Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлiк қоғамы абиева г. С., Молдаш ы.Ә., Мауленова б. Т

25
тораптарды құрастыруды механизациялауға кедергі келтіреді. Бұранданы 
құбырларда домалату үшін домалату бұрандалы бас тиектер және сирек 
жағдайларда ашылмайтын бас тиектер қолданылады. Бұранданың бұранда 
сызығының бағыты бойынша оң және сол жақ болады (оң бұранда гайкалар 
сағат тілі бойынша, сол жақта - сағат тіліне қарсы). Негізінен оң жақ ойықты 
қолданады, сол жақ жылыту қондырғыларынң жеке секцияларын қосатын 
ниппельдерде қолданылады. (Сур.12). 
Болат құбырларды бұрандамен қосу үшін шойын мен болаттың
жалғағыш бөліктері (фитингтер) қолданылады. Шойыннан жасалған 
жалғағыш бөліктерді су немесе бу температурасы 175 °С болғанда шартты 
өту диаметрі 40 мм-ден аспайтын 1 МПа-ға дейінгі қысымда және диаметрі 
50-ден 100 мм-ге дейін болғанда 1,6 МПа-ға дейінгі қысымда өтетін 
құбырлар үшін қолданылады.
Бұранда мынадай көрсеткіштермен сипатталады: 
• 
Диаметрді өлшеу бірліктері 
• 
Орналасуы 
• 
Бұрандалы бетінің профилі 
• 
Бағыты 
• 
Бұранда кіру саны 
Құбырлы бұрандалар әртүрлі материалдан жасалған құбырларды 
пайдалану арқылы қосылу параметрлерін шектейтін стандарттардың 
жеткілікті оқшауланған тобы болып табылады. Төменде құбырлардың 
бірнеше түрін қарастырамыз.
Сурет 12- Құбырларға қолданатын бұрандалы жалғағыштар 

26
Бұрандалар 
цилиндрлік
және 
конустық
 
болып екіге бөлінеді.
Цилиндрлік бұранданы ойып кескіш станоктарда және үлкен 
қысыммен қысу арқылы жасалатын бөлшектерге бұранда сызығын домалата 
орау немесе сызу әдісімен жұқа қабырғалы құбырларда жасалады. 
Құбырдың беріктігін қамтамасыз ету үшін құбыр қабырғасының (ең аз) 
қалыңдығы белгіленген мөлшерден кем болмауы және бақылануы тиіс. 
Бұранданың бұл түрі цилиндрлік бұрандалы қосылыс үшін, сондай – ақ 
ішкі цилиндрлік және сыртқы конустық құбыр бұрандасын жалғағанда 
қолданылады (Сур. 13). 
Сурет 13- Цилиндрлік бұрандалы құбыр 
Цилиндрлік бұранданың параметрлері: 

Профиль пішінін белгілеу – дюймдік бұранда (бұранда профилі
55 градус жоғары бұрышымен тең бұрыштық үшбұрыш түрінде) 

Бұрандалы қосылыс үшін құбырдың ең үлкен диаметрі-6 дюйм. 
Конустық
 
бұрандалы
құбырда сыртқы конустық пен ішкі цилиндрлік 
бұранданың қосылыстарын біріктіру үшін қолданылады. (Сур.14). 
Бұл жағдайда тығыздау функциясын бұранданың өзі пайдаланады, ал 
герметик пайдалану міндетті болып табылады. 
Мысалы: R1 1/2 LH – сол жақ сыртқы, Rc ½ – ішкі 
Сурет 14- Конустық бұрандалы құбыр 
Конустық бұранданың сипаттамасы: 

Конустылығы бар дюймдік түрдегі бұранда 

Бұранда әріптік индексі оның түрін көрсетпейді (R – сыртқы 
бұранда және Rс– ішкі бұранда, LH-сол жақ бұранда) 

27
Дөңгелек
 
бұранда
санитарлық-техникалық арматура үшін дөңгелек 
бұранда жиі қосылымдарды орналастыру қажет болған жерде қолданылады. 
Конструктивті ерекшеліктердің арқасында бұранданың бұл түрі ұзақ қызмет 
ету мерзімімен және жүктемелерге жоғары қарсыласумен (тіпті өте маңызды) 
ерекшеленеді (Сур.15). 
Дөңгелек бұранда келесі элементтерде қолданылады:

Араластырғыштар

Крандар 

Шұралар 

Шпиндельдер 
Сурет 15- Дөңгелек бұранда сызбасы 
Ластанған ортада жұмыс істейтін элементтерде бұранданың осы түрін 
қолдануға рұқсат етіледі. 
Ажырамайтын
 
бұрандалы
 
қосылыстар
үшін қысқа бұранда 
қолданылады, оның ұзындығы муфтаның ұзындығының жартысынан аз. Бұл 
жағдайда қосылатын құбырлардың ұштары арасында 2-3 мм саңылау қалады, 
бұл бұранда түйіспесінде муфтаны сыналауға және қосылысты 
герметикалауға мүмкіндік береді. Бұранда толық емес профилі бар соңғы екі 
бұранда деп аталады.
Ажыратқыш бұрандалы қосылыстар құбырлармен муфтамен 
қосылатын және контргайкамен тығыздайтын сгон арқылы орындалады. 
Сгонның ұшында қысқа және ұзын жіппен кесіледі. Соңғысының ұзындығы 
муфтаның сгоны ажыраған кезде және контргайка еркін бұралатындай 
жеткілікті болуы тиіс. Сгонның ұзындығы құбырдың диаметріне (кесте. 2) 
байланысты. 

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: