KepiHin,  езендерде сен бузы лып, м ектепке  б егет бойы м ен айналы п бараты н к е зд е  6ip -aK

«Прощай, Родина» деген ж азуды кер сетш , Ti3eciH ку ш ак­
тап отырды. К ы зы ктаган балалардьщ 6ipi тую рж теп , суртш 
кордь К ететш Typi ж ок.
— Д у р ак ты ! Б у н ы та т у и р о в к а д ей д к Бул еш каш ан 
кетпейдь б й тк еш инемен n icin жазады. Бш дщ бе? — дед1 
Ж арас бузы к балалардьщ кейш мен козш бажырайтып. -
К ерек пе, каз1р-ак жазып береш н.
— Д авай, - деп калды балалардьщ 6ipi.
Ж арас кл аска барып, уш ына жш ораган ине мен тущ ь 
э к е л д ь С одан со н ш еп тесш , ьщ гайлы ж ерге ж ай гасы п 
алып:
— Ал келе берщ дер, — дед1 дауы стап. Балалар топыр- 
л а п , у й м е -ж у й м е б о л д ы . Б 1р азд ан к е ш н к о л д а р ы н а
К р ем л ьд щ , бес ж улды зды н cypeTi, «Не забу ду родную
мать» деген се з ж азы лган балалар бш ектерш турген бойы 
ку н ге кы зды ры ны п, бет-бетш е кетш жатты.
— А уыра ма? — дед1м 6ipeyiHe.
— Ауырып тур, — дед1 мурынын тыржитып.
— Эй, тура турш ы, — дед1м мен тущ ты н аузы н жауып, 
кеткел1 турган Ж араска. - М аган да жазып 6epiui.
— П ож алуйста, кел. Не деп ж азайын?
— Бэтима деп жаз, — дед1м кулагы на сыбырлап.
— «ф » ма, «Б» ма?
— Б, б, «бака» дегенде айтылатын «б».
Ж арас инеш си яга батыры п алды да, б1лег1мд1 кы са 
у с т а п , т с ю л е й б а с т а д ы . T e p ir e KipreH и н е ш н уш ы
к1рш1лдеп, жанымды шыгарып барады. Сонда да ерн1мд1 
т
1
стеген куш «Бэтима» деген сезд щ денемде м эн п -бак и
калы п к о я ты н ы н а imiMHeH риза болы п , к е п т е н ан сап
ж у р ге н ерл1к ce3iM flep д е н е м е ш ы м ы рлай к у й ы л ы п , 
бшепмн1н TepiciH сыпырып тастаса да былк етпестен, у н а з
шыдап бактым.
Ж а р а с «Б э ти м а» деп ж азы п б о л ды д а , н е ге е к е ш
бел п с1з, со н ы н а леп б е л п сщ койды . С о сы н си ясы н ьщ
аузы н ж ауып:
— Болды ешп, - дед1 орнынан турып, - Сэл кеп кесш
жен1нд1 Tycipe бер. С онгы сабакта б1лег1мн1н шымырлап 
а у ы р га н ы н сезд1м . С а б а к т а н ш ы гы п , Б эти м а екеум 1з 
ауылга тарттык. К ун кекж и екке такап калган. К ектем бол- 
са да ш аны ш ыгы п у л гер ге н кара жол бойы м ен унс1з 
келем1з.
— Бэтима, — дед1м иык TipecTipe катарласып.
— Не? — дед1 ол томен караган куй1.
84

- Б1рдене корсетеш н бе?
- KepceTiiii, — Бэтима басын котерш , маган карады. 
Мен жазу жазылган колымды алдына апардым да нак 6ip 
гажайып м усш ш щ пердесш сыпыргалы турган мактаншак 
скульптордай жещмд1 Typin калдым. Typin калдым да, ез1м 
тан калдым. Бш епм куп болып icin кеткен. Жазулары канга 
араласып, соргышка cinreH сиядай жайылынкырап барып
6iTinTi.
- Ой, бу немене, — деп шошып Kerri Бэтима. Сосы н еже- 
леп окып шыкты:
- Б-а-ти -и -м -а!
Бэтима капел1мде не айтарын бымегендей:
- М уны н не? - дед1 акырын гана.
«Ш ынында да муным не?» деген ой осы кезде оз1мнщ 
де басыма келш, соган жауап таба алмай, жерге карадым.
- ¥ я т емес пе? М ун ы н не? — деп ызадан к у й ш -ш ск ен
Бэтима о н сы з да солкы лдап турган б1лег1мд1 ж ул кы п - 
жулкып ж1бердь
- А-а! - деп калдым ауырсынып.
Ботима оныма карайтын Typi жок. «Неге жаздырдын, 
неге жаздырдын?» деп жанымды коз1ме корсет1п, сшюлей 
бердг
- Сенде уят жок екен, - дед1 амалы таусылган сон. -
Мен ешн сешмен сойлеспеймш. 0 з щ аулак журил менен. 
Не кылган баласын?..
Ботима дуылдап, кызарып кеткен бетш басып, менен 
озып кетт1. Мен элде де оз ю нэм а толык тусшбей, май то- 
п ы р акк а аягы м д ы с у н п т е б а сы п , с о н ы н а н унс1з epin 
келемш.
Ымырт жабылып, 6i3 ауылга такаганда Ботиманын ашуы 
таркап, мен1 кутш алды.
- Ауыра ма? - дед1 маган K03iHiH киыгымен карап. Мен 
тагы ундемед1м. «А уы рады » д есем , намы с ж1бермейд1, 
«ауырмайды» десем, элпдей устап, жанымды шыгара ма 
деп коркып келемш.
- Кетпей ме енд1?
- Кетпейд1, — дед1м мщ пр ете Tycin. Осы кезде Б э ти ­
манын жылы жузбен жымиып караганын байкап калдым. 
Басымды KOTepin, тура карауга бата алмадым. Жэб1рленш, 
жылап ж1берпм к ел дг
- Журил ешй тез1рек, - дед] Бэтима колымнан ептеп 
устап, жалынгандай 6ip унмен, — журе койшы, кеш боп 
Kerri.
85

Ill
B i 3
жетшли 
6 i i i p r e H
жылы (ол кезде б1здщ жакта он жыл- 
ды к мектеп болган емес) согы с 
6 i r r i . B i p a 3
адам 
Tipi 
кайтты. 
О нын 
i u i i w i e
мешн жездем мен Бэтиманын 
0
K e c i
Сержбай 
бар. С ер к б ай ауыр жараланып, 10 айдай госпитальда жа- 
тыпты. Сонда да жарасы толык жазылмай, келгеннен кешн 
де ок тиген жауырынына дер1 жагып, байлап журдь
B i p e p
айдан со н т1рш ш к кайта басталды . Кайтып кел- 
ген ю с ы е р д щ к ы з м е т к е ту р аты н д ар ы к ы з м е т к е , кара 
ж ум ы ска тусетшдер1 кара ж умыска ту ей . Бэтим аны н э к е с
1 
С ерж бай е се п ш ш к к е турды. Ж ездем ферма 
M e n r e p y m i c i
болып тагайы ндалды . Ал меш мектеп 
6iTipiciM eH
машина 
оракка салды . Ж эне мен 
6 i p
машина оракты н окуы н окып 
ж аткандай, бригадир емтихан б1тпей ту р га н д а -а к шепт1 
Т е л е к сайы нан ш абатынымызды келш айтып 
K e r r i .
М ен 
буган деш н мектеп 
6iTipiciMeH 
калага барып, мамандык ала- 
тын 
6 i p
о ку га туссем деп армандаушы ед1м. Ещп сол арма- 
ны м ны н бос киял екенш е кез1м ж егп . Б1ршшщен, менде 
о ку га баруга караж ат ж ок едь
— Сен окып, меш н кесегемд1 кегертп ей-ак койшы, экем! 
А та-бабан окымай да нанын тапкан. Ел 
eciH 
жия алмай жат- 
канда кайдагы караж ат, — деп жездем катты кеш гендж тен, 
согы стан пайда болган ж уреп ш н устам асы устап кала ж аз- 
дап, ер ен токтаган .
Е кш ш щ ен, уст1мде колдан токы ган жун шалбар, жун 
ш екп еннен баска лыпа ж ок. С огы с б1ткен жылгы керемет 
тарш ы лыкты к1м умытты дейсщ . Бой кетер ш , сен тузейтш
ж аска келш калганда осыдан киын еш тене ж ок екен.
У ш ш ш щ ен, колхоз да тас кенеш е ж абысы п, айырылар 
емес.
— Дырдай ж ш т болдындар. М ерт болган агалары нны н 
орнын басаты н сендер ем ессщ дер ме?! KiM ютещц мына 
колхозды н ж ум ы сы н?! 0лмел1 кемш р-ш ал, ауру катындар- 
ды н жеплу1 жетпед1 ме? Сендерд1 де мектеп тербиелеген 
комсомол дейд1-ау. Ой аузы нньщ
iuiiH 
урайын, — деп бас- 
карма сыпырта боктаган. Ш ы ны нда да меш н тап осындай 
сапырылыс кезде окуга барам деу1мнщ жайлауга кеш жана 
келш , ел1 уй де т т л м е й ж атканда жайгасып отырып, шай 

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу: