Қазақстан республикасының орта


«Жаратылыстану» оқу пәнінен күрделі тақырыптар бойынша



жүктеу/скачать 0,92 Mb.
бет118/242
Дата23.03.2022
өлшемі0,92 Mb.
#136538
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   242
Байланысты:
Әдістемелік-нұсқау-21-22-ож

«Жаратылыстану» оқу пәнінен күрделі тақырыптар бойынша фокус жоспар

    1. сынып

№

Тақырыптар

Оқу мақсаттары

Жұмыс формасы

Уақыты

Қорытынды

1-тоқсан




1

Деректерді жинау және жазу

        1. нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау;

        2. бақылаулар мен өлшеу

деректерін тіркеу

мини- топтармен жұмыс




әңгімелесу арқылы білімдерін
байқау

2

Деректерді талдау

5.1.5.1 қайталанған өлшеулер кезіндегі арифметикалық орташа шаманы есептейді және
тенденцияларын анықтау







3

Қорытынды және талқылау

5.1.6.1 зерттеу сұрағы бойынша қорытынды тұжырымдау







4

Жер бетін бейнелеу тәсілдері

        1. «жоспар» және «шартты белгілер» ұғымдарын түсіндіру;

        2. шартты белгілерді қолданып, жергілікті жердің планын оқу;

        3. бір тәсіл бойынша жергілікті жердің түсірілімін жасау (көз мөлшермен түсіру, полярлық түсіру, бағдарлық түсіру);

        4. тіркеу талаптарына сай жергілікті жердің қарапайым пландарын сызу

экскурсия- сабақ




сауалнама жүргізу

2-тоқсан

1

Заттардың жіктелуі

        1. еріген заттың массалық үлесін есептеу;

        2. заттарды ерігіштігі бойынша, металдар және бейметалдарға

жіктеу

сынып бойынша жұмыс




мини-тесттер

3-тоқсан

1

Тірі табиғаттағы үдерістер

        1. фотосинтез үдерісін түсіндіру;

        2. өсімдіктерде пигменттердің болуын зерттеу;

        3. фотосинтездің жүруі үшін қажетті жағдайларын зерттеу

таза ауадағы сабақ




әңгімелесу

2

Энергия
түрлері мен көздері

5.5.1.1 энергия түрлерін ажырату;
5.5.1.6 энергияның өзара айналымына мысалдар келтіру

чартерлік
сабақтар




мини-тест

4-тоқсан

1

Тірі ағзалардың сан алуандығы

        1. ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу;

        2. біржасушалы және көпжасушалы ағзаларды сипаттау

шағын топпен сабақ




сұрақ-жауап




    1. сынып

№

Тақырыптар

Оқу мақсаттары

Жұмыс формасы

Уақыты

Қорытын ды

1-тоқсан

1

Деректерді жинау және тіркеу

6.1.4.1 халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін
пайдалану

PowerPoint форматта слайд арқылы түсіндіру




презентац ия

2

Мәліметтерді
талдау

6.1.5.1 алынған деректерді
графикалық түрде көрсету

инфографика
түрінді сабақ




рефлексия

3

Жер өрістері және олардың құрамдас
бөліктері

6.2.3.1 жер қабықтарының өзара байланыс тәсілдерін түсіндіру

бейнематериалдар




әңгімелесу

2-тоқсан

1

Заттардың құрылысы мен қасиеттері

        1. атом мен молекулаларды, қарапайым және күрделі заттарды айыра білу;

        2. атомның негізгі бөлшектерін және олардың орналасуын сипаттау

практикалық жұмыстар




сұрақ- жауап

2

Заттардың жіктелуі

        1. заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу;

        2. тірі және өлі табиғатта қышқыл, сілтілі және бейтарап ортаны айыра біледі және әмбебап индикатор көмегімен ортаны анықтау

практикалық жұмыстар




сұрақ- жауап

3-тоқсан

1

Тірі табиғаттағы
үдерістер

6.4.2.1 жасуша компоненттерін анықтау
6.4.2.5 азық-түлік

мектеп асханасындағы
практикалық




әңгімелесу







өнімдеріндегі органикалық заттардың болуын тестілу;
6.4.2.6 ағзалардағы қоректік заттардың тасымалдануын модельдеу;

        1. ағзадан бөлініп шығатын өнімдерді атау;

        2. тірі ағзалардың тітіркендіргіштерге жауап беру реакциясын зерттеу

жұмыстар







2

Энергия түрлері мен көздері

        1. энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру;

        2. электр энергиясының бірлігін атау;

        3. электр энергиясының құнын есептеу;

        4. энергияны алудың баламалы көздерін ұсыну

дәріс




өзіндік жұмыс

4-тоқсан

3

Экожүйелер

        1. экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын график түрінде көрсету және түсінду;

        2. экожүйе ауысымдарының себептерін түсіндіру;

        3. экологиялық пирамидада энергия мен заттардың ауысуын түсіндіру

таза ауадағы сабақ




әңгімелесу



«Биология» оқу пәні
Биологиялық ғылымдар тірі организмдердің құрылымы мен функцияларын, олардың дамуын және тіршілік ортасымен өзара қарым- қатынасын зерттейді. Қазіргі заманғы көзқарастар бойынша өмір – бұл ірі органикалық молекулалардан тұратын және энергиямен, қоршаған ортамен, заттармен алмасу нәтижесінде өз өмірін сақтап қалуға және өзін-өзі қалпына келтіруге қабілетті күрделі биологиялық жүйелердің өмір сүру процесі.
«Биология» оқу пәні жаратылыстану-ғылыми білім берудің құрамдас бөлігі ретінде білім алушыларда қоршаған әлемнің алуан түрлілігі мен эволюциясы, тірі организмдердің даму заңдылықтары туралы білімді қалыптастырады, сондай-ақ табиғат әлемінің таңғажайып құбылыстарын зерттеуге мүмкіндік береді.
2021/2022 оқу жылында «Биология» оқу пәні бойынша оқу процесін ұйымдастыруда келесі оқу бағдарламалары қолданылады:

  1. ҚР БҒМ міндетін атқарушының 2017 жылғы «25 » қазандағы № 545 бұйрығымен бекітілген Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған «Биология» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (15-қосымша);

  2. ҚР БҒМ 2020 жылғы «27»қарашадағы № 496 бұйрығымен бекілген Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған «Биология» пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (23-қосымша).



9-сыныпқа ҚР БҒМ «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2019 жылғы «26» шілдедегі № 334 бұйрығымен енгізілген өзгерістер көрсетілген бұйрыққа 15-қосымшада 14-тармақтың 14) тармақшасы мынадай редакцияда жазылған:


«14) «Көбею». Адамның жыныс жүйесінің құрылымы мен қызметі. Екінші реттік жыныстық белгілер. Ұлдар мен қыздардың жыныстық жетілуі. Биологиялық және әлеуметтік жетілу. Менструалдық цикл. Менструалдық циклдағы эстроген мен прогестерон гормондарының маңызы. Контрацепция түрлері, жыныстық жолмен берілетін аурулар: Жүре пайда болған иммундық дефициттiң синдромы (ЖИТС), сифилис, гонорея, гепатит В, С. Алдын алу шаралары.»;
9-сыныптың «Көбею» бөліміндегі «Аталық және аналық гаметалардың құрылысын зерттеу» зертханалық жұмысы, (оқу мақсаты: 9.2.1.2 аталық және аналық жыныс жасушаларының құрылысын зерттеу) ҚР БҒМ «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2019 жылғы «26» шілдедегі № 334 бұйрығымен алынып тасталды;
«Биология» пәнінің мақсаты – білім алушылардың бойында органикалық дүниенің көптүрлілігі туралы, ондағы болып жатқан процестер мен заңдылықтар туралы білім жүйелерін қалыптастыру, сонымен қатар адам оның ажырамас бөлігі туралы саналы түсінік қалыптастыру.
Оқу пәнінің міндеттері:

  1. жер бетіндегі барлық тірі ағзалардың құндылығын түсіну үшін өмірдің құрылымды-функционалды және генетикалық негіздері туралы, тірі табиғаттың негізгі патшалықтары ағзаларының көбеюі мен дамуы, экожүйе, биоалуантүрлілік, эволюция туралы білім жүйесін қалыптастыру;

  2. экологиялық этика нормалары мен ережелерін, табиғатқа жауапкершілікпен қарауын қалыптастыру;

  3. генетикалық сауаттылықты қалыптастыру – салауатты өмір салты негіздері, психикалық, тән және моральдық денсаулық сақтау;

  4. оқушылардың тұлғалық қасиеттерін дамыту, биологиялық білімдерін практикада қолдануға ұмтылу, медицина, ауыл шаруашылығы, биотехнология, экологиялық менеджмент және қоршаған ортаны қорғау саласындағы практикалық іс-шараларға қатысу.

7-9-сыныптарға арналған «Биология» оқу пәнінің оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасында жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасында қаралатын пән мазмұны, барлық бөлімдер сақталған, тек зертханалық жұмыстар, модельдеу және оқу мақсаттарының санында айырмашылықтар бар.
«Биология» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
7-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты; 8-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;
9-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу жүктемесі төмендетілген оқу жоспары бойынша: 7-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты; 8-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты;
9-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:

  1. тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;

  2. көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;

  3. ағза мен қоршаған орта;

  4. қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.

«Биология» пәнінде негізінен практикалық дағдыларды дамытуға бағытталған белсенді оқыту әдістерін қолданған дұрыс.
7-сыныпта 14 зертханалық жұмыс, 4 модельдеу қарастырылған (50-кесте).
50-кесте. 7-сыныпта зертханалық жұмыстар саны.




Зертханалық жұмыстар

Модельдеу

Демонстрация

1-тоқсан

3

1

-

2-тоқсан

4

1

-

3-тоқсан

2

-

-

4-тоқсан

5

2

-

Барлығы

14

4

-

8-сыныпта 14 зертханалық жұмыс, 2 модельдеу, 2 демонстративтік жұмыс қарастырылған, оның ішінде қолданыстағы бағдарламада 8-сыныптан –
3 жұмыс алынған. 11 зертханалық жұмыс жаңадан қосылған. 8-сыныпта өткізілген зертханалық жұмыстар саны төменде 51-кестеде көрсетілген.
51-кесте. 8-сыныпта өткізілген зертханалық жұмыстар саны




Зертханалық жұмыстар

Модельдеу

Демонстрация

1-тоқсан

5

1

1

2-тоқсан

3

-

-

3-тоқсан

6




1

4-тоқсан

-

1




Барлығы

14

2

2

9-сыныпта 8 зертханалық жұмыс, 1 модельдеу, 7 демонстративтік жұмыс қарастырылған.

  1. кесте. 9-сыныпта өткізілген зертханалық жұмыстар саны




Зертханалық жұмыстар

Модельдеу

Демонстрация

1-тоқсан

5

1




2-тоқсан

1

2




3-тоқсан

2

3

1

4-тоқсан

-

1




Барлығы

8

7




«Биология» пәні тірі табиғат туралы ілімді үйрететін болғандықтан, тәжірибелік дағдыны дамытуға көбірек көңіл бөлінгені дұрыс, ұсыну арқылы эксперименттік жобаны нақтылауды білуі керек.
Практикалық дағдылар биологиялық білім беру мазмұнының маңызды бөлігі болып табылады.
Сабақта үлкейткіштерді қолдану, аспаптармен және препараттық инемен жұмыс, уақытша микропрепараттар дайындау, оларды микроскоппен қарап анықтау сияқты іс-әркеттер де тәжірибелік дағдыларға жатады.
Биологиялық білімнің мазмұнында зияткерлік дағдылар қамтылған. Мысалы, таным процесін жетілдіруге бағытталған атау, сипаттау, негіздеу, анықтау, салыстыру, жалпылау және т.б. сипаттамалар бар.
Білім алушылар тәжірибе жұмыстарын орындау кезінде алған деректердің негізінде жаңалықтар ашады, табиғаттағы заңдылықтарды өз бетімен табады, деректерді өңдеу, нәтижелерді талқылау, жоспарлау мен өз зерттеу сұрағына жауап іздеу үшін өзінің зерттеу жұмысын жүргізу жұмыстарын үйренеді.
Тәжірибе жұмыстарын орындау кезінде білім алушылар табиғаттағы заңдылықтарды өз бетімен табады, жоспарлау мен өз зерттеу сұрағына жауап іздеу үшін өзінің зерттеу жұмысын жүргізуді үйренеді.
Алған деректердің негізінде жаңалықтар ашады, табиғаттағы құбылыстардың заңдылықтарын өз бетімен табады.
Келесі қадамдар арқылы білім алушының бойында тәжірибелік және зерттеушілік дағдыларды дамытуға болады:

  • ғылыми тәжірибені жоспарлау (зерттеу мақсаттарын анықтау);

  • зерттеу сұрағын дайындау;

  • зерттеу әдісі мен материалдарды таңдау;

  • деректерді жазу және өңдеу (кесте, статистикалық анализ қолдануымен диаграммалар түрінде);

  • қорытынды жасау (тәжірибе жүзінде болжамды дәлелдеу, бақылаудың негізгі нәтижелерін тұжырымдау);

  • алынған нәтижелерді талқылау (кемшіліктер және зерттеу әдістерін жетілдіру бойынша нұсұаулықтарды іздеу).


Оқу бағдарламасы бойынша 7-9-сыныптарда қарастырылатын зертханалық жұмыстар мен модельдеу жұмыстары міндетті түрде жүргізілуі тиіс. Себебі қарастырылатын зертханалық жұмыстар мен модельдеу жұмыстары білім алушының ізденіс қабілеттерін арттыруға мүмкіндік жасайды. Модельдеу жұмыстары білім алушының өзіндік ғылыми ізденіс жұмысына бағытталған болғандықтан тоқсанның басында беріледі, оны орындау үшін нақты уақыты айқындалады.

Қолданбалы курстарға немесе таңдау курстарына ұсынылатын тақырыптар: «Биологиялық модельдер және қолданбалы есептер», «Әлемнің ғылыми-жаратылыстану эволюциялық бейнесі», «Биологиядағы математикалық модельдер және әдістер», «Тамақтану және денсаулық», «Экологиялық этика»,«Биология және денсаулық», «Әлемнің заманауи ғылыми- жаратылыстану бейнесі», «Биологиялық белсенді қоспалар», «Бәрі біздің түп- тұқиямызда (генетика негіздері бойынша)», «Әлемнің інжу маржаны (7–9- сынып қыздарына арналған курс)», «Менің денсаулығым – менің қолымда»,


«Тірі жасуша жұмбақтары», (Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтары»,
«Биологияның проблемалары», «Жасушалар және тері», «Үй іргесіндегі телім»,
«Биогеография проблемалары», «Тері – денсаулық айнасы», «Заманауи микробиология», «Нанотехнологияға кіріспе».
Тақырыптар мұғалімдердің мүмкіндіктері және жағдайларына байланысты өзгертілуі мүмкін.
«Биология» пәні бойынша жиынтық бағалау саны
Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу қарастырылған. Төменде 53-кестеде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау рәсімдерінің нақты саны көрсетілген.



  1. кесте. «Биология» пәні бойынша жиынтық бағалау саны

Сынып

Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау саны

1-тоқсан

2-тоқсан

3-тоқсан

4-тоқсан

7-сынып

3

3

3

3

8-сынып

3

2

3

3

9-сынып

3

3

3

3

Төмендетілген оқу жүктемесімен Үлгілік оқу жоспарына сәйкес 7-9-сыныптарда «Биология» пәнінің апталық жүктемесі 1 сағатты құрайды. Сондықтан осы оқу жоспарымен оқытылатын «Биология» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалау өткізілмейді, қорытынды баға жартыжылдыққа қойылады.



жүктеу/скачать 0,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   242



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет