Бағдарламасының (Syllabus) пму ұс н 18. 3/37 титулдық парағы

бағдарламасының (Syllabus) ПМУ ҰС Н 7.18.3/37

титулдық парағы

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Логика пәні бойынша

050204 «Мәдениеттану» мамандығы студенттеріне арналган

ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus)

Павлодар қ.

бағдарламасын (Syllabus) ПМУ ҰС 7.18.3/38

бекіту парағы
БЕКІТЕМІН

Тарих және құқық факультетінің деканы

_______________ А.А. Ақышев

« ___»___________ 200__ж.

Философия магистрі Аубакирова С.С. _____________

Философия және мәдениеттану кафедрасы
Логика пәні бойынша

ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

050204 «Мәдениеттану» мамандығы студенттеріне арналған

«Философия және мәдениеттану» кафедрасының доценті Кожамжарова Майра Жанайдаровна – (дәріс)

«Философия және мәдениеттану» кафедрасының ассистенті Аубакирова Салтанат Советовна – ( Тәжірибе)
Тел: 1153

Консультация уақыты: сенбі 9.00.- 13.00. с.с., № 535 ауд.
2. Пән туралы мәліметтер:

Пән 2 семестрде, 15 апта бойы оқылады. Жалпы енбек көлемі 135 сағат, аудиториалық сағат 45, студенттердің өзіндік жұмысына 90 сағат ұсынылады.

Студенттерді формалды логиканың негізгі қағидаларымен, логикалық ойлау дағдысы және қабілетіне, қоршаған ортаны (әлемді) ғылыми тұрғыдан қарастыру мен түсінуде тәжрибелік қолдануға, сондай-ақ ғылыми әдістерді кәсіби жұмысқа қолдануға оқыту (үйрету).

• 
  логиканың басқа пәндер арасындағы орнын анықтау және олармен байланысы
  
• 
  курстың теориялық материалын игеру
  
• 
  теориялық білімді тәжрибеде, талдау процесінде қолдана білу
  
• 
  ойлаудың нақтылығы және реттілігі, талқылаудағы қарама - қайшылықтардың болмауы, логикалық қателіктерді анықтай білу сияқты қасиеттерін қалыптастыру
  

Формалдық-логикалық зандарды, теориялық курстын негізгі қағидаларын

• 
  Қазақстан тарихы
  
• 
  жалпы психология
  
• 
  мәдениеттану
  
• 
  философия тарихы
  
• 
  риторика
  
• 
  шешендік өнер
  

жоспары ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

1. 
   1-тақырып. Кіріспе. Логика пәні.
   

Логика ғылым ретінде. Ойлау логиканың пәні ретінде. Ойлау формалары мен заңдары. Логика және тіл. Логиканың мәні.

Ұғым ойлау формасы ретінде. Ұғымның мазмұны мен көлемі. Ұғымның түрлері. Ұғымдар арасындағы қатынастар. Ұғым туралы түсінік. Ұғымдарды бөлу. Ұғымдарды жалпылау және шектеу.

Пікір ойлау формасы ретінде.. Пікір және сөйлем. Қарапайым және күрделі пікірлер. Қарапайым пікірдің құрамы: субъект, предикат, байланыс. Жеке және жалпы пікірлер. Пікірлердегі терминдердің таратылуы.

Логикалық байланыстар типі бойынша күрделі пікірлердің түрлері. Бейнелейтін және жоққа шығаратын пікірлер. Күрделі пікірлердің қарапайым пікірлерден логикалық байланыстар арқылы түзілуі: конъюнкциялар, дизъюнкциялар, импликациялар және терістеушілер. Пікірдің негізгі түрлері және олардың арасындағы қатынастар. Жалпы қостаушы, жалпы терістеуші, жеке қостаушы, жеке терістеуші пікірлер. Пікірдің негізгі түрлеріндегі терминдердің таратылуы. Пікірлердің түзілуі – арнау және айналдыру. Логикалық квадрат пікірлер арасындағы ақиқаттық қатынас моделі ретінде. Бағыну, контрарлық, субконтрарлық және терістеу қатынасы.
4-тақырып.

Ойқорытыңды ой қозғау формасы ретінде. Ой-тұжырымның логикалық құрылымы және түрлері.Дедуктивтік ой-тұжырым, оның түрлері. Дедуктивтік ой-тұжырымның құрылымы және оның түрлерін құрастыру ережелері. Қысқартылған, күрделі және қысқартылған күрделі дедуктивтік ой-тұжырымдар. Олардың ақиқаттығын тексеру тәсілдері.

Логикалық квадрат. Индуктивтік ой-тұжырымның логикалық табиғаты. Білімнің шынайылығы және деректілігі. Мүмкінділік білімнің деректілік сипаты ретінде. Дедуктивтік ой-тұжырымның түрлері және мәні мен құрылымы. Индуктивтік жалпылаудың ережелері және логикалық негіздері. Себептік байланыстарды белгілейтін индуктивтік тәсілдер: түрлері және танымдағы рөлі. Ойлау процесіндегі индукция мен дедукцияның өзара қарым-қатынасы. Традукция (аналогия).
5 тақырып.

Логика заңдарының жалпы мінездемесі. Аксиоматикалылық, жалпылылық, шындықты тану құралы – логика заңдарына тән қасиеттер. Тепе-теңдік заңының мәні. Қарама-қайшылық заңының талаптарын орындаудың объективті қажеттілігі және кәсіптік қызметте олардың спецификасы. Үшінші жоқ заңының негізгі талаптары: екі қарама-қайшы пікірді бірдей логикалы деп тануға болмайды. Жеткілікті негіз заңының мәні. Заңның спецификасы – логикалық негіз бен логикалық салдардың айналдыру байланысы және оның мінездемесі.

Дәлелдеудің мәні және оның шындықты анықтауда білімді тексеру құралдар жүйесінде алатын орны. Дәлелдеу және ой қорытынды. Дәлелдеудің логикалық құрлымы: тезис, негіз, аргументация. Дәлелдеу элементтеріне қойылатын талаптар. Дәлелдеудің түрлері. Тезистерді тікелей дәлелдеудің әдістері: тезистерді жанама дәлелдеудің біріктіру және алдын ала ұйымдастырылған әдістері. Бекерлеу бұл қандай да бір тезистің, аргумент пен демонстрцияның жалған болуы немесе теріске шығуы. Бекерлеудің әдістері және олардың мінездемелері. Дәлелдеу мен бекерлеудің логикалық ережелері және негізгі қателері. Демонстрациядағы ережелер мен қателер. Дәлелдеу мен бекерлеудің ғылыми зерттеу мен тәжірибелік жұмыста алатын орны.

Гипотезаның жалпы мінездемесі. Гипотеза ғылыми гипотезалардың қалыптасуының даму формасы ретінде. Гипотезаның логикалық табиғаты мен құрлымы, оның дедуктивті және индуктивті ой қорытындыларынан ерекшеліктері. Гипотезаны пайдаланудың негізгі жағдайлары. Шындықты танудағы гипотезаның мәні. Гипотезалардың түрлері. Жалпы және жеке, баяндау мен түсініктеме гипотезалары. Жұмыс гипотезасының ұғымы. Ғылымдағы бәсеке гипотезалар. Гипотезаларды құру, оларды дәлелдеу және бекерлеу. Ғылыми проблеманың ұғымы. Талқылаудың эвристикалық әдістері және олардың гипотеза құрудағы ролі. Көптік гипотезалардың әдісі. Салдарды верификациялау әдістері. Салдарды фальсификациялау арқылы гипотезаны терістеу. Философиялық білімде гипотезаның алатын орны.

Логиканың даму тарихы (формальды логиканың пайда болуы және даму кезеңдері, символикалық логиканың қалыптасуы, диалектикалық логиканың пайда болуы).

Әл-Фараби және логика.

Адамның логикалық мәдениетінің қалыптасуындағы логиканың рөлі.

Анықтамалардың міндеттері.

Ғылымдағы анықтамалардың ролі.

Термин, ұғым, образ.

Анықтамалар туралы пікір-талас.

Локализацияның принциптері мен жағдайлары.

4 ұғым ойлап табыңыз және оған толық логикалық сипаттама беріңіз.

4 ұғым ойлап табыңыз және жалпылау операциясын жасаңыз.

4 ұғым ойлап табыңыз және шектеу операциясын жасаңыз.

Қатынасты көрсететін 4 ұѓым ойлап табыңыз: тең мәнділікті, қиысуды, координацияны, контрардылықты және оларды Эйлер шеңберінде белгілеңіз.

Төмендегі классификациялар типін анықтаңыз: Д.И.Менделеевтің химиялық элементтерінің периодтық жүіесі; журнал мақалаларының жүіелі каталогы; дәрі-дәрмек препараттарының анықтамалығы; абоненттердің телефон нөмірлерінің тізімі.

Тек және түр айырмашылығы арқылы “адам”, “күлкі”, “бостандық”, “анықтама” деген ұғымдарға өздігінен анықтама беріңіз. Жауаптарыңызды түсіндірмелі сөздік арқылы тексеріңіз.

Пікір” тақрыбына 5 варианты бар 20 тест тапсырмасын дайындау.

Танымдық үрдісіндегі дедукцияның ролі.

Танымдық үрдісіндегі индукцияның ролі.

Таным үрдісіндегі және шығармашылық қызметтегі аналогияның ролі.

Қарама-қайшылық заңы және оның шеңберіндегі пікір-талас.

Жалпы формадағы ойлаудың формальды-логикалы заңдылықтарының қызметі.

Қандай формальды-логикалы заңдар бүзылған? Жауабыңызды дәлелдеңіз.

a)“Жалпы наркоз ауруды операция барысын басќару мұмкіндігінен айырумен қолайлы”.

b)“Машина және екі студент жүріп бара жатты”.

c)“Саяжай қонағы – ой иесіне:

• 
  Сенің бақшаң жақсы екен, бірақ ұркітетін затын жоқ екен.
  
• 
  Оның керегі не, егер мен күні бойы осында болсам”.
  

- Иә, бүнда 9-дан бері көлеңке, - деді Мария Павловна.

- Осы себепті ауыра бастадым.

Ылғалдылықтан болу керек, - деді Варвара Алексееевна” (Толстой “Дьявол”).

Өз беттерімен немесе әдебиеттерден 4 формальды-логикалық заңдардың бірін бүзатын 4 мысал келтіріңіз. Қандай формальды-логикалық заңдар бүзылған? Жауаптарыңызды дәлелдеңдер.
Тақырып 6. Дәлелдеу және бекерлеу

Индукция беріктілігінің мәселелері.

Мәселелерді қоюдың негізгі формасы ретіндегі софизм.

Софизмдегі логикалық қателер.

Пікір-таласты ойлап табушылардың бірі – Аристотель.
Тақырып 7. Гипотеза

Білім қалыптасу формасы түріндегі гипотеза.

Гипотеза және теория.

Гипотезаларды терістеу және дәлелдеу әдістері.

Соттық зерттеулердегі версия

Негізгі әдебиеттер

1. Тұрғынбаев Ә. Логика А., 2000.

2. Марданов Қ. Логика А., 2001.

3. Шаханов Е. Логикадан жаттығулар жинағы. А., 1999.

4. Иванов Е.А. Логика. Учебник. М., 1996.

5. Кириллов Б.Д., Старченко А.А. Логика М., 1996.

Қосымша әдебиеттер

1. 
   Гжегорчик А. Популярная логика. М., 1979.
   
2. 
   Кнапп В. Логика в правовом сознании. М., 1987.
   
3. 
   Парфенов П.А. Использование логики в системе правовых знаний. М., 1987.
   
4. 
   Парфенов П.А. Логика и право. М., 1986.
   
5. 
   Войшвилло Е.К. Понятие. М., 1967.
   
6. 
   Черч А. Введение в математическую логику. М., 1960.
   
7. 
   Формальная логика. Л. Издательство ЛГУ. 1977.
   
8. 
   Попа К. Теория определения. М., 1976.
   
9. 
   Зегет В. Элементарная логика М. 1985.
   
10. 
    Минто В. Дедуктивная и индуктивная логика. М., 1901.
    
11. 
    Уемов А.И. Логические основы моделирования. М., 1971.
    
12. 
    Колпаков В.А., Родос В.Б. Схемы анализа суждений с бинарными отношениями. // Философские науки 1986 № 2.
    
13. 
    Асмус В.Ф. Учение логики о доказательстве и опровержении. М., 1954.
    
14. 
    Философские проблемы аргументации. Ереван. 1986.
    
15. 
    Уемов А.И. Логические ошибки. М., 1958.
    
16. 
    Бойко З.В. Краткий курс логики М., 1993.
    
17. 
    Григорьев Б.В. Классическая логика М., 1996.
    
18. 
    Курбатов Б.К. Логика в вопросах и ответах М., 1997.
    
19. 
    Логика: элементарный курс для гуманитарных специальностей. Под ред. Свинцова В.И. М., 1998.
    
20. 
    Свинцов В.И. Логика М., 1987.
    
21. 
    Упражнения по логике. Под ред. Кириллова Б.Д. М., 1996.
    
22. 
    Хоменко Е.А. Логика. Учебное пособие. М., 1976.
    
23. 
    Краткий словарь по логике. М., 1991.
    
24. 
    Родос В.Б. Дискуссия: компонентный состав, цель и правила// Современная наука и закономерности ее развития. Томск., 1985.
    
25. 
    Асмус В.Ф. Проблемы интуиции в философии и математики. М., 1963.
    
26. 
    Родос В.Б. Диалектическая, формальная логика и эвристика. // Структура философского знания. Томск., 1986.
    
27. 
    Аристотель. О софистических опровержениях.//Соч. в 4 т., т.2 М., 1972.
    
28. 
    Поварнин С.И. Искусство спора. Петроград., 1923.
    
29. 
    Упражнения по логике. Под. ред. Кириллова В.И. М., 1990.
    
30. 
    Ахметов Г.Б. Упражнения. СРС. Контрольный рубеж. Павлодар., 2003.
    

СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі және «Логика» пәні бойынша бакалавриат мамандықтарының бойынша

Шартты белгілеулер: 1 ДҮТ – №1 дәрісті дайындау үшін берілетін үй тапсырмасы; Қ – оқу үрдісіне қатысу; ПҮТ 1 – №1 практикалық сабақтарға дайындалу үшін үй тапсырмасы; ӨОҮТ1 – материалды өздігінен оқуға №1 үй тапсырмасы; КТ – конспект тексеру; 1Т –№1 тест.

- Дәріс сабақтарға қатысу және дайындық

- Тәжірибе сабақтарға қатысу және дайындық

- СӨЖ тапсырмаларын орындау

- 1 сұраққа толық жауап берілген үшін

- Семестр барысы 2 мәрелік бақылаудан тұрып тест түрінде өтеді. Тест бақылауы пәннің өтілген тараулары материадарынан беріледі. Мәрелік бақылаудың ең жоғарғы балы 100 бал.

Рейтинг анықталмайды, егер студент межелік бақылауды өтпесе, немесе межелік бақылау қорытындылары бойынша 50 ұпайдан төмен алатын болса. Аталмыш жағдайда межелік бақылауды тапсыру үшін декан жеке уақыт мерзімдерің белгілейді.

Пән бойынша рейтинг бағасы семестр бойынша тен

ЖР (жіберулу рейтинг)=(Р1+Р2)/2

Қорытынды бақылауға (ҚБ) жұмыс оқу бағдарламасының талаптарын орындаған және ЖР 50 ұпайдан кем емес алған студенттер жіберіледі.

Студентердің оқу жетістіктерінің деңгейі салмақтық үлестерді есепке ала отырып, қорытынды баға (Қ) айқындалады

Қ=ЖР*0,6-ҚБ*0,4

Пән бойынша қорытынды баға студенттің ЖР бойынша және ҚБ бойынша жағымды бағаға ие болған жағдайда ғана есептеледі. Негізсіз себеп бойынша қорытынды бақылауға келмеу «қанағатсыз» бағасына тең келеді. Пән бойынша емтихан мен аралық аттестацияның нәтижелері бақылау өткен күні немесе жұмыс күнінің екнш жартысында өткен жағдайда келесі күні студенттерге хабарланады.

Қорытынды бақылау бойынша жағымды бағаны көтеру мақсатында қайта тапсыруға жол берлмейді.
Аудитория мен емтиханда тәртіпті сақтау ережелері
Әрбір студент сабақтың барлық түріне қатысуға міндетті, топтың тақырыпты таллқылауында белсенділік танытып, өз курстарыныңыздық қалыпты жұмыс істеуіне кедергі келтіреді. Сабақта өзін-өзі устаудың алгиақтығына шара қолданылыды, типті аудиториядан қуылғанға шейін. Мен сіздерден мына талаптардың орындалуын талап етемін: сабақ барысында ұялы телефондар сөндірілсін, аудиторияға сырт киімен кірмеу, университеттің ішкі ережесін бұзбау.

Студент міндетті:

- Сабаққа кешікпеу

- Сабақ барысында сөйлеспеу

- Ұялы телефондарын өшіру

- Сағыз шайнамау

- Оқу үрдісіне белсенді араласуы

- Сабаққа уақытында келу

- Оқу бөлмелерінде темекі шекпеу

- Аудиторияларда қоқым шашпай, тазалық сақтау

- Сабаққа сыртқы киіммен кірмеу

- Жиһаз бен көрнекі оқу құралдарын сақтай білу

Студенттің тәртібі мен этикасы университетінің ішкі тәртібіне сай келуі керек.
Студенттердің білімін бағалау

Қорытынды баға балл бойынша(Қ)	Баллдардың сандық эквиваленті (С)	Әріптік баға жүйесі (Б)	Дәстүрлі жүйедегі баға(Д)
			Емтихан, диф. Сынақ	Сынақ
95-100	4	А	Өте жақсы	Сынақ
90-94	3,67	А-
85-89	3,33	В+	Жақсы
80-84	3,0	В
75-79	2,67	В-
70-74	2,33	С+	Қанағаттарлық
65-69	2,0	С
60-64	1,67	С-
55-59	1,33	D+
50-54	1,0	D
0-49	0	F	Қанағаттарлық емес	Сынақ емес

«Өте жақсы» бағасы негізгі және қосымша фактілерді толық білуде қойылады; олардан дұрыс қорытынды жасай алуда (заңдылықтарды анықтау); тарихнаманы, мәселенің теориясын игерген жағдайда қойылады.

«Жақсы» деп негізгі, қосымша фактілерді білу; оларды түсіндіріп, қорытынды жасай білу; негізгі тарихи оқиғаларды білу.

«Қанағаттанарлық» бағасы негізгі фактілерді айтып, оларды дұрыс қорытындылау; жалпы білімнің болмауы мен қосымша фактілерді келтірмеуінде бағаланады.