Бағдарламасы «Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы»

Курс

Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және дамуы. Мемлекет және құқық теориясының бірыңғай ғылым ретінде қарастырылуы. Мемлекет және құқық теориясының функциялары. Қазіргі замандағы саяси – құқықтық теориялардың жалпы сипаттамасы.

Мемлекет және құқық теориясын зерттеудің жалпығылымдық және жеке әдістері. Абстрактілік зерттеуден нақты зерттеуге көшу – мемлекет және құқық теориясын қалыптастырудың жалпы әдісі.

Танымдық зерттеудің тарихи және логикалық әдістері. Мемлекет және құқық теориясын зерттеуде әлеуметтік, салыстырмалық, статистикалық, құрылымдық – логикалық, жүйелік – құрылымдық әдістері.

Мемлекет және құқық теориясын танымдық зерттеудің деңгейлері. Мемлекет және құқық теориясы туралы жинақталынған білімдердің ақиқаттығын анықтау әдістері, олардың мүмкіндіктері және қажеттілігі. Мемлекет және құқық теориясының практикада алатын орны, заң тәжірибесімен байланыстылығы, өзара ықпалдасуы.

Мемлекеттің пайда болуы туралы әр түрлі теориялар. Мемлекеттің пайда болуының әр түрлі жолдары (шығыс, азиялық, батыс, европалық) .

Мемлекет ұғымдарының сан алуандылығы. Мемлекет пен құқықтың пайда болуының жалпы заңдылықтары мен түрлері. Мемлекет және құқықтың алғы шарттары. Мемлекет және құқықтың белгілері.

Мемлекет мәні. Мемлекет және оның мәнін айқындайтын қозғаушы күштер (факторлар); әлеуметтік, экономикалық, идеологиялық, мәдени, ізгілік, діни т.б. Мемлекет ұғымының және мәнінің эволюциясы (өзгеруі).

Мемлекет тұрпаты (нысаны). Мемлекеттік билік - әлеуметтік биліктің ерекше түрі, оның егемендік сипаттары. Мемлекеттік билік және саяси билік. Биліктік қатынастар – қоғамдық қатынастардың айрықша түрі. Биліктік қатынастардың мазмұны, объектілері мен субъектілері.

Мемлекеттерді саралау туралы ұғым және оның негіздері. Мемлекет және оның тұрпаттарының өзгеруіндегі сабақтастық. Осы заманғы мемлекеттерді саралаудың теориялық жолдары.

Мемлекеттік органдар жүйесі және биліктің бөлінісі. Мемлекеттік аппараттың жұмыс істеуінің құқықтық негіздері, принциптері.

Мемлекеттің қызметтері және мемлекеттік аппарат. Мемлекеттің қызметтері және мемлекеттің мәні. Мемлдекеттің қызметтері және олардың салыстырмалы дербестігі. Мемлекеттің қызметтері және мемлекет пен қоғам дамуының тарихи өзіне ғана тән өзгешеліктері. Мемлекеттің іс - әрекеттерінің шегі.

Қоғамның саяси жүйесі туралы ұғым және оның құрылымы. Саяси жүйедігі мемлекеттің алатын орны. Мемлекеттің саяси және қоғамдық қозғалыстардың, партиялардың, діни ұйымдар басқа да саяси құрылымдардың өзара әректтесуі мен ықпалдасулары.

Құқықтық мемлекет түсінігі және белгілері (нышандары), негізгі принциптері.

Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері: заңның үстемдігі, басымдылығы, мемлекеттік биліктің бөлінуі, тұлға мен мемлекеттің өзара жауаптылығының болуы, азаматтың құқықтары мен бостандықтарының шын мәнділігі, олардың құқықтық және әлеуметтік тұрғыдан қорғалатындығы, саяси және идеологиялық плюрализмнің болуы, азаматтық қоғамның орын алуы,ішкі заңдардың көпшілік таныған халықаралық құқықтық нормалар мен принциптерге сәйкес келуі.

Билікті бөлудің тәртібі, тепе – теңдік және тежемелік жүйенің – құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері ретінде қарастырылуы.

