Ќазаќстан Республикасы Конституциясыныѕ 52-бабыныѕ
Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының
жүктеу/скачать 7,99 Mb.
|
| Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының
6-тармағын ресми түсiндiру туралы Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесiнiң 1997 жылғы 23 маусымдағы N 14/2 қаулысы Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi Төраға Ю.А. Ким, Конституциялық Кеңестiң мүшелерi Н.И. Акуев, О.Қ. Ықсанов, В.В. Мамонов, С.Н. Сәбiкенов, С.Ғ. Темiрболатов, В.Д. Шопиндер бар құрамда, өтiну субъектiсiнiң өкiлi – Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаты Н.С. Каптильдiң қатысуымен ашық мәжiлiсiнде Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабының 1-тармағының 4 тармақшасы, Қазақстан Республикасы Президентiнiң заң күшi бар "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" Жарлығының 17-бабының 3-тармағының 1 тармақшасы негiзiнде Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң Төрағасы М.Т. Оспановтың Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының 6-тармағын ресми түсiндiрiп беру туралы өтiнуiн қарады. Баяндамашы – Конституциялық Кеңестiң мүшесi В.В. Мамоновтың хабарын, өтiну субъектiсiнiң өкiлi - Парламент Мәжiлiсiнiң депутаты Н.С. Каптильдiң сөзiн тыңдап, аталған өтiну жөнiндегi материалдармен таныса келе Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесi ҰЙҒАРДЫ: 1997 жылғы 23 мамырда Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесiне Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң Төрағасы М.Т. Оспановтан Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының 6-тармағын ресми түсiндiрiп беру туралы өтiнуi келiп түстi. Өтiну субъектiсiнiң пiкiрi бойынша – мемлекеттiк кiрiстердi қысқарту немесе мемлекеттiк шығыстарды ұлғайту көзделген заң жобасын енгiзген кезде Үкiметтiң оң қорытындысын талап ету Парламенттiң бұрын бекiтiп қойған үстiмiздегi жылға арналған бюджетiне ғана қатысты екенi дұрыс, ал Парламент қарайтын және келесi бюджет жылында қолданылатын үстiмiздегi жылдың заңдар жобасына қатыстылығының мәнi жоқ, себебi бюджеттi бекiту тек Парламенттiң ғана үстемдiгiне жатады, және де, егер заң қосымша шығыстарды талап ететiн болса, онда олар келесi жылдың бюджетiнде ескерiлетiн болады. Парламенттiң аталған өкiлдiгi Негiзгi, басқа да заңдар мен өзге де нормативтi құқықтық актiлерде шектелмеген. Сондықтан да Үкiметтiң оң қорытынды беруiн талап ету Парламенттiң құқығына нұқсан келтiру және заң шығару билiгiн атқару билiгiне бүркеме түрде бағындыру деп бағалауға тура келедi. Осы айтылғандарға байланысты Парламент Мәжiлiсiнiң Төрағасы Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының 6-тармағын ресми түсiндiрiп беруiн және: Парламенттiң үстiмiздегi жылы қараған, бiрақ келесi бюджет жылында қолданылатын заңдар жобасына Үкiметтiң қорытындысы қажет пе? деген сұраққа жауап беруiн өтiнедi. Республика Парламентi Мәжiлiсi Төрағасының өтiнуiндегi оған негiз болған мәселелердi ескере отырып, конституциялық нормаларды ресми түсiндiру кезiнде Конституциялық Кеңес мыналарды еске алды. Республика Конституциясының 61-бабының 6-тармағында: "Мемлекеттiк кiрiстi қысқартуды немесе мемлекеттiк шығысты көбейтудi көздейтiн заңдардың жобалары республика Үкiметiнiң оң қорытындысы болғанда ғана енгiзiлуi мүмкiн"-делiнген. Аталған нормадағы Үкiметтiң оң қорытындысы қаралып, енгiзiлетiн мемлекеттi кiрiстi қысқарту немесе мемлекеттiк шығысты көбейту заңы жобасына оның келiскенiн, мақұлдағанын бiлдiредi. Аталған бап нормасының өктемдiк сипаты бар, яғни ол заңдық ереже тәртiбiн белгiлейдi, соған сәйкес мемлекеттiк кiрiстi қысқарту немесе мемлекеттiк шығысты көбейту көзделген заң жобалары олар реттейтiн қатынастар мен қолдануға енгiзетiн тәртiп сипатына қарамастан, Республика Үкiметiнiң оң қорытындысы болған жағдайда ғана қарау үшiн Парламент Мәжiлiсiне енгiзiлуi мүмкiн. Қазақстан Республикасы Конституциясының 66-бабының 1 тармақшасына сәйкес, Үкiмет мемлекеттiң әлеуметтiк-экономикалық саясатының негiзгi бағыттарын жасайды. Үкiмет елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының ұзақ мерзiмдi индикативтi жоспарын жүзеге асырады. 1996 жылғы 26 желтоқсандағы "Бюджет жүйесi туралы" Заңның 2-бабына сәйкес, индикативтi жоспарлардың параметрлерi тиiстi жылға республикалық бюджеттi жасаған кезде ескерiледi. Демек, Парламенттiң республикалық бюджеттi бекiтуiнiң төтенше құқығы Республика Үкiметiнiң Республиканың әлеуметтiк-экономикалық дамуының тиiстi жылға арналған индикативтi жоспарын жүзеге асыру жөнiндегi өкiлеттiгiмен өзара байланыста болады. Сол себептi Конституцияның 61-бабының 6-тармағы мемлекеттiк кiрiстi қысқарту немесе мемлекеттiк шығысты ұлғайту көзделген кез-келген заңдар жобасына қолданылады. Қазақстан Республикасы Президентiнiң Конституциялық заң күшi бар "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы" 1995 жылғы 16 қазандағы Жарлығының 15-бабының 4-тармағында да ереже белгiленген, соған сәйкес Парламент Мәжiлiсiне депутаттар мен Үкiмет енгiзген мемлекеттiк кiрiстi қысқартуды немесе мемлекеттiк шығысты көбейтудi көздейтiн заң жобалары Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң оң қорытындысы болған жағдайда ғана енгiзiлуi мүмкiн. Демек, мемлекеттiк кiрiстi қысқарту немесе мемлекеттiк шығысты көбейту көзделген заң жобалары бойынша Үкiметтiң оң қорытындысының болуы мiндеттi талаптардың бiрi болып табылады. Аталған оң қорытындысыз заң жобасын Парламент Мәжiлiсiнiң тiптi күн тәртiбiне енгiзуге де болмайды. Айтылғандардың негiзiнде және Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Конституциялық заң күшi бар "Қазақстан Республикасының Конституция"лық Кеңесi туралы" Жарлығының 33, 37, 38-баптарын басшылыққа ала отырып, Конституциялық Кеңес Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының 6-тармағын ресми түсiндiру тәртiбiмен жүктеу/скачать 7,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|