Бағалы қағаздарды шығаруды тіркеу есебі және дивидендтерді есептеу

Эмиссия проспектін және акцияларды шығару нәтижелері туралы есеп жасайды және бекітеді. Қазақстан Республикасы Ұлттық банкіне қарауға көрсетеді және бағалы қағаздар бойынша эмиссиялар проспектісін Қазақстан Республикасы Ұлттық комиссиясында және Қазақстан Республикасы Заң министрлігінде тіркеу жүргізеді. Қазақстан Республикасы Ұлттық комиссия бағалы қағаздар бойынша эмиссия проспектісін және акцияларды шығару нәтижесі туралы есепті тексеріп, банкке сәйкес хат және тіркелген есептің бір данасын береді және Заң министрлігіне акция шығарудың мемлекеттік тіркеу номерін бекіту үшін жібереді.

Акция бланкі номинальдық құны бойынша 7360 “Сақтауға акциялар және басқа бағалы қағаздар” баланстан тыс шотында есептеледі. Шоттың кірісі бойынша акция алынған бланкілерінің құны бейнеленеді. Шығысы бойынша таратылған акциялардың құны қажетсіздендіріледі.

Сатылған құрылтайшылық акциялар сомасы 3001 “Жарияланған жарғылық қор – қарапайым акциялар” шотында, 3025 “ Жарияланған жарғылық қор – артықшылығы бар акциялар” шоттарында бейнеленеді.

Дивидендтер – бұл акционерлер арасында бөлінуі тиіс таза табыс бөлігі. Әдетте таза табыс санына сәйкес үлестіріледі. Жай дивидендтер бұл банктің өз табысынан акционерлері үшін жүргізетін қолма-қол төлемдері. Артықшылығы бар акциялар жай акцияларға қарағанда ұнамдырақ болып келеді: белгілі бір дивиденд сомасы артықшылығы бар акциялар иелеріне жай акциялар иелері өз үлесін алғанға дейін төленеді. Төлемдер сомасы акцияның атаулы құнына пайыздық қатынаста анықталады. Банк қаржылық жылды қалай аяқтағанына байланыссыз артықшылығы бар акциялар иелері қанағаттануы тиіс.

Акционерлерге дивидендтер квартал сайын есептеледі, төлем жылдың соңында акционерлер жиналысында бекітілгеннен кейін жүргізіледі және келесі жазбамен бейнеленеді:

Дебет 4999 (салыққа дейінгі пайда)

Кредит 1860 (басқа дебиторлар)

Есептелген дивидендтерді төлеуде:

Дебет 1853 “Акционерлермен есеп айырысу (дивидендтер бойынша)”

Кредит 1001, 2003 (кассадағы ақша, есеп айырысу шоты).

Табыстан дивидендті төлеуге жетпеген жағдайда артықшылығы бар акциялар бойынша резервтік қордан төленеді:

Дебет 3510 резервтік қор

Кредит 1853 “Акционерлермен есеп айырысу (дивидендтер бойынша)”.