Сыртқы экономикалық келісімшарттар үшін: ►келісімшарттың орындалу орнын анықтау
►егерде затты беру меншік құқығын беру уақыты болып анықталмаса, меншік құқығы, беру мерзімін анықтау мерзімі деп танылады
►кездейсоқ қайтыс болу тәуекелін беру (келісімшартпен басқаша көрсетілмесе, меншік құқығының пайда болуы кезінде туындайды)
Төлем шарттары
Біздің республика территориясындағы барлық есепайрысулар ұлттық валюта - теңгемен жүзеге асырылады, егерде тараптардың келісімімен басқаша көзделмесе. Көбінесе тәжірибеде төлемдердің келесідей түрлері кездеседі:
►банктік аударымдармен есепайрысу
►чектермен есепайрысу
► инкассо есепайрысулары
► аккредитивтармен есепайрысу
►алдын-ала төлем
►толық тасымал/орындалған жұмыс үшін төлем
►толық төлем үшін аванс
►барлық тасымал шегіндегі әрбір нақты тасымал үшін төлем
►аккредитив бойынша төлем
►банктік сақтандыру/кепілдемесі бойынша төлем
Тауар сапасы мен оның кепілдемелері
ҚР АК 422 бабының 1 тармағына сәйкес, сатушы сапасы келісімшарттағыға сәйкес болатын тауарды сатып алушыға беруге міндеттенеді. Келісімшартта мыналар көрсетілуі керек: ►келісімшарт бойынша жалпы саны
►опцион
►минималды саны (тасымалдың минималды партиясы (вагон, контейнер және т.б.)
►сандық орындалу сатылары (графигі)
►тасымалдау санын тасымалдау (барлық) бойынша жабдықтаушы міндеттемесінің алдын –ала тасымалданған санына (сонымен қатар талапқа сай емес қабылдау,кепілдеме және т.б.) тәуелділігі;
►сапаға қойылатын талаптар
►сапасын тексеру (біріккен немесе біржақты актілер, тәуелсіз сарапшылар)
►саны және сапасы бойынша қабылдау, актілерді рәсімдеу
Көлік
шарттары
Келісімшартпен сатып алушының немесе сатушының тауарды сақтандыру міндеттемелері қарастырылуы мүмкін.
Көліктік шарттар: ►көліктік қамтамасыз ету бойынша тараптардың міндеттемелері (әдетте, көлікті базисқа дейін сатушы, базистан кейін – сатып алушы қамтамасыз етеді);
►көлік түрі, қосалқы бөлшектермен қамтамасыз ету және т.б;
►кім тікелей және кімнің есебінен сатушы қоймасынан жүкті тиеуді жүргізеді, штабельдеуді, түсіруді, қайта тиеуді және т.б
Тауарды маркалауға қойылатын талаптар, әдетте көрсетіледі: сатушы, шыққан елі, контракт №, сатып алушы, оның мекен-жайы, орны номер/барлық партия орнының номері, темір жол бағытының станциясы, келу аэропорты, сақтау мерзімдері және т.б., брутто-нетто, жәшік мөлшерлері
Қораптауға қойылатын қарапайым талаптар: ылғалдан қорғауды сақтау, тауар сипатына байланысты қарапайым қораптау (құрал-жабдық үшін ғаша, пластикалық, пластмассалық
қорап крандармен қайта тиеуге жарамды болуы керек
қораптау алдындағы құрал-жабдық консервациясы;
қорапқа спецификациясы салынады (қорапта парағы – тауарлар тізімі, саны және т.б.)
►қораптау габариттері жылжымалы құралдардың мөлшерлеріне сәйкес болуы керек (құрал-жабдық мөлшерлері дайындаушымен келісіледі)
Құжаттандыру, ескерту
тауармен бірге берілетін құжаттар – сапа сертификаты, ветеринарлық сертификат, спецификациясы, лицензиясы; тауарды төлеу үшін талап етілетін құжаттар – тауарлы-көліктік құжаттар,сақтандыру полисі, шот-фактура
реквизиттердің, берілгендердің ауысуы туралы ескертулер және т.б
құжаттарды беру мен ұсыну тәсілдері,жазу тәсілдері (тапсырысты хатпен жіберу, почталық жіберу, жіберу туралы ескерту, бағалы қағаз, факсимильді хабарландыру, ұсынушыға беру, үшінші тұлғаға құжаттарды беру)
►делдалдық операциялар кезінде делдал-фирмаға сатушыға сатып алушымен ұсынылатын барлық құжаттардың көшірмесі жіберілуі керек – ол түсініспеушіліктерді болдырмау үшін қажет
Өнімді сақтандыру
► көлікті және басқа да тәуекелдерді сақтандыру
► сақтандыру компаниясын анықтау
► сақтандыру шарттары
► сақтандыру сомалары мен төлемдері,бөлу
► сақтандыру компенсациясын төлеуден бас тарту жағдайлары
Наразылықтар мен санкциялар
►орындау мерзімін өткізіп алғаны үшін (мерзімнен кейін орындау), орындаудан бас тартқаны үшін (орындалуы болмады және болмайды да), құжаттарды беру мерзімін өткізіп алғаны үшін айыппұлдар мен өсімақылар
►санкциялардан басқа келісімшарт келесілерді қарастыруы керек: келісімшарт бұзылған жағдайда сомаларды қайтару инфляция коэффициентінен немесе банктің депозиттік ставкасының пайызынан шыға отырып есептеледі
санкция мөлшерлерін келісіп алу; санкцияны есептеу әдістері (келісімшарт сомасынан, тауардың таза құнынан, өткізіп алған әрбір күн үшін өсімақы,«пайызды пайызға» есептеу әдісі)
тұрақсыздық айыбын (пеня, айыппұлдар) сұрау туралы шақырту мерзімдері
►сот тек қана заңға қайшы келмейтін келісімшарт шарттары негізінде ғана шешім шығарады
Тараптардың таластары (сот таластары)
►келісімшартты орындау туралы заңды тұлғаның талаптарына жауап берушінің орналасуы бойынша, ал келісім алдындағы таластары бойынша – басқа көрсетілмесе, тауарды, қызметтерді жеткізетін тұлғаның орналасуы бойынша сәйкес соттарда қарастырылады;
►егерде талас третейлік сотта қарастырылуы қажет болса, сот ісі мұндайға дейін қарастырылмайды
►сыртқы сауда операциялары бойынша таластар сонымен қатар халықаралық (арбитражды) ұйымдарда да қарастырылады
►сыртқы сауда қатынастарында қолданылатын құқықты анықтау қажет
►келесіні көрсету қажет: егерде тараптардың бірі халықаралық арбитражды соттың шешімдеріне бағынбаса, басқа тараптың сот шешімі дәлелденген факт ретінде қолданылатын, жауап берушінің тіркеу орны бойынша сотқа жүгінуге құқығы бар (арнайы түсініктемесі бар)
