Қазақтың ұлттық ойындары – тәрбие көзі әдістемелік нұсқау Астана 2011 Пікір жазған
жүктеу/скачать 3,86 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Арынды арқан
| Көрші мен көрші
Үнтаспадан ән орындалып тұрады. Балалар музыка ырғағымен билеп жүреді. Музыка тоқтағанда екі жұптан бірін-бірі құшақтай қалу керек, бір бала сыңарсыз қалады. Жүргізуші кімнің көршісі керек деп сұрайды. Айгүлдің көршісі керек. Жүргізуші Айгүлдің көршісін сұрайды. Айгүл, сен көршіңмен татусың ба, жоқ аразсың ба деп. Егер, ол аразбын десе сыңар ойыншыға көрші болады. Жоқ, татумын десе тату болғаны үшін, сыңар ойыншының талабын орындауы тиіс, өнерін көрсетеді, би билейді, ән шырқайды ж.т.б. Ал, сыңарсыз қалған ойыншы ары қарай көрші іздейді. Осылайша ойын жалғаса береді. Бұғынай Ойын жүргізуші ойынға қатысушыларды айнала отырғыза жүріп, «бірінші бұғынай», «екінші бұғынай» деп бас-басына реттік санмен атап шығады да, кез-келген біреуін шақырады. Мысалы: «сезгізінші бұғынай!». Малдас құрып отырған балалар бірден тез тұра алмай қалады да, ал, кейбір айыпты саналады да өнерлерін көрсетуі тиіс. Бұл ойынның мақсаты балалардың есте сақтай қабілетін қалыптастыру мен қоса ширақ қозғалуларын дағдыландырады. Арынды арқан Ойнаушылар дөңгелене шеңбер құрып тұрады. Бір ойыншы арқанның екінші бір жақ ұшын ұстап, шеңбер ортасында тұрады. Екінші ойыншы арқанның екінші ұшына таяқшы байлап, шеңбер бойымен айналдырады. Ал балалар секіріп арқанды аяқтарының астынан өткізіп тұрулары керек. Кімде-кім арқаннан секіре алмай қалса, сол бала ойыннан шығады да, көпшіліктің ұйғаруы бойынша ортада өнер көрсетеді. Немесе, былай да ойнауға болады: арқаннан секіре алмай қалған бала ойыннан шығып қалады, осылайша бір ойыншы қалғанға дейін арқанды айналдыра беруге болады, соңғы қалған бір ойыншы жеіңмпаз атанады. Ойынның екінші түрінде командаға бөлініп ойнауға болады. Белгіленген уақыт аралығында қанша бала қалады, солардың санына байланысты. Қай команданың балалары көп қалса, сол команда жеңімпаз атанады. Қыз қуу Белгіленген межеде орамал ұстап екі қыз бала тұрады. Екі топтан екі-екіден ер балалар атып шығады да ағаш атқа қамшы салып шауып келіп қыздардың орамалын алып тоқтамай өте шығуы керек. Егер, ала алмаса қыздар қуып барып қамшымен сабайды. Жамбы ату Ертеде сырықтың басына тойтұяқ алтын, не күміс ілінетін болған. Қазір оның орнына атуға ыңғайлы заттар алуға болады. Жамбыны (затты) ату үшін белгіленген межеде садақ атып жерге түсіру керек. Бұл ойын мергендіктің, дәл көздегіштікті қажет етеді. Құйындап қатты шауып келе жатып, Сырыққа ілген жамбына алар атып. Аларман Ойыншылар бірінің белінен бірі ұстап, тізбек құрып тұрады. Бір ойыншы «аларман»(қасқыр) болып тізбектің басындағы ойыншымен қарама-қарсы тұрады. «Аларман» тізбектің біресе оң жағына, біресе сол жағына шығып, ең соңғы ойыншы (қойды) ұстауға тырысады. Ал, тізбектің басындағы ойыншы «аларманың» бағытымен бірге қозғалып тұрады. Ұстаған жағдайда өзі тізбектің басына тұрады да, ұсталған ойыншы «аларман» болады. Ойын осылай жалғаса береді. Тауқырайдан Ойыншылар бірінің қолы бірінің басына жетерліктей мөлшерде дөңгеленіп отырады. Ойын бастаушылардың басқасы жалаң бос болуы керек. Ойын бастаушы: - Тауқырайдан - тауқырайдан, - деп қайталап айта түседі де, өз басындағы тақияны оң жағындағы көршінің басына кигізе қояды. Көрші де сол сөзді қайталап, оң жақ көршісіне кигізеді. Осылай жалғасып кете береді. Бір мезетте ойын бастаушы көзін жұмып отырады да: - тау-тау, - деп басын өз қолымен баса қояды. Тақия кімнің басында қалса соған айып салынады. жүктеу/скачать 3,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|