Қазақстан Республикасын құқықтық мемлекет ретінде қалыптастырудың теориясы және практикасы.

Құқық мәнінің сипаттамасы. Құқықтың нормативтілігі, жүйелілігі, жария түрдегі айқындылығы. Құқықтың табиғи жаратылысы мен мәнін айқындайтын әлеуметтік – экономикалық, саяси, идеологиялық, өнегелік (моральдық), ізгіліктік, рухани, діни қозғаушы кұштер.

Құқық – қоғамдық дамудың қозғаушы күші. Құқықтың мәнін түсіндіретін сипаттар. Объективтік құқық және субъективтік құқық. Құқықты түсіндірудің қазіргі кездегі ғылыми тәсілдері. Құқық – нормалар жиынтығы ретінде; құқық – құқықтық қатынас ретінде; құқық – құқықтық сана ретінде. Құқық идеясы. Құқық аясы (шеңбері).

Құқық анықамасы. Құқық туралы марксистік, психологиялық, нормативтік, табиғи – құқықтық, әлеуметтік, синергетикалық негізгі көзқарастар.

Құқық типтері: ұғымы. Құқық сипаттамасының формациялық және өркениеттік типтік белгілері.

Құқық нормаларын саралау. Құқық нормаларын саралаудың қажеттілігі, оның практикалық және ғылыми маңыздылығы. Құқық нормаларын саралау негіздері.

Заң және заңға негізделген актілер. Заңдардың түрлері. Заңға негізделген актілер туралы ұғым және түрлері. Заңдарды жүйеге келтіру және олардың түрлері. Инкорпорация. Консолидация. Кодификация. Кодификациялық актілердің түрлері.

Құқықтық жүйелер. Құқықтық жүйелер ұғымы мен түсінігі. Құқықтық жүйелердің негізгі түрлері. Романо – германдық, англо- саксондық, социалистік құқықтық жүйелер. Канундық (қағида – ережелік) мұсылман құқығы.

Құқық шығармашылығының субъектілері. Мемлекеттік ұйымдардың шығармашылығының істері. Құқық шығармашылық ісіне халықтың тікелей қатысуы.

Құқық шығармашылығының нысандары. Құқықты тікелей жасау, белгілеу қызметі. Санкциялау (бекіту, тану) және оның нысандары. Әдет – ғұрыптарды баянды ету (санкциялау). Корпоративтік нормаларды баянды ету. Құқық шығармашылығы сатылары. Құқық шығармашылығы бастамасы. Нормативтік құқықтық актілердің ақпараттық басыымдарда жария етілуі мен күшіне ену тәртібі. Құқықтық презумпциялар мен фикциялар.

Заң шығармашылығы жорлдары (заң жасаудың жөн – жобасы мен жолы) туралы ұғым және оның принциптері. Нормативтік актінің құрылымы. Нормативтік ұйғарымдарды мазмұндап жазудың тәсілдері. Заң тілі және заң аталымдары (терминдері). Нормативтік актілердің күшін жою, оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізудің жолдары. Нормативтік құқықтық актілердің мерзімдегі, кеңістіктегі және субъектілерге байланысты күші.

Мемлекет – құқықтық қатынастар субъектісі. Құқық қабілеттілігі. Әрекет қабілеттілігі. Деликт қабілеттілігі. Құқық субъетілігі.

Құқықтық қатынастардың мазмұны. Құқықтық қатынастардың материалдық және заңи мазмұны. Субъективтік құқық және заңи міндеттер. Субъективтік құқық және мүдде. Субъективтік құқық және құқық өкілеттілігі. Құқықтық қатынастардың объектілері. Құқықтық қатынастардың әрқандай түрлеріндегі объектілердің ерекшеліктері.

Заңи айғақтар және нақтыланған құрам. Заңи айғақтарды және нақтыланған құрамдарды саралау. Оқиғалар, заңи хал – жай (ахуал), әрекеттер.

1. 
   Мемлекет және құқық теориясы туралы түсінік.
   
2. 
   Мемлекет және құқықтың пайда болуы, дамуы және қызмет атқаруының жалпы заңдылықтары – теорияның пәні ретінде қарастырылуы.
   
3. 
   Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және дамуы.
   
4. 
   Мемлекет және құқық теориясының функциялары. Қазіргі замандағы саяси – құқықтық теориялардың жалпы сипаттамасы
   

1. 
   Алғашқы қауымдық құрылыстың жалпы сипаты, басқару органдары және тәртіпті сақтау құралдары.
   
2. 
   Мемлекеттің пайда болуы туралы әр түрлі теориялар.
   
3. 
   Мемлекеттің пайда болуының әр түрлі жолдары (шығыс, азиялық, батыс, европалық).
   
4. 
   Мемлекет пен құқықтың пайда болуының жалпы заңдылықтары мен түрлері.
   
5. 
   Мемлекет және құқықтың алғы шарттары. Мемлекет және құқықтың белгілері.
   
6. 
   Мемлекет мәні. Мемлекет және оның мәнін айқындайтын қозғаушы күштер (факторлар); әлеуметтік, экономикалық, идеологиялық, мәдени, ізгілік, діни т.б.
   

1. Мемлекеттік билік - әлеуметтік биліктің ерекше түрі, оның егемендік сипаттары.

2. Мемлекеттік билік және саяси билік.

3. Биліктік қатынастардың мазмұны, объектілері мен субъектілері.

4. 
   Мемлекеттік билікті жүзеге асырудың тәсілдері мен түрлері.
   

1. 
   Мемлекет тұрпатының мәні мен түсінігі.
   
2. 
   Басқару тұрпаты және мемлекеттің құрылымдық тұрпаты.
   
3. 
   Монархия, республика және олардың түрлері. Унитарлық (біртұтас) мемлекет. Федерация: оның әдеттегі және айрықша, өзіне ғана тән белгілері (нышандары).
   
4. 
   Мемлекеттік құрылымдардың дәстүрден тыс тұрпаттары (конфедерация, одақ, достастық).
   

1. 
   Мемлекеттік аппарат ұғымы.
   
2. 
   Мемлекеттік аппараттың құрылымы.
   
3. 
   Мемлекеттік орган ұғымы. Мемлекеттік органдардың саралануы.
   
4. 
   Мемлекеттік органдар жүйесі және биліктің бөлінісі.
   

1. 
   Мемлекеттің қызметтері: ұғымы.
   
2. 
   Мемлекеттің қызметтерін саралау, оның негіздері.
   
3. 
   Мемлекеттің қызметтері және мемлекеттік аппарат.
   
4. 
   Қоғамның саяси жүйесі туралы ұғым және оның құрылымы.
   

1. 
   Құқықтық мемлекет түсінігі және белгілері (нышандары), негізгі принциптері.
   
2. 
   Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері.
   
3. 
   Билікті бөлудің тәртібі, тепе – теңдік және тежемелік жүйенің – құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері ретінде қарастырылуы.
   
4. 
   Қазақстан Республикасын құқықтық мемлекет ретінде қалыптастырудың теориясы және практикасы.
   

1. 
   Құқықтың жалпы әлеуметтік және заңдық мағынасы.
   
2. 
   Құқықтың объективтік және субъективтік сипаты.
   
3. 
   Құқық мәнінің сипаттамасы.
   
4. 
   Құқық – қоғамдық дамудың қозғаушы күші. Құқықтың мәнін түсіндіретін сипаттар.
   
5. 
   Құқық анықамасы.
   
6. 
   Құқық типтері: ұғымы.
   

1. 
   Құқықтың нормативтік сипаты.
   
2. 
   Құқық нормасы туралы ұғым.
   
3. 
   Құқық нормаларын саралау.
   
4. 
   Құқық нормаларын саралаудың қажеттілігі, оның практикалық және ғылыми маңыздылығы
   

1. 
   Құқық негіздері туралы ұғым. Құқықтың материалдық және жария негіздері.
   
2. 
   Құқық негіздерін саралау.
   
3. 
   Нормативтік – құқықтық акт.
   
4. 
   Заң және заңға негізделген актілер.
   
5. 
   Заңдардың түрлері. Заңға негізделген актілер туралы ұғым және түрлері.
   
6. 
   Заңдарды жүйеге келтіру және олардың түрлері.
   

1. 
   Құқық жүйесі туралы ұғым.
   
2. 
   Құқық саласы.
   
3. 
   Құқықтық реттеудің пәні.
   
4. 
   Құқықтық жүйелер.
   

1. 
   Құқық шығармашылығы туралы ұғым.
   
2. 
   Құқық шығармашылығының субъектілері.
   
3. 
   Құқық шығармашылығының нысандары.
   
4. 
   Құқық шығармашылығы сатылары.
   
5. 
   Заң шығармашылығы жорлдары (заң жасаудың жөн – жобасы мен жолы) туралы ұғым және оның принциптері.
   

1. 
   Құқықты жүзеге асыру ұғымы.
   
2. 
   Құқықты жүзеге асырудың нысандары.
   
3. 
   Құқықты қолдану – құқықты жүзеге асырудың ерекше нысаны. Құқықты қолдану субъектілері және оларға қойылатын талаптар.
   
4. 
   Құқықты түсіндіру ұғымы және оның мақсаты.
   
5. 
   Құқықтағы олқылықтар және олардың түрлері.
   
6. 
   Құқықтағы олқылықтардың орнын толтыру тәсілдері. Заң ұқсастығы. Құқық ұқсастығы.
   

1. 
   Құқықтық сана ұғымы.
   
2. 
   Қоғамның құқықтық санасы. Дербес адамның және топтамалық құқықтық сана. Кәсіби құқықтық сана. Құқықтық сана және ұлттыққ менталитет.
   
3. 
   Құқықты жүзеге асыруда және құқық шығармашылығында құқықтық сананың алатын орны және атқаратын рөлі.
   
4. 
   Құқықтық мәдениет түсінігі.
   
5. 
   Құқықтық тәрбие. Құқықтық нигилизм түсінігі.
   

1. 
   Заңдылық ұғымы және оның мәні.
   
2. 
   Заңдылықтың кепілдемелері ұғымы, түсінігі және жүйесі.
   
3. 
   Заңдылық және мемлекеттік құрылым нысандары.
   
4. 
   Құқықтық тәртіп туралы ұғым.
   
5. 
   Конституциялық заңдылық – заңдылық пен құқықтық тәртәптәң негізі.
   

Пәннің атқаратын қызметтерін басқа пәндермен салыстырмалы түрде конспектілеу.

Мемлекет және құқық теориясы. Оқулық. Авторлар алқасы: Жоламанов Ж., Таукелов А.Н., Мұхтарова А.К., Алматы, 1998.

Ойшылдар мен ғалымдардың мемлекетке берген анытамаларын саралап, талдау.

АғдарбековТ. Мемлекет және құқық теориясы. Оқулық.- Алматы. НАС баспасы, 2003.-328б.

Баққұлов Құқық негіздері. Оқулық.- Алматы, 2004.-248б.

Баққұлов Құқық негіздері. Оқулық.- Алматы, 2004.-248б.

Конспект.

Баққұлов. Құқық негіздері. Оқулық.- Алматы, 2004.-248б.

Мемлекеттік нысан элементтерін мысалдар келтіре отырып, саралау.

Чиркин В.Е. Государствоведение: Учебник.- М.: 1999.

Спиридонов Л.И. Теория государства и права. Учебник.-М.: Проспект, 2000.-304с.

Черданцев А.Ф. Теория государства и права: Учебник.- М.: 2000.

Дулаьбеков Н., Амандықов С., Турлаев А. Мемлекет және құқық негіздері: 2001.-244б.

Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері.-Оқулық.- Алматы, Жеті Жарғы,2001.-624б.

АшитовЗ.О. т.б. Егеменді Қазақстанның құқығы. Алматы, 1997.

Ұсыныс жасау

Мемлекеттің түріне қатысты қызметтерінің өзгеруі мүмкін бе? Сауалына жауап беру.

Мемлекеттің қызметтерін жіктеу.

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Парламент и законодательная власть Казахстана: Монография. /Отв.редактор А.А.Таранов/.- Алматы, Жеті Жарғы, 1996.

Құқықтық мемлекеттің қағидаттарын іске асыруда кездесетін кедергілер.

Құқықтың негізгі белгілері.

Құқықтың негізгі атқаратын қызметтерін ұғыну. Глоссарий 15

Бюргенталь Т. Халықаралық адам құқықтары. Алматы, Ғылым, 1999.Соколов А.Н. Правовое государство. Идея, теория, практика. – Курск, 1994.

Винсент Р.Д. Адам құқықтары және халықаралық қатынастар. Алматы, Жеті жарғы, 1998.- 255б.

Оқулық.-Алматы: Жеті Жарғы, 2006.-264б.

Канаров С.А. Общая теория государства и права. М.: 1997.

Хропанюк В.Н. Теория государства и права. М.: 1997.

Малько А.В. Теория государства и права в вопросах и ответах. М.: 1997.

Кашанина Т.В. Происхождение государства и права. М.: 1999.

жекелей талдау жасау.

Нормативті – құқықтық акті дегеніміз не? Оған не жатады, олардың бір – бірінен айырмашылығы неде? Деген сауалдарға жауап әзірлеу.

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Өзбекұлы С., Қарабаев Ө. Мемлекет және құқық теориясы: Оқулық.-Алматы: Жеті Жарғы, 2006.-264б.

Ибраева А.С., Ибраев Н.С. Теория государства и права: Учебное пособие.-Алматы, Жеты Жарғы, 2003.

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Құқықты кімдер жасайды немесе құқықшығармашылық субъектісі кім?

Заң дегеніміз не? Оның ролі қандай?

Заңның қабылдану тәртібі қандай?

Заңға өзгерістер мен толықтырулар қандай тәртіппен енгізіледі?

Конституциялық заң дегенімізді қалай түсінесің?

Жай заңдар дегеніміз не? Аталмыш сауалдарға жауап беру, өз тұжырымын жасау.

Өзбекұлы С., Қарабаев Ө. Мемлекет және құқық теориясы: Оқулық.-Алматы: Жеті Жарғы, 2006.-264б.

Ибраева А.С., Ибраев Н.С. Теория государства и права: Учебное пособие.-Алматы, Жеты Жарғы, 2003.

Құқықсубъектілік дегеніміз не?

Әрекет қабілеттілікті шектеуге бола ма?

Қорғаншы мен қамқоршының арасында қандай айырмашылық бар?

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Мысалдар келтіру

Сен өз құқығыңды қалай жүзеге асырасың, оны жүзеге асыруда қандай кедергілерге тап болдыңыз?

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Эссе

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Құқықтық мәдениетті қалыптастыруда қандай қиыншылықьар болуы мүмкін, оны жеңудің жолдарын ұсыныңыз?

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Құқықтық тәртіпке мысалдар келтіру.

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Ауызша қорғау.

Сапаргалиев Г.С. Становление конституционного строя Республики Казахстан. – Алматы, 1997.

Ауызша ситуациялар шешу.

Слайдтар

Мемлекет және құқық теориясының бірыңғай ғылым ретінде қарастырылуы.

Слайдтар

Мемлекет туралы айтқан ойшылдар және олардың ойларын салыстыру, ұқсастығы мен айырмашы-лығын табу.

Слайдтар

Слайдтар

Слайдтар

Слайдтар

Слайдтар

Кодекспен жұмыс

Слайдтар

Құқық туралы марксистік, психологи-ялық, нормативтік, табиғи – құқықтық, әлеуметтік, синергети-калық негізгі көзқарастар

Слайдтар

Құқық нормасының құрамдық бөлшектерінің бай-ланыстықтары.

Слайдтар

Слайдтар

Слайдтар

жасалу

Слайдтар

Құқық қолдану актілерінің орындалу барысында кездесетін жағдайлар.

Слайдтар

Құқықтық нигилизм мен құқықтық көпірмешілікті болдырмау, оны жеңудің жолдары.

Слайдтар

Осы заманғы мемлекеттерде заңдылықтың деформация-лануы, оның болу себептері, түрлері және оларды болдырмаудың, алдын алудың, жеңудің жолдары.

(экземпляр)

саны