ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СемЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМК құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18-34.1.37
/01-2013
|
ПОӘК
Оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы
«Топонимика»
|
№ 1 басылым
18.09.2013 ж.
|
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Топонимика»
5В011600 – «География»мамандығы үшін
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
Алғы сөз
1ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы__________ «________» ___________2013 г. Нурпейсова А.М.,
«Химия және география» кафедрасының оқытушысы
2ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 «Химия» кафедрасының отырысында
«________» ______________2013 г., №_____ хаттама
Кафедра меңгерушісі__________ Д.Р.Онтагарова
Жаратылыс ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
«________» ______________2013 г., №_____ хаттама
Төрайымы _____________________З.В.Абдишева
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу -әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
«________» ______________2013 г., №_____ хаттама
ОӘК төрайымы __________ Г.К. Искакова
4 «________» ______________2013 г., №1 басылым ЕНГІЗІЛІП ОТЫР
Мазмұны
Қолдану саласы
Нормативтік сілтемелер
Жалпы ережелер
Оқу пәннің (модульдің) мазмұны
Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың тізімі
Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
5В011600 – «География» мамандығы студенттеріне арналған «Топонимика» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің кұрамына енгізілген оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы.
2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
«Топонимика» пәнінің оқытушыға арналған бағдарламасы келесі құжаттар талаптары мен ұсыныстарына сәйкес құрастырылған және аталған пән бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
- ҚР «Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты ж. № қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
5В011600 – «География» мамандығының Типтік оқу жоспары, ж. № бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-ГУ-4-2013 «Пәндердің оқу- әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2013 «Пәндердің оқу- әдістемелік кешенініңқұрылымы және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1. Пәннің қысқаша мазмұны:
«Топонимика»пәні бакалавр дайындау барысында маңызды орын алады және «География» мамандығында оқитын студенттер үшін негізгі пәндер блогының міндетті бөлігі болып табылады, өйткені студенттерге профессионалды жұмыс барысында көп нәрсені біліп, істей алу тиіс.
3.2 Пәнді оқып-білудің мақсаты: Бұл пәнді оқи отыра студент өзінің және басқа да жерлердің атауының шығу тегін оқып білуге негіздейді. Пәнді жан-жақты оқып, біліп, іскер, қоғамға пайда келтіретін тұлға етіп дайындау.
3.3 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті: Пән арқылы жер-су, елді-мекен атауларының шығу тегін, қалыптасу кезендерін оқыту, адам аттарымен аталған елді мекендерді оқып білуге көмек етеді. Пән маманға интеллектуалды қасиеттерді бере отырып, олардың табиғатқа деген, оны қорғау және тиімді пайдалану ынталығын, арттыру, сезімдерін тәрбиелеу болмақ.
3.4Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
Студент географиялық құбылыстар мен процестерге байланысты жер-су аттарының шығу тегін, олардың жылдар бойы өзгеріске түсіп атауларының өзгеруін, нақты бір тұлғалардың аттарымен аталынған нысандарды зерттеп оқи білу қажет.
3.5 Курстың пререквизиттері: Құрлықтар мен мұхиттардың физикалық географиясы, ТМД физикалық географиясы, картография.
3.6 Курстың постреквизиттері: Географияны оқыту әдістемесі, географиядан сыныптан тыс және мектептен тыс жұмыстар, Қазақстанның және Шығыс Қазақстанның физикалық географиясы.
3.7Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
1кесте
Курс
|
Семестр
|
Кредиттер
|
ДР сағ.
|
СПС сағ.
|
ЗС сағ.
|
ОСӨЖ (сағ)
|
СӨЖ сағ.
|
Бар-лығы
сағ.
|
Қорытынды бақылау түрі
|
3
|
1
|
2
|
15
|
15
|
-
|
15
|
45
|
90
|
емтихан
|
4 ОҚУ ПӘННІҢ(МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
2кесте
Тақырыбтардың атауы және олардың мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
1 МИКРОМОДУЛЬ «Топонимика курсына кіріспе»
|
Дәріс сабақтары
|
Кіріспе. Топонимика курсына жалпы сипатттама.
|
1
|
Топонимика – ұлы географтардың еңбегінде.
|
2
|
Топонимикада географиялық атаулардың айтылуы мен дұрыс жазылуы
|
2
|
Топонимика және жергілікті географиялық терминология.
|
1
|
Қазақстанның географиялық атаулары туралы мәліметтер.
|
1
|
Практикалық сабақтар
|
Қазақстанның ойконимдері (елді мекендер атауы)
|
1
|
Қазақстанның астионимдері (қала атаулары)
|
1
|
Қазақстанның гидронимдері (өзен атаулары)
|
1
|
Дүниежүзінің дримонимдері (орман атаулары)
|
2
|
Қазақстанның оронимдері (тау атаулары)
|
2
|
2МИКРОМОДУЛЬ «Топонимика және терминология»
|
Дәріс сабақтары
|
Республиканың халқы және тіл тарихын бейнелейтін Қазақстанның топонимдері
|
1
|
Топонимика және саяси карта
|
2
|
Топонимика және географиялық ашулар тарихы
|
1
|
Топонегіз және топоформанттар. Топонимиканың пәнаралық байланысы және ағылшын тілі
|
2
|
Топонимика және өлкетану жұмыстары: географиялық атауларды жинау және жүйелеу; қызықты географиядағы топонимика, топонимиканың байланысы, топонимиканы өз өлкенді оқытуда пайдалану
|
2
|
Практикалық сабақтар
|
Шығыс Қазақстанның урбанонимдері (қала ішіндегі объектілер атаулары)
|
1
|
Семей қаласының годонимдері (көше атаулары)
|
1
|
Қазақстанның агоронимдері (алаң атаулары)
|
1
|
Шығыс Қазақстанның антропотопонимдері (жеке тұлғаларға берілген географиялық атаулар)
|
2
|
Қазақстанның макротопонимдері (тау жоталары, үлкен ойпаттар, мұхиттар, т.б)
|
2
|
Қазақстанның микротопонимдері (көл, бұлақ, құдық, қоныс, т.б.)
|
1
|
5 СТУДЕНТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫБТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1. Өз облысының, ауданының немесе қаласының қысқаша топонимикалық сөздігін құрастыру.
5.2. Орта Азия мен Қазақстанның географиялық атаулары
5.3. Топонимиканың дамуы тарихының этаптары
5.4. Жергілікті гидронимдер, оронимдер, ойконимдер және олардың этимологиясы
5.5. Жергілікті географиялық нысандар және этимологиясы
5.6 Орта және Орталық Азия топонимдерін зерттеу деңгейі
5.7. Азия шөлдерінің атаулары
5.8 Халық географиялық терминологиясындағы сараптамалық лексика. Топонимикалық терминдердің қысқаша сөздігі, терминологиялық сөздер (топонимикалық сөздігінен жұмыс, топонимикалық сөздіктерді құрастыру және безендіру, мектепте пайдалану)
5.9 Қазақстанның микротопонимдерін сақтаудың себептері мен жағдайы
5.10 Қазақтардың ұлттық географиялық терминдері мен олардың этимологиясы
5.11 Шығыс Қазақстанның топонимдері
5.12 Қазақстанның мезотопонимдері
5.13 Топонимикадағы Орта Азия мен Қазақстанның жазықтары мен таулары
5.14 География сабағындағы қызықты топонимика
ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3 кесте
Тақырыбы
|
Көрнекті құралдар,
ТОҚ,
зертханалық тақталар (стенд)
|
Өздік меңгерілетін сұрақтар
|
Бақылау нысанасы
|
Дәрістер
|
Практикалық
сабақтар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
Кіріспе. Топонимика курсына жалпы сипатттама.
|
Қазақстанның ойконимдері (елді мекендер атауы)
|
Схема, сурет
|
Курстың мақсаты Пәнді оқыту міндеттері
|
Кезектік бақылау
|
Топонимика – ұлы географтардың еңбегінде.
|
Қазақстанның астионимдері (қала атаулары)
|
Схема, кесте
|
Топонимика – ұлы географтардың еңбегінде
|
Кезектік бақылау
|
Топонимикада географиялық атаулардың айтылуы мен дұрыс жазылуы
|
Қазақстанның гидронимдері (өзен атаулары)
|
Кесте, схема
|
Терминдерді қолдануы туралы
|
Кезектік бақылау
|
Топонимика және жергілікті географиялық терминология.
|
Дүниежүзінің дримонимдері (орман атаулары)
|
Кесте, плакат
|
Топономиканың бастапқы даму кезеңі Өткен (ХІ-ХУІІ) ғасырларда топонимдердің этимологиясымен кімдер шұғылданды.
|
Кезектік бақылау
|
Қазақстанның географиялық атаулары туралы мәліметтер. Республиканың халқы және тіл тарихын бейнелейтін Қазақстанның топонимдері
|
Қазақстанның оронимдері
(тау атаулары)
|
Схема, плакат
|
Біздің еліміздегі топономиканың дамуына шолу Қазақстан жер-су аттарын бастапқы зерттеген орыс ғалымдары
|
Кезектік бақылау
|
Топонимика және саяси карта.
|
Шығыс Қазақстанның урбанонимдері (қала ішіндегі объектілер атаулары)
|
Кесте
|
Табиғи ортаны қорғау, оның өзгерістерін болжауда топонимикалық деректерді пайдалану мүмкіндіктері
|
Кезектік бақылау
|
Топонимика және географиялық ашулар тарихы
|
Семей қаласының годонимдері
(көше атаулары)
|
Сурет, кесте
|
Қазақстан ғылымдарының халықтық терминологиясы Топонимдердің этимологиясына қызығушылығының өркендеуінің өсуі
|
Кезектік бақылау
|
Қазақстанның агоронимдері (алаң атаулары)
|
Топонегіз және топоформанттар. Топонимиканың пәнаралық байланысы және ағылшын тілі
|
Шығыс Қазақстанның антропотопонимдері (жеке тұлғаларға берілген географиялық атаулар)
|
Схема, сурет
|
Топонимиканың географиямен байланысы Топонимикалық методтар, географиялық атаулардың заңдылықтары
|
Кезектік бақылау
|
Топонимика және өлкетану жұмыстары: географиялық атауларды жинау және жүйелеу
|
Қазақстанның макротопонимдері (тау жоталары, үлкен ойпаттар, мұхиттар, т.б)
|
Сурет, схема
|
Қызықты географиядағы топонимика, топонимиканың байланысы, топонимиканы өз өлкенді оқытуда пайдалану
|
Кезектік бақылау
|
Қазақстанның микротопонимдері (көл, бұлақ, құдық, қоныс, т.б.)
|
7 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
Таблица 4
Оқулықтардың , оқу-әдістемелік құралдардың атауы
|
Дана (саны)
|
Студенттердің саны
|
Қамтамасыз етілу пайызы
|
Мурзаев Э.М. Очерки топонимики. – М.: Мысль, 1974
|
1
|
5
|
25
|
Нурмаганбет-улы А. Жер, судың аты – тарихтың хаты. – Алматы: Балауса, 1993
|
1
|
5
|
25
|
Койчубаев Е. Краткий толковый словарь топонимики Казахстана. – Алма-Ата, 1974
|
1
|
5
|
25
|
Конкашпаев Г.К. Словарь казахских географических названий. – Алма-Ата, 1963
|
3
|
5
|
30
|
Конкашпаев Г.К. Цветовые слова тюркских топонимов. – В кн.: «Географические науки». – Алма-Ата, 1969
|
1
|
5
|
25
|
Поспелов Е.М. Транскрипция географических названий. – М., 1957
|
1
|
5
|
25
|
Поспелов Е.М. Топонимика и картография. – М., 1971
|
2
|
5
|
10
|
Никонов В.А. Краткий топонимический словарь. М., 1966
|
1
|
5
|
25
|
Мельхеев М.Н. Географические имена. – М., 1961
|
3
|
5
|
25
|
Хасанов Х.Х. Ценный источник по топонимике Средней и Центральной Азии. – В кН.: ТВ. – М., 1962
|
4
|
5
|
25
|
Равнины и горы Средней Азии и Казахстана. / Отв. ред. С.С. Коржуев. М.: Наука, 1985
|
1
|
5
|
25
|
Қаймулдинова К.Д. Қазақ топонимдерінің этноэкологиялық негіздері. Оқу күралы. Алматы, Ғылым. 2001. 92
|
1
|
5
|
25
|
8 ӘДЕБИЕТ
Негізгі:
1. Мурзаев Э.М. Очерки топонимики. – М.: Мысль, 1974
2. Нурмаганбет-улы А. Жер, судың аты – тарихтың хаты. – Алматы: Балауса, 1993
3. Койчубаев Е. Краткий толковый словарь топонимики Казахстана. – Алма-Ата, 1974
4. Конкашпаев Г.К. Словарь казахских географических названий. – Алма-Ата, 1963
5. Конкашпаев Г.К. Цветовые слова тюркских топонимов. – В кн.: «Географические науки». – Алма-Ата, 1969
6. Поспелов Е.М. Транскрипция географических названий. – М., 1957
7. Поспелов Е.М. Топонимика и картография. – М., 1971
8. Мельхеев М.Н. Географические имена. – М., 1961
9. Никонов В.А. Краткий топонимический словарь. М., 1966
10. Хасанов Х.Х. Ценный источник по топонимике Средней и Центральной Азии. – В кН.: ТВ. – М., 1962
11. Равнины и горы Средней Азии и Казахстана. / Отв. ред. С.С. Коржуев. М.: Наука, 1985
12. Қаймулдинова К.Д. Қазақ топонимдерінің этноэкологиялық негіздері. Оқу күралы. Алматы, Ғылым. 2001. 92
Қосымша:
1. Қашкари М. Түрік сөздігі. І том. Алматы, Хант, 1997
2. Достай Ж., мырзалиева К. Оңтустік Қазақстанның геологиялық құрылысы мен жер бедерінің топонимияда бейнелеуі. // География және табиғат. №2. С. 7-11, 2006
3. Джетысу (Семиречье) естественно-историческое описание края. / Под ред. В.Н. Шнитникова. Ташкент; Узгосиздат, 1986
4. Конкашпаев Г.К. Казахские народные географические термины. // Изв. АН КазССР, 1951
5. Кұрманов Қ. Физикалық география терминдері мен үғымдарының орысша-қазақша анықтамалық сөздігі. Алматы. Рауан, 1993
6. Ұлттық энциклопедия. 3 том. Алматы, 2001. 567 б.
7. Ұлттық энциклопедия. 6 том. Алматы, 2004. 54 б.
8. Гвоздецкий Н.А., Николаев В.А. Казахстан. М.; 1986
Достарыңызбен бөлісу: |
