткіштерді анықтау
			М 7.3 Педагогикалық іс-әрекетті бағалау және талдау
			М 7.4 Педагогикалық менеджменттің таңдалған әдістері, функциялары мен формаларының нәтижелілігі. Білім алушылар ата-аналар, қоғам көзқарасындағы оқу орнының, жаттықтырушы имиджі

5.5 жаттықтырушының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
М 1.1	Білім алушылардың жеке әлеуетін диагностикалауда әдістерді зерттеуді қарастыратын оқу-тәрбие үрдісін басқару қызметі.	Тұлғаның жеке сапаларын зерттеуде тиімді диагностикалау әдістерін таңдап алу. Спорттағы жеке тұлғалық сапаларын, дене, психикалық дамуын, техникалық-тактикалық жоғары деңгейдегі дайындығын зерттеу. Білім алушылардың жеке картасын жүргізу. Әр түрлі сапаларын дамыту.	Білім алушылардың жеке тұлғалық сапалары. Диагностика жүргізудің құралдары мен әдісі. Білім алушылардың жас ерекшелік, психофизиологиялық және жеке ерекшеліктері, дене дайындығы. Білім алушылардың жеке картасын жасау технологиясы. Зерттеу жүргізудің формалары мен әдістері.
М 2.1	Бейімдеу, ұжымды қалыптастыру, мемлекеттік тілді білуге және құрметтеуге, көптілділікке баулуды, жеке тұлғаның дене тәрбиесіне тәрбиелеуді қарастыратын тәрбие үрдісі аясындағы басқару қызметі.	Өзге адамдармен сенімді ахуал орнату. Ұжым құру. Оқу-тәрбие үрдісінің барлық субъектілерімен өзара қарым-қатынаста педагогикалық такт көрсету, педагогикалық этикетті сақтау. Жаттығу сабақтарында, жиын, жарыстарда өз білім алушылармен тұрақты қарым-қатынаста болу.	Тәрбие жұмысының теоиясы мен әдістемесі. Педагогикалық такт, педагогикалық этикет. Білім алушы моделі: тұлғалық сапасы мен білік тізімі, оқудағы жетістіктері мен қоғаммен қарым-қатынасы.
М 3.1	Әлеуметтік қорғау, бейімдеу, білім алушылар мен жаттықтырушылардың денсаулығын сақтауды қарастыратын педагогикалық үрдіс аясындағы басқару қызметі.	Салауатты өмір салтын ұстану. Оқу-жаттықтыру үрдісінің толық қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Тәрбиеленушілерде спортпен шұғылдануға қызығушылық қалыптастыру. Медициналық қызмет көрсету. Қауіпсіздік техникалық ережелерін, санитарлық-гигиеналық нормалар, спорттық ғимараттарды безендірудегі эстетикалық талаптарды сақтау.	Педагогикалық үрдісті ұйымдастыру ерекшеліктері. Салауатты өмір салтын насихаттау. Гигиена. Валеология. Емдік дене шынықтыру. Профилактикалық жаттығулар. Денсаулық сақтаушы орта құру. Бөлмедегі санитарлық-гигиеналық талаптар. Нормативті құжаттар.
М 4.1	Педагогикалық қызметтің мақсаты мен міндеттерін анықтау, педагогикалық қызмет пен оның нәтижесін болжау аясындағы басқару қызметі.	Дене тәрбиесін қалыптастыру, тұлғаны үйлесімді дамыту. Соңғы нәтижені болжау. Оқушыларды қоғамда белсенді өнімді өмір сүруге даярлау. Дене тәрбиесінің сауықтыру, білімберушілік, тәрбиелік міндеттерін анықтау. Оқу-жаттықтыру қызметінің күтілетін нәтижесін жоспарлау және болжау.	Педагогикалық қызметті ұйымдастыру бойынша тәжірибеге бағдарланған кәсіби білім. Оқу-жаттықтыру қызметін жоспарлау және ұйымдастыру
М 5.1	Ақпараттық оқыту ортасын құрастыруды қарастыратын оқу үрдісі аясындағы басқару қызметі.	Оқыту алаңындағы жұмыстың әдіс-тәсілдерін меңгеру. Инновациялық және Интернет технологияларын қолдану. Өзара бірлескен қызметте өзара түсінушілік, өзара қарым-қатынасты қамтамасыз ету. Спортшыларға спорттық қызмет техникасы мен тактты меңгерту.	Оқу-жаттықтыру қызметін ұйымдастырудың құрылымы, түрі, әдіс-тәсілдері, әдістемесі. Педагогикалық өзара қарым-қатынас. Білім алушылардың әр түрлі контингентінің ерекшелігі. Спорттық қызметтің техникасы мен тактикасының жіктелуі.
М 6.1	Өз қызметін жоспарлау, қоршаған ортамен пәндік-әлеуметтік қарым-қатынасын өзіндік талдау, ұғыну, түйсінуді қарастыратын оқу үрдісі шеңберіндегі басқару қызметі.	Қызметті қалыптастыру әдістері мен тәсілдерін меңгеру. Белгілі бір сапалары мен қабілеттерінің көрінуі,сыртқы проблеманың ішкі проблемаға ауысуы.	Рефлексияны ұйымдастыру кезеңдері. Рефлексия-субъектінің ішкі психикалық актілері мен жағдайын өзін-өзі тану үрдісі.
М 7.1	Жаттықтырушының мониторинг өткізуге даярлығының деңгейін қарастыратын оқу-жаттықтыру қызметі аясындағы басқару қызметі.	Білім сапасы мен педагогикалық талдауға диагностика жүргізу әдістерін меңгеру.	Педагогикалық диагностиканың теориясы мен технологиясы, мониторинг жүргізу.

5.4 жаттықтырушының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

М 1.2	Білім алушылардың жеке потенциалын диагностикалауда зерттеуді үйренуді қарастыратын оқу-тәрбие үрдісі аясындағы басқару қызметі.	Жеке тұлғаны зерттеуде нақты психологиялық-педагогикалық әдістемелер қолдану. Жаттықтыру және жарыстар барысындағы үрдісте білім алушыларды зерттеу.	Диагностика жүргізу әдістемесі. Білім алушылардың дамуының жеке траекториясы. Білім алушылардың белсенділігін зерттеуді диагностикалық қамтамасыз ету.
М 2.2	Адамның ұлттық санасын, үйлесімді дамуын қалыптастыруды қарастыратын тәрбие үрдісі аясындағы басқару қызметі.	Сыни ойлауды қалыптастыру, көшбасшылық сапаларды, қарым-қатынас, төзімділікті, креативтілікті, жинақылықты қалыптастыру. Түрлі спорттық шараларды ұйымдастыру және өткізу.	Адами құндылықтар. Спорттық шараларды ұйымдастыру. Тәрбие жұмысының әдістемесі.
М 3.2	Педагогикалық үрдістегі материальдық-техникалық қамтамасыз етуді қарастыратын педагогикалық үрдіс аясындағы басқару қызметі.	Оқу-әдістемелік кешеннің, басқа да оқытудың дидактикалық, техникалық құралдарының, спорттық құрал-жабдықтар мен инвентарьдың сәйкес болуы. Тренажер, спорт залдары мен сырғанау мұз айдынының, бассейннің, теннис корты мен спорт алаңдарының гигиеналық талаптарға сай болуын бақылау. Техникалық қауіпсіздік ережелері бойынша нұсқау беру, өткізу. Әлемдік және отандық спорт түрлерінің даму тенденцияларын және жаңа медициналық-биологиялық, фармакологиялық әдістерді қолдану. Спорттық құралдарды жөндеу мен қайта сатып алуды жоспарлай білу.	Жаңа медико-биологиялық және фармакологиялық әдістер мен отандық және шетелдің спорт түрлерінің даму тенденциялары. Техникалық қауіпсіздік ережелері, санитарлық-гигиеналық нормалар . Өрт қауіпсіздігі. Санитарлық ережелер мен спорт құралдары мен инвентарды эксплуатациялау бойынша нормалар. Қауіпсіздік техникасы бойынша хаттамалармен, санитарлық ережелер мен спорт құралдары мен инвентарды эксплуатациялау бойынша нормалармен танысу. Жаттықтырушының тұрмыстық-ұйымдастырушылық қызметі.
