-кесте. Статистикалық деректерді іріктеу Бір айнымалы

379
САНДЫҚ ДЕРЕКТІ ТАЛДАУ
Номинал
Байланыс күші:
2 көрсеткішті: 
 phi 
3+ көрсеткішті: 
лямбда
2+ көресткішті: 
лямбда
Екі немесе одан да көп 
тәуелсіз және тәуелді 
айнымалымен:
ANOVA_2+_тәуелді_айнымалылар_және_3+_топтар:_көп_регрессиялы_немесе_пат-анализ_Реттік'>MANOVA
2+ тәуелді айнымалылар 
және 3+ топтар: 
көп 
регрессиялы немесе 
пат-анализ
Реттік
Теледидар көру
Таңдау реті: 
1=ситкомдар, 
2=телехикаялар, 
3=фильмдер, 
4=жаңалықтар, 
5= тв-реалити 
немесе
Лайкерт шкаласы: 
1=мүлде 
келіспеймін, 
2=келіспеймін, 
3=бейтараппын 
т.с.с.
Ортақ үрдіс: 
медиана
Дисперсия: 
квартиль аралық 
ара
Шағын шкала, <10
Кендаллдың 
рангтік корреляция 
коэффициенті
Үлкенірек үлгі: 
Спирменнің 
rho 
корреляциясы
Джаспеннің 
көптізбекті корреляция 
коэффициенті 
Тәуелді интервалдық/
қатынас айнымалымен: 
ANOVA
Іріктемені негізгі 
жиынтықпен 
салыстырыңыз:
Колмогоров-
Смиронов
Тәуелді ретінде бір 
айнымалымен: 
Сомердің 
d-тесті 

380
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
Интервал/
қатынас
Интервал, мысалы, 
IQ көрсеткіші 
қатынасы, мысалы, 
мынадай сандар, 
жас, биіктік, 
салмақ
Орталық 
тенденция: 
орташа мән
Дисперсия: 
стандартты 
ауытқу
Іріктемені негізгі 
жиынтықпен 
салыстырыңыз: 
t-тесті 
Өзге айнымалылармен 
байланысы 
тәуелді/тәуелсіз 
айырмашылықсыз:
Пирсонның корреляция 
коэффициенті
Бір тәуелсіз және бір 
тәуелді айнымалымен: 
Пирсонның сызықтық 
корреляциясы 
Екі немесе одан да көп 
тәуелсіз және бір тәуелді 
айнымалымен: 
көп регрессиясы
Екі немесе одан да көп 
тәуелсіз және екі немесе 
одан да көп тәуелді 
айнымалымен: 
канондық корреляция
Біз келтірген глоссарии� терминдері бір аи�нымалы, қос аи�нымалы (екі аи�-
нымалы) және көп аи�нымалы (үш немесе одан да көп аи�нымалы) талдаудың 
аи�ырмашылығын түсіндірсе, 14.5-кестеде талдауларды жүргізуге қажет, ең 
жиі қолданылатын тестілерді келтірдік. Бір аи�нымалы дерек үшін 14.5-кесте-
нің бірінші бағанын төмен қараи� оқуға болады (баған дерек түрін, оның ортақ 
үрдісінің өлшемін, дисперсиясын және осы сынды аи�нымалылардың түрлерін 
жиынтықпен салыстыруға ыңғаи�лы тестілерді мысалға келтіреді). Сондаи�-ақ 
ол екі немесе одан да көп аи�нымалылар арасындағы баи�ланысты зерттеуге 
арналған тор ретінде де оқыла алады. Қандаи� тест жүргізетініңізді анықтаған 
соң, статистикалық бағдарламаңыз статистикалық анализ жасаи� және бағалаи� 
алады. 
Сандық деректерді көрсету
Сандық деректерді көрсетуге келгенде зерттеуіңіздегі әрбір аи�нымалы 
үшін графика, диаграмма және кесте қолданғыңыз келіп-ақ тұрады. Бірақ оны 
қоя тұрып, жұмысыңызда ненің маңызды екенін нақты анықтап алған маңыз-
дырақ. Сіздің нәтижелеріңіз мақсат-міндеттеріңізге және зерттеу сұрақтары-
ңызға қатысты әңгімені баяндауы керек.

381
САНДЫҚ ДЕРЕКТІ ТАЛДАУ
Енді деректерді көрсету мәселесіне келгенде бір қағиданы ұмытпаңыз: 
презентацияңыз қиын болмауы керек. Көпшілік статистикаға келгенде оның 
үстінен ұзақ қарап отырады, сондықтан деректеріңіз түсінуге оңаи� болғаны 
абзал. Оны түсіну үшін статистика маманы болудың қажеті жоқ. Дерегіңізді 
графикалық және вербалды тұрғыда мағынасы анық болатындаи� етіп көр-
сетіңіз. Назарға ұсынатын кез келген графика мен кесте оқырман үшін оңаи� 
болғаны жөн. Сондықтан ои�ға қонымды ақпаратты қамти отырып, оның шек-
тен тыс болғанын да қаламаи�сыз.
Графика қолдану
Сурет құны мың сөзді беи�нелеи� алады. Жақсы графика да нәтижелеріңізді 
лаи�ықты көрсетіп береді.
Cандық талдауда ең жиі қолданылатын графикамен таныстыру үшін оқуын 
бітіреи�ін деп тұрған 60 студенттен (30 ер және 30 әи�ел адам) тұратын сауална-
ма дерегінің гипотезалық мысалын қолданып SPSS-те төрт аи�нымалы дерек-
тер жиынтығын ои�дан шығардым (14.6-кесте).
«Оқуды бітірген соң қандаи� жоспарыңыз бар?» – номинал аи�нымалы. 
Сондықтан баған және гистограмма жасаған дұрыс. Сызықты графика уақыт 
өзгерістерін жақсы көрсетеді. Ал біз оны көрсетуді мақсат етпеи�міз.
14.6-кесте.
Ойдан шығарылған төрт айнымалыдан тұратын деректер жиынтығы

жүктеу/скачать 7,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: