Дамуы төмен елдердегі урбанизация
Соңғы кездері ірі қалалар мен қалалық өмір салтының дамуы байқа-
лады. Артта қалған елдерде мүндай өзгеріс бір түннің ішінде орнайды.
Мехико, Сан-Паулу, Богота, Сеул, Киншаса, Карачи, Калькутта жэне да-
мушы елдердегі өзге қалалар тез өсіп келеді. Алдағы 25 жылда үлкен
қалаларда (мегаполистер), сондай-ақ кедейлікте өмір сүретін, таза
ХАЛЫҚ САНЫ ЖӘНЕ УРБАНИЗАЦИЯ
423
Назар
аударыңыз
Д е т р о й т
^ V 1 9 5 0 жылдар аралығын-
I 7 I
да мемлекет ішіндегі ең
қарқы нды дамушы қалалардың бірі
Детройт болды. Автокөлік өнеркәсі-
бініц кеңеюі мен Екінші д үниеж үзілік
соғы сқа байланысты қорғаны с техни-
каларына сүраны стың артуынан мың-
даған өнд ірістік ж үмы с орындары
пайда болды. Жумыс орындарына қы-
зы ққа н отбасылар, әсіресе афроаме-
рикалықтар Д етройтқа ағыла баста
ды. Сонымен қатар қара нәсілділер
О ңтүстіктегі Д ж и м Кроудың кемсітуі
мен
кедейліктен
қашуға тырысты
(Тоіпау, 2003). Детройт көлемі жағынан
1950 жылы мемлекетте екінші орында
болды. Бүл - қаланың ең шарықтау
шегі еді. Халық саны 2 миллионға жет-
ті Ол зор абыроймен Motor City (кейі-
нірек «Motown»), Демократия арсена
лы және Үй иелері қаласы атанды
(Sugrue, 2005).
Алайда сол уақы ттан бері Сол-
ту с тік Ш ығыс пен Орталық Батыстағы
қалалар сияқты Д етройт халқьіның
да саны азайды. Ү за қ уақы т бойы түр-
ғындар саны баяу, бірақ турақты турде
кеміп отырды. Халық санағы ны ң нә-
тижесі бойынша, 2000-2010 жылдар
аралығында
Детройттан
халықтың
1/4 бөлігі кетіп қалғаны н естіген кез-
дегі қалә мэрі Д эвид Бингтің қорқы ны -
шын елестетіп көріңіз: әрбір 22 минут
сайын Д етройт қаласынан бір адам ко
ш т кетіп оты рған (Knapp 2011; Maynard,
2011). Неге сонша көп адам көшіп кет-
ті және қайда? Детройтты ң болашағы
қандай болмақ?
Халық санының төмендеуінің екі
себебі бар. Біріншісі - өндірісте жумы с
орындарының қысқаруы. Алпыс жыл
бурын барлы қавтокөлік қурастыратын
ірі зауыттар Д етройтта орналасқан
еді (Chrysler, Ford, Dodge, Studebaker,
Hudson, және General Motors (GM)). Со
нымен қатар а втокөл ік өнеркәсібіне
қы змет көрсететін ж үздеген зауыт
болды. Бірақ автокөлік шығарушылар
өндіріс орындарын кәсіподзқтары ж о қ
және ж ум ы с күш і арзан аудандарға
ауыстыра бастаған соң. жағдай өзгере
бастады (Sugrue, 2005). Екінші себеп
Екінші дуниеж үзілік соғы стан оралған
ардагерлер қаладан гөрі қала сыртын-
да өмір сүруді таңдады. Детройтты ң
көптеген турғы ндары (ақ және қара)
қы лмыс деңгейі томен, ж ақсы мектебі
мен турғы н үйі бар мекен іздеп көше
бастады. Салдарынан Детройтта тура-
лап қалған зауыттар мен қаңырәған
бос үйлер көбейді Тіпті қаланы қайта
ж аңғы ртаты н са л ы қты қ жеңілдіктер
де көмектеспеді.
Детройт
индустриалдық
қала
қулдырап,
орнына
турақты
жаңа
постиндустриалды қ қаланы
қалып-
тастырудың
зертханасы
ретінде
ж арқын мысал бола алады
Бола-
шақта Д етройтты ң көлемі шағын бо-
лады. Бірақ экологиясы әлдеқайда
таза болуы м ум кін Азы қ-тулік дүкен
дерінің жабылуынан пайда болган
«азы қты қ шөлдің» орнына қалалы қ
ауылшаруашылық
басқармасының
бастамасымен көгалдандыру қолға
алынды Қаржылай пайда табу үшін,
адамдар Midtown Детройтқа шақыры-
ла бастады. Жумысқа баратын уақыт
ты қы сқарту ушін Мемлекеттік Уэйн
университетінен, Detroit Mercy меди-
циналық орталығынан жумыс орын
дары үсынылды
Осылайша. жанар-
май үнемделеді Автоэмиссия аэаяды
Қала және қала маңы аудандарымен
бірлесіп жумы с жасау үшін аймақтық
басқарудың жаңа турлері талқыланып
жатыр. Егер сондай әдістер қолданыл-
са, жақсы білім беретін мемлекеттік
мектептер пайда болар еді Болмаса,
Детройт «жасыл индустрияны» және
баламалы
энергетикалық
техноло-
гиялар жасау үшін инженерлер мен
автокөлік шығарушылардың ноу-хау
идеяларын қолдайтын экономикалық
стратегияны қабылдай алады (Okrent,
2009). Әрбір бастама оңай болмайды
Бірақ осы жагдайдан алған тәжірибе
Д етройтты ң болашағына улкен ықпал
ете алады.
А/ІУАН ТҮРЛІ АМЕРИКА
Детройтта қоғамдық балабақшалар бурынғы викториандық жеке жайлар,
заманауи үйлер мен бос қалған мекемелердіңорнында ашылып жатыр.
|