3.Лизингтік төлемдер, олардың түрлері және есептесу әдістері Лизингтік төлемдер – келісім-шарт бойынша лизинг алушының мүлікті пайдалану құқығын алу үшін лизинг берушіге төлейтін сомасы.
Есептесу әдісі бойынша лизингтік төлемдер келесіге бөлінеді:
1) біртіндеп жалпы сомамен төлеу;
2) аванспен төлеу;
3) төменгі лизингтік төлемдер;
4) белгіленбеген төлемдер.
Біртіндеп жалпы сомамен төлеу – лизингтік келісім-шартта қарастырылған төлемдер сомасы (амортизациялық төлемдер, қарызды құралдарды пайдаланған үшін төлемдер және т.б ). Мұнда төлем кестесі жасалынады: бірінші төлемді затты алғанда төлейді, әрі қарай кезеңмен төлейді.
Аванспен төлеу – лизинг алушы келісім-шартқа қол қою кезінде лизингтік фирмаға объектінің құнынан 15-20% аванс ретінде төлейді, ал қалғанын затты алу хаттамасын толтырарда немесе квартал сайын 3-5 жыл ішінде төлейді.
Төменгі мөлшердегі төлемдер – лизинг алушының лизингті алу кезіміне төлейтін барлық төлемдер және оған қоса егерде мүлікті лизинг мерзімі өткен соң алған жағдайдағы сома.
Белгіленбеген төлемдер – келісімде қарастырылған өнімді өткізу көлеміне байланысты жалға алған жабдықтарға, өнімді өткізуден тускен пайдадан процент мөлшеріндегі төлемдер.
Лизингтік төлемдер кезеңі бойынша:
бір мерзімді төлем, егерде келісім-шартта лизинг берушіге аванс қарастырылған жағдайда;
Лизинг алушының қаржылық жағдайы мен мүмкіншіліктерін ескеріп келесідей лизингтік төлемдер төлеу әдістері белгіленеді:
бірдей мөлшерде ( бірқалыпты тікелей линиялық төлемдер );
өсу мөлшері бойынша көбінесе тұрақты қаржылық жағдайы жоқ лизинг алушыға қолданылады, себебі бастапқы этапында аз мөлшерде лизингтік төлем төлейді, соңынан жабдықтарды игеріп, көп өнім шығара бастағанда жарналарын көбейтеді.
Азайту мөлшері бойынша – тұрақты қаржылық жағдайы бар лизинг алушыға қолданылады, олар бастапқы кезеңде лизинг берушіге бережағының көп бөлігін төлеп тастауды көздейді.