Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қурылымдық-функциялық теория: технология және эволюциялық әлеуметтік өзгерістер
| ӘЛЕУМЕТТІК ӨЗГЕРІСТЕР
445 Технология және әлеуметтік өзгерістерге теориялық көзқарастар XIX ғасырдан бастап әлеуметтанушылар технология мен әлеуметтік өзгерістердің арасындағы байланысты зерттеді. 1-бөлімнен байқа- ғанымыздай, көптеген әлеуметтанушылар өндірістік революция- ның салдарын және одан туындаған әлеуметтік өзгерістерді бақы- лау үшін ғылыммен айналыса бастаған. Бұл тарауда технология мен әлеуметтік өзгеріс арасындағы байланыстардың құрылымдық-функ- циялық және конфликт теориялары тұрғысынан түсіндірілуі қарас- тырылады. Қурылымдық-функциялық теория: технология және эволюциялық әлеуметтік өзгерістер Құрылымдық-функциялық теория, ең алдымен, әлеуметтік құры- лымның ұйымдасңан тәсілмен бір қалыпта сақталуын зерттейді. Бі- рақ қоғам мен мәдениеттің өзгеруін де назардан тыс қалдырмайды. 1-тарауда айтылғандай, құрылымдық-функциялық теория бойынша өзгеріс эволюция арқылы жүзеге асады: әлеуметтік құрылымдар жаңа сұраныстар мен талаптарға кезең-кезеңімен бейімделеді, ал ескірген үлгілер, ойлар және құндылықтар біртіндеп жойылады. Осындай эво- люцияға түрткі болатын жаңа сүраныстар мен талаптар технология- лық жетістіктер болып саналады. Өзгерістер эволюциялық жолмен жүргенімен әрдайым біркелкі болмайды. Оның себебі - мәдениеттің бір тұсындағы өзгеріс басқала- рына эсер етеді. Құрылымдық функцияшылдар мәдениеттердің мұн- дай өзгерістерге бейім келетінін, бірақ бейімделу белгілі бір уақытты қажет ететінін айтады. Соның салдарынан қоғамдар «мәдени кешігу- ді» сезінеді. Бұл ретте мәдениеттің кейбір салалары өзге салалардағы өзгерістерден кейіндеп қалады. Мысалы, 1870 жылы фабрикалардың көбеюі өндірістік апаттарды көбейтті. Бірақ жүмысшылардың өн- дірістік жарақатына өтемақы төлеу туралы заңнамалар 1920 жылға дейін қабылданбады. Яғни 50 жылға жуық мәдени кешігу байқалды. Мәдени кешігу - әлеуметтік құрылым жаңа технологияларға бейім- деліп жатқан кезде болатын уақытша кезең. жүктеу/скачать 30,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|