«Дүниетану» оқу пәні
«Дүниетану» оқу пәнінің мазмұны адам, табиғат және қоғам, оның ішінде отбасы, мәдениет, денсаулық, қарым-қатынас, ұлт, қауымдастық, мемлекет, қоршаған табиғи орта сияқты оқыту нысандарына тоғыстырылған.
Бұл оқу пәні – негізгі және жоғары мектепте қоғамдық-гуманитарлық ғылымдар циклі пәндерінің негізін қалай отырып, олардың өзара байланысы мен тәуелділігі жөніндегі білім жүйесін құрайтын кіріктірілген пропедевтикалық пән. Ол Қазақстан тұрғындарының әлеуметтік, моральдық, шығармашылық және коммуникативтік өмірінің жалпы бейнесін көрсетеді, өзі, үйі, отбасы мәселелері негізінде білім алушылардың қоршаған орта туралы түсініктерін дамытуға ықпал етеді.
«Дүниетану» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: 1-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 2-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 3-сыныпта – аптасына –1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты; 4-сыныпта – аптасына – 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды.
Мұғалім дүниетану сабақтарында оқытудың түрлерін қолдана алады (25-кесте).
кесте. «Дүниетану» оқу пәнін оқыту бойынша «стратегия» үлгілері.
№
|
Жұмыс түрлері
|
Критерийлер/Дескрипторлар
|
1
|
«Өсімдікті таны»
Білім алушылар өсімдіктер туралы сипаттау мәтінін оқиды немесе тыңдайды.
Мына өсімдікті атаңыз.
Адамдар оны қалай пайдаланады?
|
өсімдіктің атауын сипаты бойынша анықтайды;
бұл өсімдіктің не үшін қолданылатынын біледі
|
2
|
«Жедел жәрдем» ойыны. Мысалы,
Жараларды емдеу үшін қандай өсімдіктер пайдаланылады? (алоэ, түймедақ, жолжелкен, орамжапырақ...)
Қызуды басу үшін қандай өсімдіктер пайдаланылады? (таңқурай, лимон)
Жүрек ұстамасы кезінде қандай өсімдік пайдаланылады? (валериан)
Қандай шөптің көмегімен күн соққысынан қалай құтылуға болады? (басқа түйежапырақты қою керек)
Көруді жақсарту үшін адамдар қандай жемістерді тұтыну керек? (сәбіз, қаражидек)
Қай гүлдің тұнбасымен шашты жуғанда сары түс береді? Оларды атаңыз (гүл, түймедақ).
|
жараларды емдеу үшін қандай өсімдіктердің қолданылатынын біледі;
қызуды басатын дәрі ретінде қандай өсімдіктер пайдаланылатынын біледі;
жүрек ұстамасы кезінде қандай өсімдік қолданылатынын біледі;
қандай шөптің көмегімен күн соққысынан сақтануға болатынын біледі;
адамдар көруді жақсарту үшін қандай жемістерді тұтынатынын біледі;
қандай шөптің тұнбасына жуылған шаштың түсі сары түсті болатынын біледі
|
3
|
«Орман тыңшылары» ойыны Балалар орманда болған төтенше оқиғаларды, табиғаттағы кез келген өзгерісті (ағаштардың кесілуі, сүйікті алаңындағы көп гүлдердің жұлынуы,
бұлақтың ластануы) зерттеп, тексеру жүргізеді.
|
оқиғалар тізбегін құра алады;
өз тұжырымдарын жасай алады;
табиғатты қорғау туралы біледі
|
4
|
«Құстар асханасы»
Жобаның мақсаты – мектеп немесе үйдің ауласында құстардың тұрақты
«асханасын» жасау және ұйымдастыру. Жобаның бірінші кезеңі – құстарға арналған үйшіктерді дайындау бойынша әдебиеттерді зерделеу, тәжірибе алмасу, жем жинау. Жобаның екінші кезеңі – дайындалған үйшіктердің көрмесі.
