Қазақстан республикасы білім жəне ғылым

187
Жалпы
ережеге
сəйкес
кепіл
болушы
шартта
көрсетілген
сома
-
ның
шегінде
ғана
жауап
береді
. 
Ал
толықтай
жауапкершілік
шартта
көзделуі
мүмкін
.
Екіжақты
шарттар
кепілдіктің
(
кепіл
болушылықтың
) 
туындау
негізі
болып
табылады
жəне
несие
беруші
мен
кепілдік
беруші
(
кепіл
болушы
) 
мұның
тараптары
болып
табылады
. 
Мұндай
шарттар
бой
-
ынша
міндеттер
несие
берушіде
емес
, 
кепілдік
берушіде
(
кепіл
бо
-
лушыда
) 
ғана
туындайды
. 
Демек
, 
бұл
біржақты
міндеттеме
болып
табылады
. 
Сонымен
бірге
, 
аталған
шарт
консенсуалды
болып
табы
-
лады
, 
тараптар
келісімге
қол
жеткізіп
, 
оны
қажетті
жазбаша
нысанға
түсірген
сəттен
бастап
тараптардың
құқықтары
мен
міндеттері
туын
-
дайды
. 
Жазбаша
нысанда
жасалуын
сақтамау
кеп
i
лд
i
к
немесе
кеп
i
л
болушылық
шартының
жарамсыз
болуына
əкел
i
п
соқтырады
.
Егер
кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
немесе
кеп
i
л
болушы
борышқордың
м
i
ндеттемен
i 
орындауын
өз
жауапкерш
i
л
i
г
i
не
алатынын
не
-
сие
беруш
i
ге
жазбаша
түрде
хабарласа
, 
ал
несие
беруш
i 
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
н
i
ң
немесе
кеп
i
л
болушының
ұсыныстарынан
бұл
үш
i
н
жетк
i
л
i
кт
i 
болатын
қажетт
i 
уақыт
i
ш
i
нде
бас
тартпаса
, 
кеп
i
лд
i
к
не
-
месе
кеп
i
л
болушылық
шарттарының
жазбаша
нысаны
сақталған
деп
есептелед
i.
Кеп
i
лд
i
кт
i 
қолдану
тек
, 
тараптардың
келісімімен
емес
, 
заңмен
де
белг
i
лену
i 
мүмк
i
н
. 
Мысалы
, 
сыртқы
заем
алу
туралы
заңда
сыртқы
заемдарды
алу
кезінде
мемлекеттік
кепілдіктерді
қолданудың
міндеттілігі
бекітілген
.
ҚР
АК
331-
бабының
4-
тармағында
кепілдіктің
ерекше
түрі
банктік
кепілдік
қарастырылған
. 
Екінші
деңгейдегі
банктер
банк
кепілдіктері
мен
кепілгерлігін
беруді
уəкілетті
органның
лицензиясы
негізінде
уəкілетті
органның
аталған
операцияларды
жүргізу
тəртібін
реттейтін
нормативтік
құқықтық
актілерін
ескере
отырып
жүзеге
асыра
алады
. 
Осы
ретте
, 
оларды
беру
кезінде
аталған
операцияларды
жүргізудің
тəртібін
реттейтін
ҚБА
нормативтік
актілерін
ескерген
жөн
. 
Екінші
деңгейдегі
банктердің
осы
Кодекстің
нормаларын
сақтамай
жəне
уəкілетті
органның
нормативтік
құқықтық
актілерінің
талаптарын
ескермей
берген
банк
кепілдіктері
мен
кепілгерліктері
олардың
жа
-
рамсыз
болуына
əкеп
соғады
.
ҚР
АК
333-
бабында
несие
берушінің
кепілдік
берушіге
талап
қой
-
ған
реттегі
іс
-
қимылын
реттейді
. 
Кеп
i
лд
i
к
беруш
i, 
несие
беруш
i
н
i
ң
талаптарын
қанағаттандырғанға
дей
i
н
бұл
туралы
борышқорға
ескертуге
, 
ал
егер
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
ге
қуыным
жасалса
, 
борышқорды
i
ске
қатыстыруға
м
i
ндетт
i. 
Кепілдік
берушінің
өзі
борышқор
болып

188
табылмайтындықтан
, 
ол
тараптардың
өзара
қатынастарының
сипа
-
ты
жайлы
хабардар
болмауы
жəне
борышқордың
қатысуынсыз
несие
берушіге
деген
борышқордың
барлық
қарсы
талаптарын
айқындай
алмауы
мүмкін
. 
Сондай
-
ақ
, 
ол
өзінің
орындайтындығы
жайлы
хабар
-
дар
етуі
тиіс
.
Борышқор
сотқа
дербес
талаптарын
мəлімдемейтін
үшінші
тарап
ретінде
қатынасады
.
Олай
болмаған
жағдайда
борышқор
өз
i
н
i
ң
несие
беруш
i
ге
қоймақшы
болған
қарсылықтарын
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
н
i
ң
қайтарып
қойған
талабына
қарсы
қоюға
құқылы
. 
Тіпті
, 
кепілдік
берушінің
бо
-
рышқорға
қойған
талабы
қанағаттандырылмауы
да
мүмкін
.
Кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
несие
беруш
i
н
i
ң
талабына
қарсы
борышқор
қоя
алатын
қарсылықтарды
қоюға
қақылы
. 
Кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
бұл
қарсылықтарға
құқығын
, 
т
i
пт
i, 
егер
борышқор
олардан
бас
тартқан
немесе
өз
i
н
i
ң
қарызын
мойындаған
жағдайда
да
жоғалтпайды
. 
Бұл
норма
үлесті
міндеттемедегі
борышқордың
өзі
қатыспайтын
өзге
қатысушылардың
қатынастарына
негізделген
қарсылықтарын
несие
берушіге
қоя
алмайтындығы
туралы
жалпы
ережеден
басқалай
бола
-
тын
жағдай
болып
табылады
.
М
i
ндеттемен
i 
орындаған
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
ге
несие
беруш
i
н
i
ң
осы
м
i
ндеттеме
жөн
i
ндег
i 
барлық
құқықтары
жəне
кеп
i
л
ұстаушы
рет
i
нде
несие
беруш
i
ге
тиес
i
л
i 
құқықтар
кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
несие
беруш
i
н
i
ң
та
-
лабын
қанағаттандырған
көлемде
көшед
i. 
Кеп
i
лд
i
к
беруш
i, 
сондай
-
ақ
, 
борышқордан
несие
беруш
i
ге
төленген
соманың
айыпақысын
жəне
сыйақысын
(
мүддес
i
н
) 
төлеуд
i 
жəне
борышқор
үш
i
н
жауапкерш
i
л
i
кке
байланысты
шеккен
өзге
де
залалдардың
орнын
толтыруды
талап
ету
-
ге
қақылы
.
Кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
м
i
ндеттемен
i 
орындағаннан
кей
i
н
несие
беруш
i 
борышқорға
қойылған
талапты
куəландыратын
құжаттарды
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
ге
тапсыруға
жəне
осы
талапты
қамтамасыз
етет
i
н
құқықтарды
беруге
м
i
ндетт
i. 
Егер
несие
беруші
оларды
беруден
бас
тартатын
бол
-
са
, 
онда
кепілдік
беруші
оны
сот
тəртібімен
мəжбүрлеуге
құқылы
бо
-
лады
.
Кеп
i
л
болушы
дəл
осындай
құқықтарға
борышқордың
несие
беруш
i 
алдындағы
м
i
ндеттемес
i
н
өз
i 
орындаған
бөл
i
г
i
нде
ие
бола
-
ды
. 
Қайта
орындаудың
алдын
алу
үшін
борышқор
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
ге
немесе
кеп
i
л
болушыға
бұл
туралы
дереу
хабарлауға
м
i
ндетт
i. 
Егер
мұндай
хабарды
алғаннан
кейін
кепілдік
беруші
міндеттемені
орын
-
дайтын
болса
, 
онда
кері
талап
қою
құқығынан
айырылады
. 
Олай

189
болмаған
жағдайда
өз
кезег
i
нде
м
i
ндеттемен
i 
орындаған
кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
немесе
кеп
i
л
болушы
несие
беруш
i
ден
нег
i
зс
i
з
алынғанды
өнд
i
р
i
п
алуға
қақылы
болады
.
Кеп
i
лд
i
кт
i
ң
жəне
кеп
i
л
болушылықтың
тоқтатылуы
ҚР
АК
336-
ба
-
бымен
реттеледі
. 
Негізгі
міндеттемеге
қатысты
олар
қосымша
сипат
-
та
болатындықтан
, 
олар
негізгі
міндеттемемен
бірге
тоқтатылады
. 
М
i
ндеттеме
кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
мен
кеп
i
л
болушының
жауапкерш
i
л
i
г
i
н
соңғылардың
кел
i
с
i
м
i
нс
i
з
арттыруға
немесе
өзге
де
қолайсыз
салдарға
əкел
i
п
соқтыратындай
өзгерген
жағдайда
тоқтатылады
.
Кеп
i
лд
i
к
жəне
кеп
i
л
болушылық
, 
егер
кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
немесе
кеп
i
л
болушы
несие
беруш
i
ге
жаңа
борышқор
үш
i
н
жауап
беруге
кел
i
с
i
м
бермесе
, 
кеп
i
лд
i
кпен
немесе
кеп
i
л
болушылықпен
қамтамасыз
ет
i
лген
м
i
ндеттеме
жөн
i
ндег
i 
борышты
басқа
жаққа
ауыстырумен
тоқтатылады
. 
Талап
ету
құқығын
беру
кезінде
заңи
күші
сақталынады
.
Кеп
i
лд
i
к
жəне
кеп
i
л
болушылық
, 
егер
олар
өздер
i 
қамтамасыз
ет
-
кен
м
i
ндеттемен
i 
орындау
мерз
i
м
i
н
i
ң
басталуына
қарай
борышқор
немесе
кеп
i
лд
i
к
беруш
i 
мен
кеп
i
л
болушы
ұсынған
ти
i
ст
i 
дəрежедег
i 
орындауды
қабылдаудан
несие
беруш
i 
бас
тартса
тоқтатылады
.
Кеп
i
лд
i
к
жəне
кеп
i
л
болушылық
оларға
кеп
i
лд
i
к
немесе
кеп
i
л
болушылық
шартында
көрсет
i
лген
мерз
i
м
б
i
ткен
кезде
тоқтатылады
. 
Егер
мұндай
мерз
i
м
белг
i
ленбесе
, 
егер
несие
беруш
i 
кеп
i
лд
i
кпен
не
-
месе
кеп
i
л
болушылықпен
қамтамасыз
ет
i
лген
м
i
ндеттемен
i 
орындау
мерз
i
м
i 
басталған
күннен
бастап
б
i
р
жылдың
i
ш
i
нде
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
ге
немесе
кеп
i
л
болушыға
қуыным
жасамаса
, 
ол
тоқталады
. 
Нег
i
зг
i 
м
i
ндеттемен
i
ң
орындалу
мерз
i
м
i 
көрсет
i
лмеген
жəне
белг
i
леуге
болмайтын
немесе
талап
ету
i
мен
белг
i
ленген
кезде
, 
кеп
i
лд
i
к
жəне
кеп
i
л
болушылық
егер
несие
беруш
i 
кеп
i
лд
i
к
беруш
i
ге
немесе
кеп
i
л
болушыға
кеп
i
лд
i
к
немесе
кеп
i
л
болушылық
шарты
жасалған
күннен
бастап
ек
i 
жылдың
i
ш
i
нде
қуыным
жасамаса
, 
егер
заң
акт
i
лер
i
нде
өзгеше
көзделмесе
, 
кеп
i
лд
i
к
пен
кеп
i
л
болушылық
тоқтатылады
. 
Бұл
мерзімдердің
барлығы
кесімдік
болыр
табылғандықтан
, 
олар
бойын
-
ша
талап
қою
мерзімі
қалпына
келтірілмейді
.

жүктеу/скачать 18,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: