Бағдарламасының құрылымы (Силлабус)
жүктеу/скачать 4,27 Mb. Pdf көрінісі
|
2 trimestr 2022-2023 umkd orman top raktanu
- Бұл бет үшін навигация:
- Көрнекті құралдар: Топырақтың қобдишадағы үлгілері, монолиттер, топырақ құрылымы үлгілері, Захаровтың бояу түсі үшбұрышы, кестелер. Қолданылатын әдебиеттер
- Топырақтың құрылысы
|
Ұсынылатын әдебиеттер: 1. Тайжанов Ш.Т. Топырақтану және геология негіздері. - Астана: Фолиант, 2014. - 392 б. 2. Кенжеғұлова С.О. Топырақтану. - С.Сейфуллин атындағы ҚАТУ. – Астана, 2016. – 106 бет. 2-тақырып Орман топырақтарының морфологиялық белгілеріне сипаттама Сабақтың мақсаты: Топырақтың морфологиялық белгілерімен танысу және топырақ кескінін сипаттауды игеру. Тапсырма: 1. Топырақтың негізгі морфологиялық белгілерін зерделеу. 2. Морфологиялық белгілерді топырақ үлгілері бойынша анықтау және олардың агрономиялық құндылығын бағалау. Монолитті сипаттап дәптерге жазу (үлгі бойынша). Көрнекті құралдар: Топырақтың қобдишадағы үлгілері, монолиттер, топырақ құрылымы үлгілері, Захаровтың бояу түсі үшбұрышы, кестелер. Қолданылатын әдебиеттер: 1. Кенжегулова С.О. Топырақтану оқу құралы. Астана, 2016. Топырақтың морфологиялық белгілері –көзге көрінетін сыртқы белгісі болып табылады. Басты морфологиялық белгілерге топырақтың құрылысы, топырақтың және оның қабаттарының қалыңдығы, түсі, құрылымы, жайласуы, гранулометриялық құрамы, жаңа жарандылар мен кірмелер жатады. Осы морфологиялық белгілер арқылы топырақ бір-бірінен ажыратылады, түрлерге жіктеліп, топыраққа атау беріледі. Топырақтың құрылысы – оның тік кескінінде кезектесіп орналасқан әр түрлі қабаттары. Бұл қабаттар бір–бірінен түсімен, құрылымымен, тығыздылығымен, химиялық құрамымен, кейде гранулометриялық құрамымен ерекшеленеді. Топырақтың құрылысы пайда болып, қабаттардың ерекшеленуі топырақ түзілу үрдісінің және топырақты өндірісте пайдаланудың ықпалынан болады. Топырақтың тік кескінінде бірнеше қабаттар кездеседі. Осы қабаттарға атау қойылып, әріппен (индекс) белгіленеді. Топырақтың төмендегі генетикалық қабаттары ажыратылады: А - қарашірінді жиналған қабат; В - иллювиальді немесе аралық қабат; Ģ - глей қабаты С - аналық тау жынысы Д - төсеніш жыныс (төсенішті қабат) А 1 - қарашірінділі элювиальды ќабаты А 2 - элювиальды қабат А О - орман төсеніші, Аш- шымды қабат дала кигізі Т - шымтезек қабаты Ао немесе Аш органогенді қабат, орман ішінде түскен, қураған жапырақтардан, ал далалық аймақта шөптесін өсімдіктерінің қалдықтарынан құралған, тың жерде болатын топырақтың ең үстіңгі қабаты. А - қарашірінді және қоректік заттар жиналатын топырақтың жоғарғы жағында қалыптасқан қабат. Минералды заттардың бұзылуы мен сілтісізденуі байқалмайды. Түсі басқа қабаттарға қарағанда күңгірт болады. А 1 - қарашірінділі элювиальды қабатта қарашірінді жиналуымен қатар минералдардың бұзылуы және ыдыраған заттардың төменгі қабаттарға шайылып жылжуы байқалады. А 2 - элювиальды қабатта топырақ түзілу процесі кезінде бірқатар заттар төменгі қабатқа немесе топырақ кескіні астына шайылады. Сондықтан қабатта балшықты минералдар азайып кремний негізді заттар көбейеді. В - иллювиальды қабатта жоғарғы қабаттан шайылған заттар, кей жағдайда жер асты сулары арқылы келген заттар жиналады. Топырақ кескінімен жылжушы заттарға байланысты иллювиальды қабат әр түрлі қосындылармен байытылуы мүмкін. Мысалы: қарашіріндімен (Вh), карбонаттармен (Вк), темір қосындыларымен (В Fe ). Егер топырақта мұндай заттардың жылжуы байқалмаса онда В қабатын аралық қабат, яғни қарашірінді қабаттан аналық тау жынысы қабатына алмасу қабаты деп аталынады. С - аналық тау жынысы, топырақ түзілу процесінің әсері тимеген немесе оның сәл әсері болған тау жынысы қабаты. Топырақты қабаттарға бөлгенде олардың жүктеу/скачать 4,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|