Жобаның үшінші кезеңі – «асхананың» салтанатты ашылуы (презентация)
|
құстардың үйшігі туралы ақпаратпен жұмыс жасай алады;
үйшікті жасай алады;
үйшікті таныстыра біледі
|
5
|
Экологиялық жағдаят
Жерге тасталынған банан қабығы біздің климатта шамамен 2 жылда ыдырайды. Пластикалық пакет шамамен 96 жылға ұзағырақ уақытта ыдырайды. Пакеттің ыдырауына, шіруіне қанша жыл қажет?
|
пакеттің шіруіне қанша жыл қажет екенін біледі;
табиғатты қорғау жөнінде біледі
|
6
|
«Мен өзенді қорғаймын» экологиялық міндеті
Төменгі жағын үнемі су шайып жататын жарды немесе жағалауды қалай бекітуге болатыны туралы ұсыныстарыңызды айтып көріңіз.
|
өзенді құтқару үшін өсімдіктер тамырының
пайдаланылатынын біледі;
өсімдіктің белгілі бір түрін (тамыры мықты өсімдіктер) пайдалану керектігін дәлелдей алады;
қандай өсімдіктің сол жерде жақсы жерсінетінін біледі;
өз жауабын түсіндіре біледі
|
7
|
«Жасыл досқа» хат
Мұғалім білім алушыларды белгілі бір жағдаятпен таныстырады. Балаларға хат жазуды, мысалы, ағашқа хат жазуды ұсынады. Жұмыс шағын шығарма түрінде (ойын элементтерінің болғаны жақсы) жүргізілуі мүмкін: конвертке хат салынып, суреттермен толтырылады,
мекенжайы толтырылады.
|
қандай да бір жағдаятқа ене алады;
хат жаза біледі
|
8
|
«Экологиялық мамандық» коллажы Жобаның бірінші кезеңі – экологиялық мамандықтар деп санауға болатын мамандық түрлері (орман шаруашылығының, қорықтардың қызметкерлері, экологиялық қызмет, көгалдандыру қызметкерлері, хайуанаттар бағының қызметкерлері, дәрігер, жүргізуші, ғарышкер, аула тазалаушы, бағбан, зертханашы және т.б.) туралы білу. Балалар осы мамандықтар туралы материал жинайды. Жобаның екінші кезеңі мамандықты қорғау болып табылады. Бұл кезде білім алушылар осы мамандықтар туралы әңгімелейді, фактілер келтіреді, суреттер, плакаттар, фотосуреттер көрсетеді,
сюжеттерді ойнап көрсетеді.
|
экологиялық мамандықтар туралы ақпарат жинай алады;
осы мамандықтың таныстырылымын жасай біледі
|
9
|
Табиғаттың «Шағым кітабы».
Білім алушылар «Шағым кітабына» туған өлкесінің аумағында өсетін өсімдіктер мен тіршілік ететін жануарлардан келіп түсетін шағымдарды жазады.
Жобаның бірінші кезеңі – қоршаған ортаның (жануарлар, өсімдіктер) жағдайын бақылау мақсатында экскурсия жасау, қосымша ғылыми әдебиеттерді зерделеу. Жобаның екінші кезеңі – өсімдіктер мен жануарлар атынан шағымдарды сипаттау әңгімесін жазу. Түскен шағымдарды талқылау және оларға жауап беру. Үшінші кезең – материалдарды безендіру, балалардың
шығармашылық жұмыстары мен суреттері орналастырылған кітап жасау.
|
экскурсияда көргендерін салыстыра біледі;
қосымша әдебиеттермен жұмыс жасай алады;
өсімдіктер мен жануарлар атынан әңгіме жаза алады;
өзінің шағын кітапшасын жасай алады
|
Төменде бөлім бойынша жиынтық бағалау саны көрсетілген (26-кесте).
кесте. «Дүниетану» оқу пәні бойынша жиынтық бағалау саны.
Сынып
|
Жиынтық бағалау рәсімдері
|
|
І тоқсандағы
ЖБ саны
|
ІІ тоқсандағы
ЖБ саны
|
ІІІ тоқсандағы
ЖБ саны
|
ІV тоқсандағы
ЖБ саны
|
2-сынып
|
1
|
1
|
1
|
1
|
3-сынып
|
1
|
1
|
1
|
1
|
4-сынып
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Достарыңызбен бөлісу: |