М 4.2	Оқу ақпаратының мазмұнынын жобалау және оқу материалының мазмұнын құрастыру мен іріктеуді қарастыратын педагогикалық үрдіс аясындағы басқару қызметі.	ОӘК мазмұнын, арнайы жаттығуларды, спорттық ғимараттарды таңдау, жаттығулар кешенін өңдеу. Өз әрекетінің және білім алушылар әрекеттерінің бірізділігін құра білу. Оқу материалын композициялық таңдау мен құра білу.	Нормативтік құжаттар. Қазіргі сабаққа қойылатын талаптар. Білім мазмұны, педагогикалық құралдар, технологиялар. Дене тәрбиесінің теориясы, спорт құралдары мен жабдықталған залдардағы, снарядтардағы сабақтар. Жаттығулар кешеніне қойылатын талаптар.
М 5.2	Оқу ақпаратын модулдеуді қарастыратын оқу-жаттықтыру қызметі аясындағы басқару қызметі.	Оқу ақпаратының көздерін таңдау. Талдау, логикалық құрылымдау тәсілдерін меңгеру және оқу ақпаратын жүйелеу. ОӘК мазмұнын, арнайы жаттығуларды, құралдарды, спорттық ғимараттарды таңдау.	Оқыту үрдісінің психологиялық мәні. Оқыту үрдісінің педагогикалық заңдылықтары. Дене тәрбиесінің теориясы мен спорт құралдары мен снарядтардағы сабақтар. Оқу ақпараты көздерін таңдау.
М 6.2	Әрекет ауысуын, ойлау әрекетінен дене әрекетіне көшу, қызметтің тиімді тәсілдерін таңдау. Орындалған әрекеттердің тізбектілігін қалпына келтіру.	Бірлескен ізденіс тәртіптемесін ұйымдастыру. Білім алушыларды мақсатын анықтау, мақсат қоя білу мен өз білімін жетілдіруге, жеке мотивацияға, оянуға үйрету.	Рефлексия – қызмет тәсілдерін сезіну, оқытудың білім беру мәнін ұғыну.
М 7.2	Критерийлер мен көрсеткіштерді анықтауды қарастыратын оқу-жаттықтыру қызметі аясындағы басқару қызметі	Бақылаудың түрлі формаларын өткізу: жеке, топтық, фронтальды, аралас, және білім алушылардың өзін-өзі бақылауы. Дене дайындықтарын тестілеу. Өзін-өзі бақылау күнделігін жүргізу.	Педагогикалық диагностиканың теориясы мен әдістемесі, оқыту, дамыту сапасының мониторингісін өткізу. Бақылау формалары Жаттықтырушының эксперттік-кеңесберушілік қызметтері

5.3 жаттықтырушыныңқұзыреттіліктеріне қойылатын талаптар

М 1.3	Диагностика нәтижелерін жүзеге асыруды қарастыратын оқу-жаттықтыру қызметі аясындағы басқару қызметі	Оқу-жаттықтыру сабақтарын жоспарлауда диагностика нәтижелерін қолдану	Диагностика нәтижелерін қолдану бойынша тәжірибеге-бағдарланған, кәсіби білімдер. Оқу-жаттықтыру сабақтарын ұйымдастыру әдістемесі.
М 2.3	Білім алушыларды рухани-адамгершілік құндылықтарға баулуды қарастыратын тәрбие үрдісінің аясындағы басқару қызметі.	Рухани-адамгершілік, сауықтыру ортасы құру. Рухани-адамгершілік құндылықтар, интелект, ата-аналармен, қоршаған ортамен қарым-қатынаста танымдық белсенділікті қалыптастыру тәсілдерін меңгеру. Оқу-жаттықтыру және жарыс үрдісіндегі адамдардың кең ауқымды байланысқа түсуге даярлау.	Адамгершілік тәрбие. Этнопедагогика. Қарым-қатынас мәдениеті
М 3.3	Педагогикалық үрдісті әдістемелік қамтамасыз етуді қарастыратын педагогикалық үрдіс аясындағы басқару қызметі.	Әдістемелік шараларға қатысу. Шығармашылық топтарды, әдістемелік бірлестіктерге жетекшілік жасау, озат тәжірибені жинақтау. Авторлық бағдарламаны, ОӘК-ді өңдеу және апробациясы. Қазіргі заманғы спорт ғылымының жетістіктерін пайдалану.	Әдістемелік жұмысты ұйымдастыру кезеңдері: өңдеу, даярлау, өткізу, талдау. ОӘК құруға және қолдануға қойылатын әдістемелік талаптар. Инновациялық технологиялар. Қазіргі заманғы спорт ғылымының жетістіктері.
М 4.3	Нәтижеге бағдарланған оқу-жаттықтыру сабақтарын, жаттығуларды модельдеуді қарастыратын оқу үрдісінің аясындағы басқару қызметі.	Жылдық және ағымдық даярлау жоспарына сәйкес құзіреттілікті қалыптастыруға бағытталған сабақ жоспарларын және конспектілерді құру. Сабаққа даярлану барысында оқу материалын жоспарлай білу, жаттықтыруларда өз әрекетінің жүйесін жоспарлай білу, оқытудағы қиындықтарды алдын-ала көре білу және олардың алдын алу. Білім алушылардың жас және жеке ерекшеліктерін ескеріп, жеке жоспар-кесте құру. Құралдарды сабаққа даярлау. Сабақтарды және оқу-жаттықтыру сабақтарын, спорттық шараларды өткізу.	Оқу-жаттықтыру сабақтарына қойылатын қазіргі талаптар. Оқыту әдістерінің, техникалық-тактикалық тәсілдерінің жіктелуі. Оқытудың инновациялық технологиялары. Жылдық, ағымдық жоспардың құрылымы, даярлықтың жеке жоспар-кестесі. Жаттықтырушының конструктивті іскерлігі.
М 5.3	Ақпараттық –оқыту ортасын құрастыруды қарастыратын оқу үрдісінің аясындағы басқару қызметі	Оқу ақпаратын іздеу, талдау және қайта өңдеу тәсілдерін меңгеру. Білім алушылардың денсаулығын нығайтуға және алдын алуға бағытталған жаттығулар кешенін құрастыру. Ақпараттық-оқыту ортасын құрастыру, күтілетін нәтижені болжау білігі.	Қазіргі ақпараттық қорлар. Оқу мақсатындағы бағдарламалық құралдардың түрлері. Ақпаратты жинау, талдау және жүйелеу әдістері. Алдын – алу жаттығуларының кешені
М 6.3	Рефлексия нәтижесін тұжырымдау және проблеманы анықтау, шешу тәсілдерін игеру	Алдағы жұмыстың мақсатын анықтау, алынған нәтижені тұжырымдау.	Рефлексия нәтижесі, алдағы жұмыстың мақсатын анықтау.
М 7.3	Педагогикалық қызметті талдау мен бағалауды қарастыратын педагогикалық үрдіс аясындағы басқару қызметі.	Оқу материалын меңгерудегі білім алушының іс-әрекетін талдау және бағалау. Білім алушылардың Президенттік және Ұлттық тест, бақылау нормативтері, денелік даярлығының деңгейін анықтау бойынша экспресс-тесттер нәтижелеріне жауапкершілік. Жаттықтырушының спорттық, шығармашылық, әлеуметтік, коммуникативті қызмет түрлерін кәсіби жүзеге асыруы.	Білім сапасын бағалаудың көрсеткіштері мен критерийлері. Оқыту үрдісінің нәтижелерін талдаудың педагогикалық технологиясы.

5.2 жаттықтырушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

М1.4	Жеке тұлғаны қалыптастыру моделіне диагностика нәтижелерін қолдануды қарастыратын оқу-жаттықтыру қызметі аясындағы басқару қызметі.	Диагностика нәтижелерін білім алушылардың дене, моральдық- ерік жігер, техникалық, спорт дайындығы деңгейін анықтауға қолдану.	Педагогикалық қызметті ұйымдастыру үшін практикаға бағдарланған кәсіби білімдер. Жеке ерекшеліктерді ескеру, іс - қимылдардың тәсілдерін таңдау. Споршының дамуының жеке траекториясы және оның жеке парағы.
М 2.4	Өз елінің патриоты, көшбасшының ерік, тұлғалық сапаларын дамытуды қарастыратын тәрбие үрдісі аясындағы басқару қызметі.	Сыни ойлауды қалыптастыру, көшбасшылық сапаларды, қарым-қатынас, төзімділікті, креативтілікті, жинақылықты дамыту. Спортшының тұлғалық адамгершілік, еріктік, интелект, танымдық қызығушылығын қалыптастырудың тәсілдерін меңгеру	Рухани-адамгершілік тәрбие. Патриоттық тәрбие. Өзін-өзі тану. Рухани мұра. Тәрбие жұмысының әдістемесі. Білім алушылардың адамгершілік-ерікитік сапалары.
М 3.4	Басқару, бірлескен басқару және өзін-өзі басқару жүйесін өзбетімен құруды қарастыратын педагогикалық үрдіс аясындағы басқару қызметі.	Білім алушыларға өз жетістіктері мен кемшіліктерін ұғынуға көмек көрсету. Өз іс-әрекетін, білім алушылардың жұмыс нәтижелерін бағалау. Білім алушылардың жетістіктері мен прогресіне қатысты тұрақты, конструктивті кері байланыс орнатуды қамтамасыз ету. Спортшылардың психологиялық ерекшеліктерін, олардың күшті және әлсіз жақтарын зерттеу. Жарыс кезінде спортсмендерді басқару.	Өзіндік дамудың критерийлері мен механизмдері. Басқару, бірлесіп басқару, өлшеу, нәтижелерді бақылау және бағалау. Жаттықтырушының секунданттық қызметі.
М 4.4	Білім алушыларды дене жаттығуларының кешенін, жаттықтыру жаттығуларын орындауға жұмылдыруды қарастыратын оқу процесі шеңберіндегі іс -әрекеттік қызметі.	Құзіреттілікке бағытталған жаттығулар кешенін орындау тәсілдерін меңгеру. Білім алушылардың әрекетін және тәртібін реттеу. Арнайы жаттығулар, құралдар, спорттық ғимараттарды таңдау. Дене жаттығуларының жүктеме мөлшерлеу. Жаттығулар кешенін әзірлеу.	Оқыту әдістерінің, техникалық-тактикалық тәсілдерінің жіктелуі. Жаттығулар кешенін құруға қойылатын талаптар.
М 5.4	Интерактивтік қарым-қатынасты жобалауды қарастыратын оқу процесі шеңберіндегі іс -әрекеттік қызметі.	Педагогикалық әрекеттерді орындау. Интерактивті өзараәрекетті жобалау. Пәнді оқыту әдістемесін өзбетмен әзірлеу. Интерактивті оқыту формалары мен әдістерін қолдану. Жаттығу және жарыс барысында өзара топтық әрекетті ұйымдастыру.	Қазіргі ақпараттық қорлар. Оқу мақсатындағы бағдарламалық құралдарының түрлері. Ақпаратты жинау, талдау және жүйелеу әдістері. Өзара топтық әрекет.
М 6.4	Жағдаятты қадағалау және бағалау, өз мақсаттарына түзетулер енгізу.	Кейінгі әрекеттеріне өзгерістер енгізу. Өткізілген зерттеулердің нәтижелерін талдау іскерлігі, оқушылардың дене дамуы әдістемесіне түзетулер енгізу. Спортшылардың мінез -құлқын, жүріс - тұрысын көңіл - күйін сәйкесті бағалау іскерлігі, оларды оқытудағы қателіктердің себептерін табу.	Кейінгі әрекеттерін түзету. Кәсіби тәуекел және жаттықтырушының гностикалық іскерлігі.
М 7.4	Педагогикалық менеджмент функциялары, формалары мен таңдалған әдістердің нәтижелілігін өзбетті талдауды қарастыратын оқу үрдісі аясындағы басқару қызметі.	Жаттықтыру сабақтарына және спортшылардың жарысқа қатысуына талдау жасай білу. Педагогикалық жағдаяттар мен өз іс-әрекетінің нәтижесін талдау. Білім алушылар, ата-аналар арасында тәуелсіз сауалнама, сұрауларды өткізу. Оқу жылының басында және аяғында оқу-жаттықтыру қызметін өзіндік бақылау мен өзіндік бағалау жағдайын қадағалау. Тұлғалық шығармашылық өсуді, рефлексивті әрекетті анықтау.	Жаттықтырушының шығармашылық-зерттеушілік іскерлігі. Педагогикалық менеджмент әдістері мен қызмет формалары. Білімді бағалаудың қазіргі заманғы әдістері мен техникалық құралдары. Білім беру мекемесінің, жаттықтырушының имиджін анықтау критерийлері. Рейтинг картасы.

5. Кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттардың түрлері