5.4. Орыс ағартушылығы Өзінің әлеуметтік-саяси және экономикалық дамуы жағынан
Ресейдің Еуропадан жүзжылдыққа артта қалуына байланысты,
еуропалық ағарту идеялары да XIX ғасырдың екінші жартысын-
да ғана ресми танылды. Оның классикалық үлгісі XVIII ғасырдағы
Француз ағартушылығы болды. Сол ғасырдың екінші жартысында
Ресейге Вольтердің, Монтескьёнің, Гольбах пен Дидроның, Руссоның
және басқаларының шығармалары ене бастады. Олар орыс ойының
барлық негізгі ағымдарына, тіпті ресми идеологияға (Екатерина II
1
Флюгер – бұл жерде: желдің бағыты мен жылдамдығын анықтайтын аспап.
176
тұсындағы «сарай ағартуы» деп аталатын) дейін ықпал етті. Бірақ XIX
ғасырдың ортасына дейін ағарту идеялары дербес бағытта қалыптасып
үлгірмеген-ді.
Алайда ол идеялардың кейбір жекелерін біз енді орыс шіркеуі
қызметшісі, белгілі дінтанушы, жазушы
