Ќазаќстан республикасы
Валюталық-айырбастау операцияларының есебі
жүктеу/скачать 0,64 Mb.
|
Банктегі бухгалтерлік есеп және есептілік
| 3. Валюталық-айырбастау операцияларының есебі.
Қолма-қол шетел валютасындағы айырбас операцияларын уәкілетті ұйымдар, оның ішінде қолма-қол шетел валютасында айырбас операцияларын ұйымдастыруға Ұлттық банк лицензиясы берілген банктер жүзеге асыра алады. Олар банк орналасқан жерде немесе одан тыс жерде айырбас орындарын ашуға болады. Айырбас орындары валюталық айырбас операцияларының келесідей түрлерін жүзеге асырады: қолма-қол шетел валютасын сатып алу және сату; шетел валютасындағы төлем құжаттарын сатып алу және сату; қолма-қол шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын инкассациялау үшін қабылдау; бір мемлекеттің валютасын екінші мемлекеттің валютасына айырбастау; щетел мемлекетінің төлемсіз ақша белгісін сол шетел мемлекетінің төлемді ақша белгісіне айырбастау және т.б. Айырбас орындары уәкілетті банк басқарушысының жазбаша өкімі негізінде бекітілген сатып алу, сату бағамы және кросс- бағамына сәйкес сатып алу, сату және айырбас операцияларын жүргізеді. Жеке тұлғалардың қолма-қол шетел валютасын бір жолғы сатып алу тіркеу журналына тіркейді. 200 және одан жоғары АҚШ долларындағы сомадағы шетел валютасын сатып алу және сату кезінде міндетті түрде қатаң есептеме бланкісінде анықтама- сертификат толтырылады. Әрбір айырбас орындарында банк бір күн ішіндегі жұмысты қамтамасыз ететін қолма- қол теңге және шетел валютасында аванс көлемін белгілейді. Аванс көлемі айырбас орынының жұмысы бойынша міндетті тұлға қолы қойылған аванстық өтінішпен белгіленеді. Авансты қолма-қол теңге немесе шетел валютасында беру шығыс кассалық ордер бойынша жүргізіледі. Айырбас орындарының барлық операциялары банктің бухгалтерлік есебінде қай күні жасалды, сол күні көрсетілуі қажет. Айырбас орындарында жүргізілетін қолма-қол шетел валюталарын сатып алу және сату операциялары белгіленген нысан бойынша сатып алынған және сатылған шетел валютасы тізілімі журналында опеарцияны жүргізу кезінде көрсетіледі. Валюта –айырбас операцияларының аналитикалық есебі әрбір қолма-қол шетел валютасының, шетел валютасындағы төлем құжатының, шетел мемлекетінің төлемді және төлемсіз ақша белгісі және шетел валютасындағы төлем құжатының түрі бойынша , сондай-ақ ашылатын дербес шоттарында жүргізіледі. Дербес шоттар кіріс және шығыс кассалық ордерлер, сондай-ақ тізім негізінде жүргізіледі. Синтетикалық есеп құралдарына күнделікті баланстар, кассалық және бухгалтерлік журналдар, тексеру және айналым тізімдемесі жатады. Жұмыс күнінің соңында сол күн ішіндегі операциялар бойынша нәтижелерді есептейді және келесі күнге қалдық шығарады. Жұмыс күні аяқталған соң айырбас орнының қызметкері шетел валютасын және түсімді сатып алу немесе сату туралы айырбас орнының күнделікті есеп беруін жасайды, валюталық және басқа да құндылықтарды есептейді, кассалық аппарат немесе компьютердің есептік құжат мәліметтерімен сәйкестігін салыстыруы және әрбір құндылықтары бар инкассаторлық сөмкеге үш данада жөнелтпе тізімдемесін жасайды. Айырбас орнының бухгалтерлік есебіндегі операциялар келесі жағдайда көрініс табады: -айырбас орнына теңге және шетел валютасында аванс ретінде берілген сомаға келесі жазба жасалады: Дебет 1003 «Айырбас орынындағы қолма-қол ақшалар» Кредит 1001 «Кассадағы қолма-қол ақшалар». -айырбас орындарына түскен түсім сомасына: Дебет 1859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ ұстанымның)» 2859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық қысқа ұстанымның)» Кредит 4530 «Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер». Жұмыс күні аяқталғаннан кейін қолма-қол қаражаттардың қалдығын банк инкассациялаған кезде: -егер айырбас орнының қайтарған шетел валютасындағы сома есепке берілген сомадан асып түссе: Дебет 1001 «Кассадағы қолма-қол ақшалар» Кредит 2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы» 1003 «Айырбас орынындағы қолма-қол ақшалар». -егер есепке берілген сома қайтарылған шетел валютасындағы сомадан асып түссе: Дебет 1001 «Кассадағы қолма-қол ақшалар» «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы» Кредит 1003 «Айырбас орынындағы қолма-қол ақшалар». -Теңгеде өткізілген қалдық сомасы есепке берілген теңгедегі аванс сомасынан көп болса: Дебет 1001 «Кассадағы қолма-қол ақшалар» 1859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ ұстанымның)» Кредит 1003 «Айырбас орынындағы қолма-қол ақшалар». -Теңгеде берілген аванс сомасы теңгеде өткізілген қалдық сомасынан асып түссе: Дебет 1001 «Кассадағы қолма-қол ақшалар» 2859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық қысқа ұстанымның)» Кредит 1003 «Айырбас орынындағы қолма-қол ақшалар».
жүктеу/скачать 0,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|