Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлiк қоғамы абиева г. С., Молдаш ы.Ә., Мауленова б. Т
жүктеу/скачать 12,6 Mb. Pdf көрінісі
|
143. kz 1403000 слесарь сантехник
| Қауіпсіздік шаралары бар.
Арматураны тексеру және сынау әдетте монтаждау зауытының құбыр дайындау цехының арнайы учаскесінде жүргізіледі. Ілмектермен, қысқыштармен, кілттермен жабдықталған үстелдерде арматураны тексереді, бөлшектейді және жинайды. Арматураны бөлшектеу және құрастыру кезінде Бұрандалы қосылыстарды құрастыру кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелері сақталады. Арматураның тығыздағыш беттерін ысқылау арматурамен және нығыздалған торларда жүргізіледі. Жұмыс кезінде пайда болатын абразивті шаңды сорғыштармен алып тастау керек. С притирочными ұнтақтармен қажет сақ бол, өйткені олар құрамында қышқылы. Гидравликалық сынақтар жүргізер алдында құбырлардың, қосылыстардың, бітеуіштердің, өлшеу аспаптарының, жабдықтардың жарамдылығын тексереді. Сыналатын арматура мен бөлшектер берік бекітілуі тиіс. Арматураны пневмоцилиндрлермен қысқан кезде саусақтардың астына түспеуі үшін қолды бітеуіштердің жанында ұстауға болмайды. Пневматикалық сынақтар кезінде су құйылған ваннаға батырылған кезде ол сыналатын бөлшектің үстіне орналастырылатын және сенімді бекітілетін сақтандыру торымен жабдықталады. Торды қысым төмендегеннен кейін ғана алуға рұқсат етіледі. Сынақтар кезіндегі қысым біртіндеп және біркелкі артады. 1.3 ТАРАУ. ЭЛЕКТРГАЗБЕН ДӘНЕКЕРЛЕУ ЖҰМЫСТАРЫ ЖӘНЕ ҚОЛДАНАТЫН ҚҰРАЛДАРЫ 1.3.1. Дәнекерлеу түрлері Дәнекерлеу — қосылатын (біріктірілетін) металл жиектерін жоғары, бірақ балқу температурасынан темен температураға қыздырып, жиек аралығына балқыған металл беріліп кристалдандыру нәтижесінде біртұтас қосылыс қалыптастыру. Дәнекерлеу пісірудің бір түріне жатады, бірақ пісірулерден айырмашылығы бар. Негізгі айырмашылығы қосылатын металл жиектері балқытылмайды, дәнекердің балқу температурасы негізгі металл балқу температурасынан төмен болып алынады. Атомдар аралық байланыспен қатар адгезиялық байланыс қалыптасады. Дәнекерлі қосылыстың беріктігі пісірілген қосылыстан төмен болады. Термиялық доғалы және газды дәнекерлеу санитарлық-техникалық жұмыстарды жүргізу кезінде кеңінен қолданылады. Қосылыстың беріктігі көп жағдайда қосылатын беттердің дәнекерленуіне байланысты. Металдарды дәнекерлеу кезінде дымқылдау сапасы әдетте беттің тазалығына байланысты — онда металл тотықтары немесе органикалық майлар мен майлар болмауы тиіс. Ластануды жою, беттік керілуін төмендету және дәнекердің ағуын жақсарту үшін флюстер 75 немесе бетті белсендірудің ультрадыбыстық әдістері қолданылады. Металл емес беттерді (керамика, шыны) немесе тез балқитын дәнекермен дәнекерлеу кезінде химиялық флюстер дымқылдандыруға көмектеспейді, сондықтан беттің ультрадыбыстық активтендірілуін қолданады. Қазіргі уақытта дәнекерлеу процестерінің 150-ден астам түрлері мен әдістері бөлінеді. Бұл процестердің әр түрлі жіктелуі бар. Мәселен, МЕМСТ 19521-74 негізгі физикалық, техникалық және технологиялық топтардағы металдарды дәнекерлеуді жіктеуді қарастырады. Дәнекерлеудің негізгі физикалық ерекшелігі дәнекерленген қосынды жасау үшін пайдаланылатын энергияның нысаны мен түрін білдіреді. Энергия формасы дәнекерлеу сыныбын анықтайды, оның пішіні дәнекерлеу түрі болып табылады. Пісірудің үш түрі бар: Термиялық класы : жылу энергиясы - газ, доға, электронды сәуле, лазер және т.б. пайдалану арқылы балқыту арқылы жүзеге асырылатын дәнекерлеу түрлері. Термомеханикалық класс : жылу энергиясын және қысыммен - байланыс, диффузия, газ және доғалық баспасөз, доғаластыру және т.б. қолдану арқылы жүзеге асырылатын дәнекерлеу түрлері . Механикалық сынып : механикалық энергияны қолдану арқылы жүзеге асырылатын дәнекерлеу түрлері - суық, үйкеліс, ультрадыбыстық, жарылыс және т.б. Техникалық ерекшеліктерге мыналар жатады: дәнекерлеу аймағында металды қорғау әдісі, процестің үздіксіздігі, оны механизация дәрежесі. Технологиялық сипаттамалары бойынша жіктелу әр дәнекерлеу түрі үшін жеке белгіленеді (электрод түрі, дәнекерлеу тогының түрі және т.б.). Доғалы дәнекерлі балқу (Сур. 55) деп аталады, онда қыздыру электрод пен дәнекерленген металл арасында пайда болатын электр доғасымен жүзеге асырылады (Сур. 55а). Балқытылған негізгі және қосымша металл (электрод немесе сым) дәнекерлеу ваннасын құрайды — пісіру кезінде сұйық күйдегі дәнекерлеу тігісінің бір бөлігі. Салқындағанда дәнекерленген тігіс пайда болады. Дәнекерлеу ваннасын қоршаған ортаның зиянды әсерінен қорғау үшін электродтың жабыны бар(Сур. 55б), ол балқып, дәнекерлеу орнын қождың қабатымен жабатын заттардың қоспасы. Дәнекерлеу аймағын флюс қабаты (мысалы, көмірқышқыл газын (Сур. 55в). Көмірқышқыл газында дәнекерлеу мырышталған құбырларды қосу кезінде қолданылады. Дәнекерлеу қолмен, механикаландырылған және автоматты болуы мүмкін. Қолмен доғалы дәнекерлеу кезінде дәнекерлеуші электрод береді және дәнекерленетін жиектер бойымен электр доғасын жылжытады. Механикаландырылған дәнекерлеу кезінде механикалық электрод беріледі, ал доғаның дәнекерлеу тігісінің бойымен жылжуын дәнекерлеуші орындайды. Көмірқышқыл газында дәнекерлеу жартылай автоматтарымен жүзеге асырылатын дәнекерлеудің бұл түрі қосылыстың жоғары сапасын қамтамасыз етеді және монтаждау зауыттарында кеңінен қолданылады. 76 а — электродпен; Б — флюс астында; в — көмірқышқыл газында; 1 — тігіс; 2 — шлак; 3 — дәнекерлеу ваннасы; 4 — металл тамшылары; 5 — электрод; 6 — қорғаныш жабыны; 7 — негізгі металл; 8 — флюс; 9- қорғаныш газы; 10-шүмегі Сурет 55. Доғалы дәнекерлеу түрлері Автоматты дәнекерлеу кезінде электрод беру және дәнекерленетін жиектер бойымен доғаның орнын ауыстыру механикаландырылған. Мұндай құбырларды дәнекерлеу тракторларымен жүргізіледі. Автоматты дәнекерлеу жоғары сапалы тігісті, электродтар мен электр энергиясын үнемдеуді қамтамасыз етеді, металлдың қалыңдығы 10 мм дейін жиектерді дайындаусыз дәнекерлеуге мүмкіндік береді. Флюс астындағы автоматты дәнекерлеу негізінен диаметрі 100 мм-ден асатын құбырларды және қалыңдығы үлкен металды дәнекерлеу үшін қолданылады. 77 Газбен дәнекерлеу жанарғыдан шыға берісте жағылатын (Сур. 56). Газды дәнекерлеу күрделі емес жабдықпен, арнайы энергия көздерінің болмауымен сипатталады. Газ дәнекерлеудің кемшіліктері салыстырмалы төмен өнімділік пен жоғары құн болып табылады. Термомеханикалық дәнекерлеу, негізінен, дәнекерленетін бөлшектердің түйісетін орындары арқылы электр тогынан өту кезінде бөлінетін жылуды пайдаланумен жүзеге асырылатын және оларды бір уақытта механикалық қысу үшін жұқа парақты материалдарды, өзектерді, құбырларды және т. б. қосу үшін қолданылады. Байланыстырып дәнекерлеу түйіспеге, нүктеге, тігіске бөлінеді. Байланыстырып түйіспелі дәнекерлеу кезінде бөлшектер бір-біріне тығыз басылады және олар арқылы ток өткізіледі. 1-тігіс; 2-қосқыш сым; 3-жанарғы; 4-қосылатын бөлшектер; 5- жалынның ядросы; 6-қалпына келтіру аймағы; 7-жалын алауы; 8- балқытылған металл Сурет 56-Газбен дәнекерлеу Мұндай дәнекерлеу құбырларды, сымдарды, өзектерді қосу үшін қолданылады. Байланыстырып нүктелі дәнекерлеу кезінде бөлшектерді электродтар арасында қысады, олар арқылы металл балқытатын ток өтеді. Электродтардың қысымымен металды суытқаннан кейін нүктелік тігіс пайда болады. Байланыстырып тігісті дәнекерлеу кезінде бөлшектер ток өтетін айналмалы электродтар (роликтер) арасында қысылады. Механикалық энергия мен қысым қолданылатын механикалық дәнекерлеу кейбір технологиялық процестерде қолданылады. Дәнекерленетін бөлшектердің жиектерін жергілікті қыздыру бөлшектерді бір-біріне қатысты ауыстыру кезінде үйкелуден туындайтын жылулықпен және олардың осьтік күшпен қысылуымен жүзеге асырылады. Дәнекерлеуді арнайы машиналарда орындайды. |