Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық


ырықсыз етісті қабылдамайтын етістер де бар: айналу, жазылу, ақсау, шаршау т.б



Pdf көрінісі
бет30/33
Дата11.11.2019
өлшемі20,41 Mb.
#51584
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33
Байланысты:
OKB12018


ырықсыз етісті қабылдамайтын етістер де бар: айналу, жазылу, ақсау, шаршау т.б.
Ауыспалы немесе жалпы (анық) келер шақ
Ауыспалы  немесе  жалпы  (анық)  келер  шақ  —  етістік  түбірге  көсемшенің  “-а”,  “-е”,  “-й” 
қосымшалары жалғанып, жіктеліп жасалады. Мыс.: “барады, оқиды”.
Ауыспалы келер шақ. Ӏс-қимылдың алдағы уакытта анық іске асатынын білдіреді. Ол етістіктін 
түбіріне / жұрнақтары жалғануы арқылы жасалады: Біз айтқанды орындаймыз.

317
сӨздІк ҚОр
1-бөлім. Қарым-қатынас. 1-сабақ
ақырында – в конце 
ашулану- злиться
ашуланбау – не злиться
араздасу – ругаться
біреуге ұқсау – быть похожим на кого-то
қарым-қатынас – отношение
байланыс – связь
бірге – вместе
ғаламтор - интернет 
дос – друг
ескі достар – старые друзья
жақын достар – близкие друзья
курстас – однокурсник
командалас – в одной команде
келісу – согласиться
келіспеу – не соглашаться 
құрбы – подруга
лақап ат  - псевдоним 
қамтамасыз ету – обеспечить 
құрметтеу – уважать 
лақап ат – псевдоним
мінез – характер
өкінішке орай – к сожалению
ренжу– обижаться
сыныптас – одноклассник
сыйлау– уважать
тату – дружный
татуластық – дружелюбность
таныс – знакомый
түсіну – понимать
түсініспеушілік - непонимание 
түсіністік – понимание
ұрысу – ругаться 
бәскелес – конкурент
байланыстың  үзілуі  –  прервать  отношения, 
прекращение отношений
байланыстың орнауы – установление связи
шеге – гвоздь
суыру – выдергивание, вытаскивание
кірбің – досада, недовольство
Танысып қой! – Познакомься!
Танысып  қойыңыз!  –  Познакомьтесь!  (  в  ед.ч. 
вежливой формы)
Танысқаныма  қуаныштымын!  –  (я)  рад 
знакомству! 
Танысып  қойыңдар!–  Будьте  знакомы!  (  во 
мн.ч.)
Танысып  қойыңыздар!  –  Будьте  знакомы!  (во 
мн.ч. вежл.  ф.)
1-бөлім. Достық. 2-сабақ
адал - честный
ашушаң - вспыльчивый
аласа– низкий
ақкөңіл - веселый
әдемі - красивый
баяу қимылдайды – медленно двигается
жомарт - щедрый
жолдас - товарищ
қысқа бойлы – с низким ростом (о человеке)
қаталдау - построже
келбетті – симпатичный, притегательный
мейірімді – добрый, милосердный
мақтаншақ – хвастун
қатігез – жестокий, суровый (о человеке)
тұйық – замкнутый, скрытный (о человеке)
ТМД - СНГ
мінез –характер
жұмсақ – мягкий 
момын – тихий, покладистый
мінезі жағымды – о характере (у человека)
орта бойлы – среднего роста
өтірікші – обманщик, врун, лгун
пысық – шустрый, предприимчивый
сылбыр – медленный (о характере человека)
сұлу - красивый
сараң - скупой
салмақты - сдержанный
сенімді - надежный
тартымды - привлекательный
ұзын бойлы – длинного роста
Қай жақтансыз? Қай жақтікісіз? – Вы откуда? 
Қай жақтансың? Қай жақтікісің? – Ты откуда?
2-бөлім. Баспасөз-медиа. 1-сабақ
атақты - знаменитый
ақпарат - информация
айтылады - говорится
аңду – преследовать
әлем - мир
әйгілі – знаменитый
бағдарлама - программа
бос сөз – болтовня пустая
бейнежазба – видеозапись
беріледі – передается (программа)
бұқаралық  ақпарат  құралдары  –  средства 
массовой инвормации
бай – богатый
дана - тираж
жиынтық – коллекция
жаңалық - новости
жеке өмір – личная жизнь 
қармағыңыз қапсын
  
- удачной ловли
кемшілік –недостаток
көгілдір экран– голубой экран
көрсету - показывать

318
көрсетіледі - покажут
күнделікті- ежедневный
қателік - ошибка
маңызды – важный
мәлімет - сведение
отандық - отечественный
оқырман – читатель
танымал – известный
теледидар - телевизор
тілші - журналист
тәуелді – зависимый
бәссауда - аукцион
Айтқаныңыз келсін! – Пусть сбудется то, что вы 
сказали!
Айтқаның  келсін!  -  Пусть  будет  так,    как  ты 
сказал!
Айтқандарың  /  айтқандарыңыз    келсін!  - 
Пусть сбудется, что вы сказали!
2-бөлім. Баспасөз-медиа. 2-сабақ
газет-журнал  айдары  –  рубрика  газети, 
журналов
бүгінгі – сегодняшний, настоящий
ертеңгі - завтрешний
зеріктіру – утомлять
жалықтыру – наскучить, надоесть
кешегі - вчерашний
кешкі – вечерний
көрермен – зритель
қиындық – трудности
қызықты – интересный
танымдық – познавательный
таңертеңгі – утренний
таңғы – утренний
түнгі – ночной
түскі – обеденный
тікелей эфир – прямой эфир
телебағдарлама – телепередача
уақыт бөлу – уделить время
хабар – передача
айып етпе – прости 
айып етпеңіз – простите 
жолыңыздан қалмаңыз – не задерживайтесь
заңды түрде – законно
алдады – обманул
жөтелу – кашлять
толқу – переживать, нервничать
3-бөлім. Өмір сүру салты. 1-сабақ
ауызғы бөлме –прихожая
әткеншек – качеля
балалар бөлмесі - детская
бұрыш – угол 
балалар алаңқайы – игровая площадка
демалыс бөлмесі – комната отдыха
жабдықтау – упаковать, оборудовать
жеке меншік – частный
жер үй – частный дом
жатын бөлме - спальня 
перде  - шторы 
киім ілгіш – вешалка
шынымен-ақ – в действительности
ыржию – улыбаться, осклабляться
жиһаз - мебель
жылжымайтын  мүлік  агенттігі  -  агентство 
недвижимости
жуынатын бөлме - ванная
жайлы- удобный, комфортный
жайсыз –неудобный, некомфортный
иіс - запах
көшу – переезжать
қолайлы – удобный
қауіпті –  опасный
қабырға- стена
қонақ бөлмесі  - зал, гостиная
қарастыру - рассматривать
ұра - погреб
Қоныстарың құтты болсын! – С новосельем! 
Айтсын!  Көрімдігі    сізден  болсын!  –  Спасибо! 
Подарок с вас! 
3-бөлім. Өмір сүру салты. 2-сабақ
әлеуметтік желілер – социальные сети
бейім – склонный
барынша – по максимуму 
ең бастысы – самое главное
место
жауапкершілік - ответственность 
кездестіру – встречать
қолданушы – потребитель
қолдау – поддержка
ұстаным – позиция, принцип
лездеме – летучка
майда-шүйде –мелочь
өкінішке орай – к сожалению
сұрастыру - поспрашивать
тұтынушы - потребитель
талқылау - обсуждать
үйренісу -  привыкать
ұшырату – встречать
ұсыну - предлагать
бір ауыз сөзбен – одним словом
ерекше орын алады – занимает особое
Есіме түсір (түсірші) – напомни, пожалуйста
Есіме түсіріңізші – напомните, пожалуйста.
Енді есіме түсті / түстіңіз – теперь вспомнила
ыржиып 
 
өтеді – проходит мимо  смеясь
Шынымен-ақ - в действительности

319
4-бөлім. Саяхат. 1-сабақ
әуежай - аэропорт 
бөлек – отдельно
бірге есептеу – считать вместе
дәл таптыңыз – верно угадали
естелік – на память
жалғыз – один 
жағажай - пляж
зымыран – ракета 
кеден – таможня
кәдесый – сувенир
кеме – параход
күнделік – дневник
көлік – транспорт
қону – приземляться
қайық – лодка
қонақүй - гостиница
майлық – салфетка
сүлгі – полотенце
тікұшақ – вертолет
төлқұжат – паспорт
тапсырыс – заказ, бронирование
үтік – утюг
ұшақ –самолет 
ұшу – летать
шабадан -  чемодан
шағым – жалоба
шағым және тілектер кітапшасы – книга жалоб 
и пожелании
дәл табу – попасть в точку
4-бөлім. Саяхат. 2-сабақ
ештеңе істемеу - ничего не делать
ел-жер аралау – путешествовать по странам
есте қалар - запоминающийся
қызықты  демалыс  –  интересный  отпуск, 
каникулы, отдых
қызықсыз  демалыс  -  интересный  отпуск, 
каникулы, отдых
құм - песок
құм қалашық – песочный замок
көрнекі жерлер - достопримечательности
мәдениет  - культура
серіктес жолаушы – сопутчик 
тарих - история
теңіз жағасы – берег моря
тарихи жерлер – исторические места
ұмытылмайтын  демалыс  –  незабываемый 
отпуск, каникулы , отдых
ұмытылмас  демалыс  -  незабываемый  отпуск, 
каникулы, отдых
шағымдану - обратиться с жалобой
5-бөлім. Тұлға. 1-сабақ
ақылды - умный
арманшыл-мечтатель
арсыз- бестыжий
аурушаң – болеющий
әлсіз- слабый
айтқыш - болтун
бақытты -счастливый
бақытсыз - несчастливый
бойшаң - высокий
дарынды - одаренный
дарынсыз -бездарный
еріншек-ленивый
жағымпаз-подхалим
жауапты - ответственный
жігерлі-усердный, энергичный
жігерсіз – слабовольный, нерешительный
қайратты – сильный, мощный
қайырымды - добрый
қарапайым - простой
қиялшыл - романтик
қызғаншақ - ревнивый
көрікті – красивый, миловидный
көріксіз – некрасивый, непривлекательный
көпшіл - общительный
кекшіл - мстительный
мінезді – с характером
мінезсіз - безхарактерный
мұңды - печальный
мұңсыз - беспечный
мұрынды - носатый
оқымысты – ученый
сөзшең – болтун, пустослов
сұсты – суровый, грозный
табанды – упорный, настойчивый
талантты – талантливый, одаренный
талантсыз - неталантливый
ұрыншақ – драчливый, задира
ұсқынсыз – некрасивый
ұрысқақ - скандальный
ұялшақ  - застенчивый
шыдамды - терпеливый
шыдамсыз - нетерпеливый
шағымданғыш–любящий жаловаться
шырайлы – обаятельный, изящный
жолы болғыш - везунчик
5-бөлім. Тұлға. 2-сабақ
адамзат-человечество
бірбеткей -упрямый 
бір ауыздан мойындау-быть согласным
бас тартпау – не отказываться
жеңілдетілген-облегченный
жаугершілік саясаты –политика завоевания

320
жауыз - злодей
күрескер-борец
көз жұму - умирать
келіссөз-договор, перемирие
қауіп төндіру- угрожает опасность
құпия-секрет
қолбасшылық 
қабілеті 

способность 
руководить
қолұшын созу – помочь, подать руку помощи
есте сақтау қабілеті - способность запоминать 
көзі тірі кезінде-при жизни
мақсатшыл - целеустремленный
мүмкіндік-возможность
мәңгілік-вечный
нәсіл- раса
ушығу- обострение
отар- колония
оқиға- случай
оқыған-образованный
оқымаған-необразованный
өмірге құштар –любящий жизнь
тәуелсіз-независимый
шығармашылық жұмыс-творческая работа
6-бөлім. Мамандықтың бәрі жақсы. 1-сабақ
әділдік-справедливость
бейбітшілік-мир
бірлестік-объединение
еңбекқор-трудолюбивый
жалқаулық-лень
жалақы-зарплата
жұмысбасты-работяга
жауапкершілік-ответственность
жұмыс күні-рабочий день
зейнеткерлік-пенсионный 
көзқарас-взгляд
қызығушылық-интерес
қызмет-сервис
лайықты-подходящий
нышан-символ,знак
өнім-продукт
пәктік-невинность
төреші-жюри
тәрбиеші-воспитатель
тәжірибелілік-опытность
табандылық-настойчивость
татулық-дружба
тазалық-чистота
шығармашылық-творческий
хабардар-осведомленный, быть в курсе (дел)
6-бөлім. Мамандықтың бәрі жақсы. 2-сабақ
ақкөңіл-добродушный
анда-санда-иногда, изредка
асты-үстіне-проявлять
чрезмерное внимание (заботу)
әкелу - принести
бала-шаға-детвора, семья
балабақша-детсад
бүгін -сегодня
биыл – в этом году
дүркін-дүркін –вновь и вновь
еңбеккүн-рабочий день
еңбекақы-зарплата
жұмысбасты-трудоголик
жалақы-зарплата
жұмыс өтілі –стаж работы
кәсіпорын-предприятие
күндіз-түні-днем и ночью
көшбасшы-лидер
өтіл -стаж
таң-тамаша-удивляться
тәулік-сутки
үйлі-күйлі-обзавестись семьей
хал-жағдай-здоровье, дела
7-бөлім. Отандық тауар. 1-сабақ
анағұрлым - намного
аталым – номинация
ауыз суы – питьевая вода
анықтау – определить
байқау - конкурс
басымдық беру – дать предпочтение
едәуір - намного
жетістіктер - достижения
жауапкершілігі 
шектеулі 
серіктестік 
– 
товарищество 
с 
ограниченной 
ответственностью
кәсіпорын - предприятие
қатысушы - участник
қоршаған орта – окружающая среда
мақтану- гордиться
нарық - рынок
озып шығу – победить, стать победителем
озу - победить
өз қолынан алу – взять из собственных рук
тауар - товар
тауар сапасы – качество товара
тәсіл - метод
тағайындау - назначать
тұтынушы - потребитель
тексеруші – проверяющий, контролер
ұлттық - национальный
ұлттық байқау – национальный конкурс
үздік - отличник
санат – категория 
өндірістік тауар – производственный товар
халық тұтынатын өнімдер – товары народного 
потребления 

321
7-бөлім. Отандық тауар. 2-сабақ
аңыз-ертегі – миф, легенда
аймақ – область, край
алдын орап әкету – перехватить, обыграть
алақай! – ура!
әттеген-ай – увы
бәрекелді – здорово, браво
бүгінгі таңда – на сегодняшний день,
 в настоящее время
балдай тәтті – сладкий как мед
енгізу – ввести
жөн деп табу – считать правильным 
жуық арада –в ближайшие дни
жүзеге  асыру  –  выполнить,  воплатить  в 
реальность
жолықтыру – встретить
күмбірлетіп күй тарту – исполнять кюй 
қап – увы, досадно
құрал – средство, инструмент
масқара – ужас
мәссаған – вот тебе на, вот это да!
отандық - отечественный
отандық өнім – отечественный продукт, товар
өңір – область, край
тәрбие – воспитание
тәрбие құралы – средство воспитания
туынды жасау – создать шедевр
шет елге шығару – вывести за границу, экспорт
ұлттық нақыш – национальный стиль
алдын орап әкету  - перехватить, обыграть
8-бөлім. Әлемде талай қызық бар. 1-сабақ
аяқ жазып отыру – удобно расположиться
әл – сила, мощь
ғұмыр – жизнь
қауіп – опасность
мән – смысл
медициналық  көрсеткіштер  –  медицинские 
показатели
орнынан қозғалмау – не двигаться с места
талдау жасау – сделать анализы
ұстану – придерживаться
үндеу - агитация 
өмір – жизнь
шатастыру – перепутать, спутать
белсенді өмір салты – активный образ жизни
8-бөлім. Әлемде талай қызық бар. 2-сабақ
алмастыру – заменять
ақуыз – белки
ара1 – шмель
ара2 – пила
ара3 – промежуток
бейбіт өмір – мирная жазнь
басқару – управлять
баяу – медленно
біріктіру – соединить, объединить
біріктірілген – соединенный
бүкіл – весь, целый
бұрын – давно, в прошлом
гүлдену – цвести, процветать
жады- память
жергілікті – местный
жаңалық - новость
қабық – кожура 
куә – свидетель
куә болу – быть свидетелем
құр қалмау – остаться ни с чем
құрастыру – строить, составить қысқа мерзімді 
– кратковременный
құбылыс – явление
мазаны алу – беспокоить
өшіру – стереть
сену – верить, поверить, доверить
сенбеу – не верить, не доверять
сәл-пәл – чуть-чуть
таласу – спорить, вступить в спор
тұқым – семена
тұрақты - постоянный
ұзақ мерзімді – долгосрочный
үздіксіз – непрерывно
шырын –сок
кертіп қалу – чуть подрезать
саулап қоя береді – потечет сильной струе
9-
бөлім. Сән әлемі. 1-сабақ
мойынорағыш  - шарф
қолғап – варежки, перчатки
қалпақ  - кепка, шапка
спорттық аяқ киім  - кроссовки
тон / ішік – шуба
шалбар – брюки
белдемше – юбка
көйлек – платье
жемпір – джемпер
бәтеңке  - ботинки
құлақшын / малақай - ушанка 
күрте – куртка
шұлық  - носки
жейде – рубашка
жең – рукава
көйлектің етегі – подол платья
етек – подол
түйме – пуговица
жаға – воротник
бау – шнурки

