3-бағыт. Қазақстандықтардың тіл мәдениетінің деңгейін арттыру
|
3-мақсаты: Дамыған тіл мәдениеті – зиялы ұлттың әлеуеті
|
|
Нысаналы индикатор
|
|
тұрғындардың ономастикалық комиссиялардың жұмысындағы шешім қабылдау үдерісін талқылау кезінде қоғамдық қолжетімділік пен ашықтық қағидаттарының сақталуына қанағаттанушылық дәрежесі
|
%
|
Жергілікті атқарушы органдардың есебі негізінде
|
МСМ
ЖАО
|
90
|
80
|
100
|
*
|
*
|
ҚР Үкіметі белгілеген тәртіпке сәйкес мемлекеттік нысандарға, әкімшілік-аумақтық бірліктерге және олардың құрамдас бөліктеріне атау беру, қайта атау бойынша халықтық пікірін ескеру жергілікті қоғамдастық жиналыстары негізінде іске асырылды. Жиналыстардың хаттамалары Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасына жолданып отыр.
2017 жылы елді мекендердің 101 құрамдас бөлігіне (көшелер, т.б.) атау берілді. Оларды талқылауға қатысқан жергілікті қоғамдастық мүшелерінің саны - 426, қолдағандар саны – 426.
|
|
қазақ тілінің реттелген терминологиялық қорының үлесі
|
%
|
Терминология
лық комис
сияның шешімімен бекітіл
ген терминдердің негізін
де
|
МСМ
|
100
|
75
|
|
*
|
*
|
|
Міндет: 1. Қазақ тілінің лексикалық қорын жетілдіру және жүйелеу
|
Нәтижелі көрсеткіш
|
Міндеті: 3.1.1 Қазақ тілініңлексикалыққорынжетілдіружәнежүйелеу
|
|
көрнекі ақпараттың пайдаланылуын бақылаудың өңірлерді қамту дәрежесі
|
%
|
|
МСМ
ЖАО
|
100
|
70
|
91
|
*
|
*
|
Көрнекі ақпарат құралдарын бақылауға жүргізілген акциялар, түсінік насихат жұмыстарымен 338 объект қамтылды, оларда орналасқан 247 көрнекілік ақпарат құралына ескерту беріліп, 63 түзетілді.
|
|
Іс-шара
|
25
|
ҚР Үкіметі жанындағы Республикалық терминологиялық және ономастикалық комиссиялардың жұмыстарын жетілдіру, тілдік тарихи мұраны қайта жаңғырту, терминтану мен терминография жөніндегі арнайы жұмыстарды жүргізу
|
Млн. тенге
|
семинарлар, комиссиялар
|
МСМ, ЖАО
|
*
|
|
|
|
|
2017 жылғы қараша айында «Мұнай-газ саласында ұлттық терминологияны қолдану мәселелері: бүгінгі ахуал және перспективалары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізіліп, Қазақстанның техникалық бағыттағы жетекші жоғары оқу орындарының, сондай –ақ, Әзірбайжан Республикасы мен Ресей Федерациясының ғалымдары конференция тақырыбы бойынша баяндамалар жасап, пікір алмасты, ұсыныстар берді. Конференцияның материалдары зерделеніп, жұмыс бабында пайдалану үшін А.Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтына жолданды.
2017 жылдың тамыз – қараша айларында «Атаулар тарихы» атты ғылыми экспедиция жұмысын жүргізді. Басқарма қызметкерлерінен және ғалымдардан құралған арнайы топ аудандарға шығып, жұмыс жүргізуде. Мақсаты: жер-су атауларының, басқа да физикалық – географиялық объектілердің, елді мекендер атауларының дің, шығу, қалыптасу тарихын зерттеп, мәліметтер базасын жасақтау. Бүгінгі күнге экспедиция Құрманғазы, Исатай, Индер, Махамбет аудандарын қамтып, өңір тарихын жетік білетін адамдармен кездесулер өткізді, мәліметтер жинақтады. Экспедиция жұмысы жалғасып, алдағы кезеңде басқа да аудандар, Атырау қаласы қамтылады. Экспедициядан күтілетін түпкілікті нәтиже облыстағы жер-су, елді мекендер атаулары туралы анықтамалық шығару.
