Ќазаќстан Республикасы Конституциясыныѕ 52-бабыныѕ
-бабының 2 тармақшасын ресми түсiндiру туралы
жүктеу/скачать 7,99 Mb.
|
| 44-бабының 2 тармақшасын ресми түсiндiру туралы
Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесiнiң 1997 жылғы 29 мамырдағы N 13/2 қаулысы Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi құрамында Төраға Ю.А. Ким, Конституциялық Кеңестiң мүшелерi Н.И. Акуев, О.Қ. Ықсанов, В.В.Мамонов, С.Ғ. Темiрболатов, В.Д. Шопин бар, өтiну субъектiсiнiң өкiлдерi - Парламент Сенатының заң шығару және сот-құқық реформасы жөнiндегi Комитетiнiң хатшысы А.К. Котов және Парламент Сенаты Аппаратының заң шығару бөлiмiнiң меңгерушiсi Э.Б. Мұхамеджановтың қатысуымен Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабының 1-тармағының 4 тармақшасы, Қазақстан Республикасы Президентiнiң конституциялық заң күшi бар "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" Жарлығының 17-бабының 3тармағының 1 тармақшасы негiзiнде ашық мәжiлiсте Қазақстан Республикасы Парламентi Сенатының Төрағасы Ө.Байгелдiнiң Қазақстан Республикасы Конституциясының 45-бабының 3-тармағын және 44-бабының 2 тармақшасын ресми түсiндiру жөнiндегi өтiнуiн қарады. Баяндамашы, Конституциялық Кеңестiң мүшесi О.Қ. Ықсановтың хабарын, өтiну субъектiсiнiң өкiлдерi А.К. Котов, Э.Б. Мұхамеджановтың сөздерiн тыңдап, осы өтiну жөнiндегi сарапшы М.М. Копыленконың қорытындысын және басқа да материалдармен таныса келе, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесi ҰЙҒАРДЫ: 1997 жылғы 7 мамырда Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесiне Қазақстан Республикасы Парламентi Сенатының Төрағасы Ө. Байгелдидiң Қазақстан Республикасы Конституциясының 45-бабының 3-тармағын және 44 бабының 2 тармақшасын ресми түсiндiру туралы жөнiндегi өтiнуi түстi. Өтiнуде мынандай дәлелдер келтiрiлген. Парламент қабылдаған заңға Қазақстан Республикасы Президентiнiң қол қоюы алдында оған Премьер-Министрдiң қолын қоюы үшiн Сенаттың оны Үкiметке жiберуi заң шығару қызметi барысындағы тәжiрибеге айналған. Бұл процедура, өтiну субъектiсi – Сенат Төрағасының пiкiрiнше, Конституцияның 61-бабының 4-тармағында, 45-бабының 3-тармағында және 44-бабының 2 тармақшасында бекiтiлген қағидаларға негiзделмеген, сонымен қатар мемлекеттiк билiктi салаларға бөлу принципiнiң әрекет етуiн шектейдi. Сенат Төрағасы келтiрiлген себептерге байланысты "осы мәселеге қатысты бөлiгiндегi" Конституцияның 45-бабының 3-тармағына және 44-бабының 2 тармақшасына, яғни Республика Президентi қол қоярдың алдында Парламент актiлерiне өздерiнiң қолдарын қоюға мiндеттi лауазымды адамдар бөлiгiне ресми түсiнiк берудi сұраған. Конституциялық Кеңес өтiнуге негiз болған мәселелердi есепке ала отырып, Республика Парламентi Сенаты Төрағасының өтiнуiнде көрсетiлген конституциялық нормаларды ресми түсiндiру кезiнде мыналарды еске алды. Қазақстан Республикасы Конституциясының 45-бабының 3-тармағына сәйкес, Республиканың Президентi қол қоятын Парламент актiлерi, сондай-ақ Үкiмет бастамасымен шығарылатын Президенттiң актiлерi тиiсiнше осы актiлердiң заңдылығы үшiн заңдық жауапкершiлiк жүктелетiн Парламенттiң әр Палатасының Төрағаларының не Премьер-Министрдiң алдын ала қолдары қойылып тиянақталады. Осы конституциялық нормадағы "тиiсiнше... Парламенттiң әр палатасының Төрағаларының не Премьер-Министрдi"... қолдарың деп қолданылған сөз тiркестерi Республика Президентi Парламент актiлерiне қол қоюдың алдында оған тек Парламент Палаталары Төрағалары қол қояды дегендi бiлдiредi, ал Премьер-Министр Үкiмет бастамасымен шығарылатын Президенттiң актiлерiне ғана (жарлықтар, өкiмдер) өз қолын қояды. Аталған қорытындыны осы конституциялық өндiрiс бойынша Конституциялық Кеңес тағайындаған тiл сараптамасының қорытындысы да растайды. Республика Президентi қол қоятын Парламент актiлерiне Премьер-Министрдiң алдын ала қол қою қажеттiгi Конституцияның басқа нормаларында да көрсетiлмеген. Демек, Конституцияның 61-бабының 4-тармағына сәйкес, Сенат депутаттарының жалпы санының көпшiлiк даусымен қабылданған жоба заңға айналады және ол он күн iшiнде Президентке қол қоюға берiледi. Конституцияның 44-бабының 2 тармақшасына сәйкес Республика Президентi "Парламент Сенаты ұсынған заңға... қол қояды". Парламент қабылдаған заңды Республика Президентiне қол қоюға берердiң алдында оған алдын ала Премьер-Министрдiң қолын қоюы үшiн Үкiметке жiберу тәжiрибесi Қазақстан Республикасы Президентiнiң конституциялық заң күшi бар "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы" 1995 жылғы 16 қазандағы Жарлығының 19-бабының 2 тармағына негiзделуi конституциялық нормаларды Конституцияның мазмұнына қайшы мағынада түсiндiруге және қолдануға негiз бола алмайды. Конституциясының тiкелей заң күшi бар және ол Республиканың барлық аумағында тiкелей қолданылады. Егер Республика Үкiметi Парламент қабылдаған заң Конституцияға сәйкес емес деген қорытындыға келсе, заңды немесе оның кейбiр баптарын қайтадан талқылап, дауысқа салуға Парламентке қайтаруға құқығы бар Республика Президентiне мәлiмет бере алады, яки Премьер-Министр Конституцияның 72-бабының 1-тармағына сәйкес Конституциялық Кеңеске өтiну жасай алады. Парламент қабылдаған заңды Премьер-Министрдiң қол қоюына мiндеттi түрде жiберу 44-баптың 3-тармағының қағидаларына ғана емес, Конституцияның 3-бабының 4-тармағында бекiтiлген Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк билiк заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөлiнедi деген қағидамен де қабыспайды. Айтылғандардың негiзiнде және Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң конституциялық заң күшi бар "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" Жарлығының 33, 37, 38-баптарын басшылыққа ала отырып, Конституциялық Кеңес Қазақстан Республикасы Конституциясының 45-бабының 3-тармағын және 44-бабының 2 тармақшасын ресми түсiндiруi тәртiбi жөнiнде жүктеу/скачать 7,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|