Ќазаќстан республикасы

Әрбір міндеттеме шотына сәйкес проценттік шығындар шоты болады, онда міндеттемелер шотының соңғы үш саны шығындар шотының соңғы үш санына сәйкес болады.

Мысалы, Ұлттық Банктен алынған несиелер – 2051, несиелер бойынша процент шығындары –5051, тұтынушылардың қысқа мерзімді несиелері –2215, қысқа мерзімді несиелер бойынша проценттік шығындар –5215 және т.б.

Болашақ кезең шығындарын төлеу үшін әрбір банк ай сайын несиелер мен депозиттер бойынша проценттер есептеп отыруы қажет.

Есептелген шығындарды төлеу үшін 2700 топ шоттары арналған. Шығындар мен оларға проценттерді төлеу үшін олардың сәйкес сандары болады.

Мысалы, банктердің корреспонденттік шотын есепке алу үшін: проценттер есебі –2020, осы топ бойынша шығындар есебі –2720, тұтынушылардың міндеттемелері есебі- 200, 2720 шоттары және т.б.

Тек келесі шоттар ғана есептелмейді:

-2010 (проценттік емес депозиттер);

-5091 (басқа да шығындар);

-2749 (мерзімі өткен проценттер есебі);

-5304 (своптар бойынша есеп айырысулар);

-5024 (банктің корреспонденттік шоты бойынша проценттік шығындар).

Несиелер мен депозиттер бойынша шығындар дегеніміз ақша қаражаттарын қарызға алумен байланысты проценттік төлемдер мен басқа шығындар. Проценттер алдын- ала белгіленген кезеңнің басы мен соңына қарай төленеді. Басқа банктерден, қаржылық және қаржылық емес ұйымдардан несие немесе депозиттер алу келесідей жазбамен рәсімделеді:

Дебет 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты)

Кредит 2054 (несие немесе депозит шоты)Есептеулер депозит немесе несиелер алған кезде, келесі айда жүргізіле бастайды:

Дебет 5054, 5215 (проценттік шығындар)

Кредит 2705, 2720 (есептелген шығындар).

Есептелген проценттер төленгенде:

Дебет 2705, 2720 (есептелген шығындар)

Кредит 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты).

Комиссиондық шығындар , оларды төлегенде немесе оларды төлеуші мойындағанда есеп жүргізіледі:

Дебет 5601, 5008 (комиссиондық шығындар)

Кредит 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты).

Шетелдік валюта мен бағалы қағаздарды қайта бағалаудан шығындар:

Дебет 5530, 5510 (шетел валютасы және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан кейін сату- сатып алу шығыны)

Кредит 2859, 2730 (шетел валютасының контроқұны, бағалы қағаздар бойынша есептелген шығындар).

Айналымға шығарылған бағалы қағаздар бойынша проценттер банк шығындарына есептелген проценттерге жатқызу жолымен ай сайын жүргізіледі және келесі жазбамен бейнеленеді:

Дебет 5250 (бағалы қағаздар бойынша проценттік шығындар)

Кредит 2250 (есептелген, бірақ төленбеген шығындар).

Резервтік қамтамасыз ету оларды құру уақытында мойындалады:

Дебет 2451 (төленген несиелер бойынша ассигнация)

Кредит 1439 (несиелерді қамтамасыз ету).

Қаржылық жылдың соңында барлық кірістер және шығындар шоттары нәтижелік шоттарға жабылады.
4. Бөлінбеген табыс есебі.

4999 «Салыққа дейінгі пайда» шоты бюджетке салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер төленгенге дейін банк табыстарының сомасын есептеуге арналған. Дебет бойынша шығыстардың баланстық шоттары жабылған кездегі банк шығыстарының сомалары және «Бөлінбеген таза табыс (өтелмеген шығындар) 3599 баланстық шотына есептен шығарылған сомалар жүргізіледі.

4999 шоттың дебет бойынша қалдық өз алдына шығыстардың табыстардан асып кетуі нәтижесінде алынған шығынды көрсетеді, кері жағдайда 4999 шоттың кредиті бойынша табыс тұрақтанады.

Шығын шеккен жағдайда келесі жазба жасалады:

Дебет 3599 Бөлінбеген табыс (жабылмаған зиян)

Кредит 4999 (салыққа дейінгі табыс)

Бөлінбеген табыс (жабылмаған зиян) шоты алдыңғы жылдардағы бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян) сомасын көрсетеді. Бұл шот өткен жылдың пайдасы сомасына жаңа жылда соңғы айналымдарды жүргізгеннен кейін бірінші жұмыс күніне кредиттеледі және келесі жазбамен көрсетіледі:

Дебет 4999 (салыққа дейінгі табыс)

Кредит 3599 (бөлінбеген табыс).

Алынған қаржылық нәтиже дивидендтерді төлеуге жұмсалуы, резервтік қорларға аударылуы немесе қайта инвестициялануы, яғни банк қызметін кеңейтуге қолданылуы мүмкін.