көп балалы және аз қамтылған балаларға арналған мектеп-интернат;
мектеп-интернат;
санаториялық мектеп-интернат;
тірек мектеп жанындағы интернат (ресурстық орталық).
Санаториялық мектеп-интернат облыстық, қалалық туберкулезге қарсы диспансер жанындағы жергілікті денсаулық сақтау органдарының комиссиясы облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың білім және денсаулық сақтау басқармаларының жолдамалары бойынша оқу жылы басталғаннан немесе жартыжылдықтан бастап алты (жеті) жастағы балаларды қабылдауды жүзеге асырады. Бос орындар болған жағдайда оқу жылы басталғаннан кейін оқушыларды қабылдауға рұқсат етіледі. Санаториялық мектеп-интернатта ауыстыру емтихандары өткізілмейді. Сынып пен топтың толымдылығы 20 баладан аспайды, толық сауыққанға дейін (туберкулезге қарсы диспансерді есептен шығарғанға дейін) оқу жарты жылдығынан кем болмайды. Балалардың болу мерзімі ұзақтығы медициналық көрсеткіштер бойынша 5-10 айға ұзартылады және оны Комиссия қарайды. 1-5 - сыныптардағы сабақтардың ұзақтығы 35 минут, 6-11(12) - сыныптарда-40 минут. Әр сабақтың алдында дене шынықтыру жаттығулары өткізіледі.
Білім алушылар «Әлеуметтік көмек көрсетілетін азаматтарға әлеуметтік көмектің мөлшерін, көздерін, түрлерін және оны беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 12 наурыздағы № 320 қаулысына сәйкес киіммен, аяқ киіммен, жұмсақ мүліктермен, жеке гигиена заттарымен, оқулықтармен, ойыншықтармен қамтамасыз етіледі (31.03.2022 жылғы өзгерістер мен толықтырулармен).
Арнайы мектеп-интернаттарға білім алушыларды қабылдау "Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 11 шілдедегі Заңы негізінде (26.06.2021 жылғы өзгерістер мен толықтырулармен) психологиялық- медициналық - педагогикалық консультацияның (бұдан әрі-ПМПК) және медициналық мекеменің дәрігерлік-консультациялық комиссиясының (бұдан әрі - ДКК) қорытындысына сәйкес жүргізіледі.
Арнайы мектеп-интернаттар болмаған жағдайда жалпы білім беретін мектептерде жоғарыда аталған балалар үшін арнайы сыныптар құрылады.
Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды оқыту және тәрбиелеу Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы
№ 1080 қаулысымен бекітілген тиісті білім беру деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына (15.08.2017 жылғы өзгерістерімен және толықтыруларымен) сәйкес жүзеге асырылады. Үлгілік оқу жоспарлары
«Қазақстан Республикасында бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы
№ 500 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілер тізілімінде № 8170 болып тіркелген). (26.01.2022 жылғы өзгерістермен және толықтырулармен) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндер, таңдау курстары және факультативтер бойынша үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» бұйрығымен бекітілген Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы
білім беретін оқу бағдарламалары бойынша (өзгерістер мен толықтырулармен 01.04.2021 ж.) іске асырылады.
Арнаулымектеп-интернаттарқызметініңтәртібі Көру қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы мектеп-интернаттар қызметінің тәртібі:
Көру қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы мектеп-интернатқа: 1)соқырлар (абсолютті соқырлық);
зағип адамдар – көру сезімінің толық болмауымен, Жарық сезуімен немесе қалдық көруімен (түзетумен жақсы көрінетін көзде 0,04-ке дейін);
Жарық қабылдағышпен;
жақсы көрінетін көзде 0,04 және одан төмен қалдықты көрумен, көшірілетін түзетумен;
патологиялық процестің нысаны мен ағымын ескере отырып, оптикалық түзету жағдайларында ең жақсы көрінетін көзде 0,05-0,4 көру өткірлігімен;
плеоптикалық емдеуді қажет ететін оптикалық түзету жағдайларында жақсы көрінетін көздегі көру өткірлігі 0,4-ке дейін амблиопиямен (дисбинокулярлық, рефракциялық, обскурациялық) ;
ортопто-хирург-ортоптикалық немесе тек ортоптикалық емдеуді талап ететін қылилық;
көру қабілеті бұзылған кохлеарлық имплантпен.
Көру қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы мектеп- интернаттардағы сыныптардың толықтырылуы "білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар "санитариялық қағидаларын бекіту туралы"Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2017 жылғы 16 тамыздағы № 611 бұйрығына сәйкес қалыптастырылады.
Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы мектеп-интернаттар қызметінің тәртібі
Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы мектеп-интернатқа балалар қабылданады:
қатты дауысқа жауап бермейтін;
қатты дауысқа жауап беретін;
жүрекшенің ауызекі дауысына жауап беретін;
сөйлеу аймағында есту қабілетінің орташа жоғалуы кезінде 90 децибелден астам дауыс зорайтқышы бар жүрекшенің жанында айтылған кейбір сөйлеу дыбыстарын (а, о, у, р) ажырататын;
сөйлеу аймағында есту қабілетінің орташа жоғалуы кезінде сөйлеуді (жүрекшеден үш метрге дейінгі қашықтықта әдеттегі сөйлеу көлемінің сөздері, сөз тіркестерін) ажырататын және есту қабілетінің төмендеуі салдарынан сөйлеу қабілетінің әртүрлі дәрежеде дамымауы кезінде 40-тан 80 децибелге дейін;
мектепке дейінгі жаста есту қабілетінен айырылған, бірақ айтарлықтай бұзылулары бар сөйлеу қабілеті сақталған;
сөйлеу саласында есту қабілетінен 80-нен 90 децибелге дейін айырылған (диагностикалық (сынамалық) оқытуға жол беріледі);
есту (аудиториялық) нейропатиясы бар және есту қабілеті 40-тан 80 децибелге дейін жоғалған кезде сөйлеу қабілеті бұзылған;
кохлеарлық имплант (протез), қабылдау (түсіну) және белсенді сөйлеуді дамыту деңгейі төмен.
Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы мектеп- интернаттардағы сыныптардың Санитариялық қағидаларға сәйкес толықтырылуы.
Сөйлеу қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы мектеп- интернаттар қызметінің тәртібі
Сөйлеу қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы мектеп-интернатқа балалар қабылданады:
сөйлеудің жалпы дамымауы 1-2 деңгейде, оның ішінде алалия, афазия, дизартрия (анартрия), құлақ мүкістігі 1-2 дәрежеде;
ринолалиямен, ринофониямен, ауыр дәрежедегі кекештікпен, жазбаша сөйлеудің ауыр бұзылуларымен (аграфия, Дисграфия, Алексия, дислексия);
аутистік спектрдің бұзылуларымен үйлесімде 1-2 деңгейдегі сөйлеудің жалпы дамымауымен (бір сыныпта аутизм спектрінің бұзылуы бар екі баладан артық емес);
кохлеарлық имплантпен.
Санитарлық ережелерге сәйкес сөйлеу қабілеті ауыр балаларға арналған арнайы мектеп-интернаттардағы сыныптардың толымдылығы 12 баладан аспайды.
Арнайы логопедиялық және түзету-педагогикалық қолдау барлық сабақтарда және сабақтан тыс уақытта сөйлеу режиміне сәйкес көрсетіледі.