КЕЙСТЕР: ДЕТАЛЬДАРҒА БОЙЛАУ Қанша респондент жеткілікті: 100, 200, 1 500? Иә, бұлар іріктемелерге/рес-
понденттерге қатысты сандар. Тіпті сапалық зерттеуде де біз 10, 20, 30 сұхбатқа
көңіл аударамыз. Бірақ сұхбат біреу немесе екеу ғана болса ше? Бір немесе екі
респонденттің/іріктеменің өзі жеткілікті болуы мүмкін жағдаи�лар кездесе ме?
Бұл сан көбеюі мүмкін бе? Студент кезімде бір профессор маған 1 500 адам-
нан сауалнама алатын докторлық зерттеу
жүргізгім келсе, 1 500 және 3 000 бет ара-
лығындағы деректі жинауым керек екенін
аи�тты. Содан соң менен бір адамның кеи�с-
стади зерттеуінен қанша бет дерек күте-
сіз деп сұрады. Мен ол туралы көп ештеңе
білмеи�тінмін, сондықтан «200–300 бет»
деп жауап бердім. Профессор: «Жоқ, 1 500–
3 000 бет, яғни сауалнамадағымен бірдеи�
болуы керек», – деді.
Дәлірек аи�тқанда, профессор кеи�с-
стадиді қысқарту мүмкін емес екенін аи�тқан еді. Кеи�с-стади зерттеуінің мәні
оның тереңдігінде; ол сізден қазбалауды және терең қазбалауды талап етеді.
Зерттегіңіз келетін адамның, оқиғаның, қауымдастық тобының немесе ұи�ым-
ның баи� тәжірибесімен жұмыс істеу үшін детальдарға, контекске бои�лауыңыз
керек. Мақсат – кең ауқымды сауалнама зерттеуінің тереңіне бои�лау.
Негізгі ақпарат берушіңіз бар. Бірақ одан сұхбат алып болған соң, шын
мәнінде, ештеңе айтпағанын түсіндіңіз. Мұндай сәтте не істейсіз?
Мұндаи� жағдаи�да ішкі түи�сігіңізге сеніңіз. Сенім тудырмаса, ақпарат
берушінің жауабы қағазда қандаи� әдемі болып көрінгенімен, оларды
қабылдаи� салмаңыз. Триангуляция туралы ои�ланыңыз, ақпаратты өзге
дереккөздер арқылы растаи� аласыз ба? Өзекті мәселе іс жүзінде болып
жатқанын көру үшін негізгі ақпарат жинаи� аласыз ба? Жағдаи�ды білетін
өзгелермен сөи�лесіп, олардың арасында аи�ырмашылық бар екенін баи�-
қауға бола ма және қандаи� аи�ырмашылық бар екенін зерделеи� аласыз ба?
Зерттеуіңіздің мақсаты – сенім тудыратын нәтижелер ұсынуға және кеңес
беруге мүмкіндік беретін аутенттілік. Деректеріңізге сенбесеңіз, зерттеу
жүргізе алмаи�сыз.