|
26
|
Ономастика және терминология жұмыстарын жүргізу кезінде мен азаматтық қоғам институттарын және БАҚ-ты тарту
|
*
|
ҰЭМ-не ақпарат
|
МСМ
|
*
|
*
|
Талап етілмейді
|
|
|
Міндеті: 3.1.2 Тіл мәдениетін жетілдіру
|
|
Нәтиже көрсеткіші
|
|
терминологиялық комиссия бекіткен терминдердің саны
|
Бірл.
|
|
МСМ
|
27000
|
21000
|
|
*
|
*
|
|
|
Іс-шара
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
27
|
Мемлекеттік тілде мемлекеттік топографиялық және тақырыптық карталарды, географиялық атаулардың мемлекеттік каталогын (бюллетенін) жасау және жаңарту
|
Млн. тг
|
МСМ-ге ақпарат
|
АШМ
|
*
|
691,0
|
|
РБ
|
243083101
|
.
|
28
|
Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы республикалық терминологиялық және ономастикалық комиссиялардың бюллетеньдерін, қазақ тілін дамыту мәселелері бойынша журнал, альманах басып шығаруды қамтамасыз ету
|
Млн. тг
|
*
|
МСМ
|
*
|
|
|
|
|
|
29
|
Қазақ әліпбиін латын графикасына көшіру бойынша іс-шаралар жүргізу
|
*
|
МСМ-ге ақпарат
|
БҒМ
|
*
|
*
|
Талап етілмейді
|
|
30
|
Ілеспе аударманы оқыту, тіл мәдениетін жетілдіру жұмыстарын ұйымдастыру
|
Млн. тг
|
*
|
МСМ
МО
|
|
|
|
|
|
|
31
|
Тілдік ортаны құрудың және дамытудың өзекті проблемалары бойынша республикалық (өңірлік) іс-шараларды, түркі және қазақ жазуы күндерін, жыршы-термешілер арасындағы конкурстарды, пікірталастар, мүшәйра, сондай-ақ "Мемлекеттік тіл және БАҚ" конкурсын өткізу
|
Млн. тг
|
*
|
МСМ,
МО
|
*
|
0,500
|
0,350
|
ЖБ
|
|
2017 жылы облыстық «Мемлекеттік тіл және БАҚ» конкурсы БАҚ өкілдерінің арасында өткізілді.
|
32
|
Өңірлерде тіл мәдениетін дамыту, ономастика және терминология мәселелері бойынша іс-шаралар, тележобалар, телеойындар, телесабақтар өткізу
|
Млн. тг
|
ЖАО
|
*
|
*
|
35,6
|
22,542
|
ЖБ
|
|
Халықтың, әсіресе жастардың тіл мәдениетін дамыту, қазақтың әдеби тілін насихаттау мақсатында «Текті сөздің төресі - терме», «Абай оқулары», О.Бөкей атындағы көркемсөз оқу шеберлерінің облыстық байқаулары өткізілді. Сонымен қатар, Ж.Нәжімеденов атындағы көркемсөз оқу шеберлерінің республикалық байқауы өтті. Атырау қаласы мен аудандарда осы бағытта сайыстар, семинарлар, дөңгелек үстелдер, басқа да мәдени-танымдық 35 шара өткізілді. Сондай-ақ, «Мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау, біліктілігін арттыру және тілдерді оқыту өңірлік орталығы» КМҚК-да мемлекеттік қызметшілер үшін шешендік өнер курстары ұйымдастырылды.
Ономастика саласының өзекті мәселелері бойынша «Нұр Отан» партиясы Атырау қалалық филиалының кеңейтілген мәжілісі, Құрманғазы ауданында «Ономастика саласындағы атау берудің жолдары» тақырыбында семинар, Махамбет ауданында ауылдық округ әкімдерінің қатысуымен дөңгелек үстелдер, семинарлар, Жылыой ауданында елді мекендердің құрамдас бөліктерінің атауларына қатысты қолданыстағы нормативтік құқықтық актілердің қолданылуы бойынша семинар–тренинг өткізілді.
Тамыз-қараша айларында «Атаулар тарихы» ғылыми-экспедициясы жұмыс жасап, елді мекендердің, физикалық-географиялық объектілердің атауларының шығу және қалыптасу тарихы туралы мәліметтер жинады.
2017 жылдың қараша айында «Мұнай-газ саласында ұлттық терминологияны қолдану мәселелері: бүгінгі ахуал және перспективалары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізілді.
|
|
4-бағыт.Лингвистикалық капиталды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау
|
|
Мақсаты: 4.1.1. Қазақстан халқының лингвистикалық капиталын дамыту
|
|
Нысаналы индикаторлар
|
|
республикадағы орыс тілін меңгерген тұрғындардың үлесі
|
%
|
|
МСМ, ЖАО
|
|
-
|
90,3
|
*
|
*
|
Атырау облысы Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының тапсырысымен 2017 жылдың ақпан – мамыр айларында облыстағы тілдік ахуалды анықтау мақсатында Атырау қаласында және аудандарда әлеуметтік зерттеу жүргізіп, 1000 адам қамтылды. Зерттеу қорытындысымен келесідей мәлімет алынды: орыс тілін меңгергендердің үлесі – 90,3 % .
|
|
этно-мәдени бірлестіктер жанындағы қазақ және ана тілдерін оқытатын курстармен қамтылған этностардың үлесі
|
%
|
|
МСМ, ЖАО
|
80
|
73
|
36,8
|
*
|
*
|
Қазіргі уақытта Атырау облысында 19 этномәдени бірлестіктер тіркеліп, жұмыс істеуде. Олардың ішінде 7 этномәдени бірлестіктердің жанынан жексенбілік мектептер өз ана тілдерінде сабақ береді: «Тхоньил» кәріс, «Татулық» татар-башқұрт, «Таврос» армян, «Иверия» грузин, «Ахыска» түрік, «Былина» орыс және «Светоч» славян этномәдени бірлестіктері. Жексенбілік мектептерде жалпы 134 адам дәріс алады: (ересектер, студенттер және балалар). «Светоч» славян этномәдени бірлестігінде мемлекеттік тілге оқыту жұмыстары жүргізіледі.
|
|
республикадағы ағылшын тілін меңгерген тұрғындардың үлесі
|
%
|
|
МСМ, ЖАО
|
|
13,2
|
14,8
|
*
|
*
|
Атырау облысы Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының тапсырысымен 2017 жылдың ақпан – мамыр айларында облыстағы тілдік ахуалды анықтау мақсатында Атырау қаласында және аудандарда әлеуметтік зерттеу жүргізіп, 1000 адам қамтылды. Зерттеу қорытындысымен келесідей мәлімет алынды: ағылшын тілін меңгергендердің үлесі – 14,8%.
|
|
үш тілді (мемлекеттік, орыс және ағылшын) меңгерген тұрғындардың үлесі
|
%
|
|
МСМ, ЖАО
|
|
11,0
|
11,5
|
*
|
*
|
Атырау облысы Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының тапсырысымен 2017 жылдың ақпан – мамыр айларында облыстағы тілдік ахуалды анықтау мақсатында Атырау қаласында және аудандарда әлеуметтік зерттеу жүргізіп, 1000 адам қамтылды. Зерттеу қорытындысымен келесідей мәлімет алынды: үш тілді меңгергендердің үлесі – 11,5%.
|
|
Міндеттер:
4.1.Коммуникативтік-тілдік кеңістіктегі орыс тілінің қолданылуы
4.2 Қазақстандағы тілдік әралуандықты сақтау
|
|
Нәтижелі көрсеткіш
|
|
Қазақ және ана тілдерін үйрету бойынша әдістемелік көмекпен қамтылған ұлттық-мәдени бірлестіктері бар этностардың үлесі
|
%
|
Шығарыл
ған өнімдер
|
МСМ,ЖАО
|
|
45
|
45
|
*
|
*
|
Қазіргі уақытта Атырау облысында 19 этномәдени бірлестіктер тіркеліп, жұмыс істеуде. Олардың ішінде 7 этномәдени бірлестіктердің жанынан жексенбілік мектептер өз ана тілдерінде сабақ береді: «Тхоньил» кәріс, «Татулық» татар-башқұрт, «Таврос» армян, «Иверия» грузин, «Ахыска» түрік, «Былина» орыс және «Светоч» славян этномәдени бірлестіктері. Жексенбілік мектептерде жалпы 134 адам дәріс алады: (ересектер, студенттер және балалар). «Светоч» славян этномәдени бірлестігінде мемлекеттік тілге оқыту жұмыстары жүргізіледі.
|
33
|
Республикалық этно-мәдени бірлестіктердегі жексенбілік мектептер арқылы этнос тілдерін және мемлекеттік тілді оқыту курстарын ұйымдастыруға мемлекеттік қолдау көрсету, аталған мектептердің қызметін әдістемелік жағынан қамтамасыз ету
|
Млн. тенге
|
*
|
МСМ, ЖАО
|
*
|
0
|
0
|
|
|
|
34
|
Мемлекеттік және ана тілдерін оқыту үшін оқу-әдістемелік, ғылыми, анықтамалық, танымдық, публицистикалық әдебиеттерді әзірлеу және шығару
|
Млн. тг
|
|
МСМ
|
*
|
|
|
|
|
|
35
|
Қазақстан халқы тілдері күні және Славян жазуы күндерін мерекелеу шеңберінде республикалық конкурстар, семинар-тренингтер, "дөңгелек үстел" отырыстарын өткізу
|
Млн. тг
|
*
|
МСМ
|
*
|
|
|
|
|
|
36
|
Қазақстанның шекара маңы өңірлерінде және этникалық топтар жинақы орналасқан өңірлерде тілдік ахуалды зерделеу бойынша әлеуметтанушылық және талдамалық зерттеу жүргізу
|
Млн. тг
|
*
|
МСМ
|
*
|
|
|
|
|
|
37
|
Қазақстан халқы тілдерінің фестивалі шеңберінде этнос тілдерін қолдау және оларды сақтау мақсатында іс-шаралар өткізу
|
Млн. тг
|
|
ЖАО
|
|
2,0
|
2,0
|
ЖБ
|
|
2017 жылғы қыркүйек айында Қазақстан халқы тілдерінің күні дәстүрлі түрде мерекеленіп, қала, аудандарда фестивальдар ұйымдастырылды. Фестиваль аясында облысты мекендейтін этностардың тілдерін, мәдениетін сипаттайтын салтанатты шеру, концерттік бағдарлама, театрландырылған көрініс, орыс тілі білгірлерінің сайысы, дөңгелек үстел, әдеби оқу сияқты шаралар өткізілді. Тілдер фестивалі барлық аудандарда өткізілді.
|
|
Міндеті: 4.1.3 Ағылшын және басқа да шет тілдерін оқып-үйрену.
|
|
Нәтиже көрсеткіш
|
|
орталықтардың жалпы санына шаққанда ағылшын және басқа да шет тілдерін үйрету мақсатымен қызметін ұсынатын мемлекеттік тіл оқыту орталықтарының үлесі
|
%
|
|
МСМ
|
100
|
100
|
100
|
*
|
*
|
|
38
|
Тілдерді оқыту жөніндегі мемлекеттік орталықтарда ағылшын және басқа да шет тілдерін оқыту курстарын ұлғайту
|
Млн.тг
|
МСМ-ге ақпарат
|
ЖАО
|
*
|
3,780
|
3,780
|
ЖБ
|
|
2017 жылы о |
