3.1991 жылы Егемен Қазақстандағы оқу –ағарту ісіндегі жаңалықтар. Соңғы жылдары Ы.Алтынсарин атындағы қазақтың білім проблемалары институты қазақ, ұйғыр, орыс, ағылшын тілдері мен әдебиеттерін тереңдете оқыту және бисаясаттандыру, ол пәндерде компьютерлік техниканы қолдану арқылы білімді иерең және тиянақты меңгерту, бастауыш мектепте пәндерді интеграцияландыра оқыту,т.б. проблемалары қарастырылуда.
Алайда жаппай орта білім беруге көшу заңы бойынша мұғалімдер ұжымы көп жағдайда көз бояушылыққа салынып, процент қуалап, шәкіртерге сапасыз білім беруге “төселіп” алды. Оқудың өмірден алшақтауынан мектеп бітірушілердің көпшілігі теориялық білімді күнделікті өмірде қолдана алмайтын халге келді, олар жаттамалы, жалған оқуға бой ұрды. Мұның өзі елімізде оқу-ағарту жүйесін қайта құруды, мектеп реформасын жасауды, оқуды өмірмен байланыстыруды,дербес игеруіне, сөйтіп, білім негіздерін жергілікті жердің экономикалық, экологиялық, этнопедагогикалық ерекшеліктерін ескере отырып меңгертуге баса көңіл бөлуді, білім негіздерін демократиялық, интеграциялық принциптерге орайлас әр баланың жеке ерекшеліетері мен қабілеттерін ескере отырып, оқытып-тәрбиелеуді талап етуде.
Үстіміздегі ғасырдың соңғы жылдарынды дүние жүзі елдерінде білім беру жүйесіне елеулі өзгеріс енгізу қажеттігі туып отыр. Ол білім берудің “стандартын” ұсыну. Білім беру жүйесіне ұсынылып отырған стандарт әрбір шәкірттің зердесіне жетені білімнің ең төменгі міндетті деңгейін көрсететін көрсеткіші болмақ. Үкімет қаулысы бойынша жалпы орта білім беретін мектептерді ғылыми - әдістемелік жағынан мемлекеттік стандарт талаптарына сай қамтамасыз ету Ы.Алтынсарин атындағы қазақтың білім академиясына тапсырылды. Академияның теориялық және жеке пәндерді оқыту лабораториялары білімді стандарттаудың 4 объектісін қатар қолға алды. Ол білімнің құрамы мен пәндердің мазмұнын, оқу жүктемесінің көлемін және оқушылардың жайындық деңгейін, оқу бітірушілердің білімі мен білігіне қойылатын талаптарды анықтаудан басталды. Ал бұл әр пән бойынша базалық білім аумағының стандартын жасауға жол ашты. Әр пәннің мемлекеттік Білім стандартын жасау ісі- сол пәннің тұжырымдамасы мен оқу бағдарламасын, соған сай келетін жаңа типті оқулықтары мен оқу-әдістемелік құралдарын жасау, сөйтіп мектепті оқу-әдістемеоік комплекспен қамтамасыз етумен аяқталуы керек. Соңғы екі жыл ішінде Білім Академиясының қызметкерлері барлық пәндердің тұжырымламасы мен бағдарламасын еліміздің экономикалық, өкологиялық, этно-мәдени талаптарына сай етіп, қайта жасау ісімен айналысуда.
Мектептегі оқу үрдісі Мемлекеттің білім стандартынан туындайтын жаңа талаптарға сай келетіндей етіп ұйымдастыруды ойдағыдай шешу орасан көп қаржы жұмсауды және табандылықпен жүйелі түрде ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізуді қажет етін аса күрделі де, жауапты іс. Қазақстан өкіметі 2000 жылы “Білім туралы” заң қабылдады. Ол заң бойынша жалпы білім беретін базалық мектептердегі оқу жүйесі: бірінші басқыш 4 жылдық, екінші басқыш 5 жылдық болып белгіленеді де, үшінші басқыш 2 жылдық, барлығы 11 жылдық мектеп болады. Осы айтылғандармен қатар белгілі санаулы білім салаларына икемі бар балаларға арналған лицей, гимназия, колледж, медреселер ашу ісі де қолға алынуда.
Орта мектептерді әрі қарай дамыту тұжырымдамасы мен бағдарламаларын жетілдіру, нарықтық қатынасқа көшуге байланысты орта мектептерлегі тәрбие жұмысының мазмұны мен оны жүргізудің әдіс-тәсілдерін қайта қарап, жаңарту мәселелері қолға алынуда. Оқу- тәрбие ісін бұлайша ұйымдастыру білім сапасын арттырп, жастардың өмірге деген көзқарасын қалыптастыруға зор мүмкіндік туғызатыны сөзсіз.