322
қалта – карман
жүн – шерсть, пух
сыдырма – замок, молния
мақта – хлопок
жібек  - шелк
төзімді – выносливый, прочный
сән – мода
сән әлемі – мир моды
былғары  - кожа
сәнгер – дизайнер
талғам  - вкус, стиль
жарасу – подходить
талғампаз – стильный
етік – сапоги
тапсырыс – заказ
көлем – объем
әшекей бұйым  - ювелирные изделия
таңдау – выбирать
сән апталығы – неделя моды
киіз – кошма, войлок
қолжетімді баға – доступная цена
сән көрсетілімі – показ мод
бірыңғай киім – униформа
барқыт - плюш
шілтер - кружева
9-
бөлім. Сән әлемі. 2-сабақ
кәрі , қарт – пожилой, старый
бой түзеу – ровняться, подражать
есім / ат - имя
жүріс-тұрыс - поведение
жас ерекшелігі – возрастные особенности
тізім - список
шаң - пыль
ең ықпалды – самый влиятельный
шаң қаптыру – дать пору
біртіндеп – мало-по малу, постепенно
ену – входить
әрең – с трудом
кітапқа ену –  войти в книгу
бірте-бірте – постепенно
тәжірибелі маман – опытный специалист
ақырындап – медленно
сән үлгісі – образец моды
күнделікті киім – повседневная одежда
дерек - источник
тауар – товар
ақсүйек - элита
ұлғайту / арттыру – увеличить
көзі шалу – заметить
әдіс – метод
тартымды – красивый
күнге күю - загарать
бас қосу – собираться вместе
карточка арқылы төлеу – платить по карточке
еңбек жолы – трудовая путь
қолма-қол төлеу – платить наличными
дүние есігін ашу – родиться
өмірінің соңына дейін – до конца жизни
бүгінгі таңда – на сегодняшний день
киім тігу – шить одежду
шек жоқ – нет предела
киім жарасады – одежда подходит, к лицу
соған қарамастан – не смотря на это
құйып қойғандай- как раз по размеру
өндіруші - производитель
етпетінен құлау – упасть лицом
жымиып күлу – слегка улыбаться
шалқасынан құлау –упасть навзнич
тасы өрге домалау – быть успешным
10-
бөлім.  Тағам.  1-сабақ
кішігірім - маленький
тағамдық талшық – пищавая волокна
жапсырма - наклейка
қарбалас - суета
аулақ болыңыз – держитесь подальше
шыжып тұрған май – раскаленное масло

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет