7.5.3 WAN желісінің стандарттары. WAN (Wide Area Networks) құру және басқару үшін қолданылатын бірнеше стандарттар мен технологиялар бар. Кейбір кең таралған WAN стандарттарына мыналар жатады:
T-тасымалдаушы: WAN желісі арқылы дауыс пен деректерді тасымалдау үшін пайдаланылатын сандық деректер байланысының стандарты.
E-тасымалдаушы: T-тасымалдаушыға ұқсас, бірақ Еуропада және басқа аймақтарда қолданылады.
SONET (Synchronous Optical Networking): үлкен көлемдегі деректерді ұзақ қашықтыққа жіберуге мүмкіндік беретін оптикалық желі стандарты.
SDH (Синхронды цифрлық иерархия): SONET сияқты, бірақ Еуропада және басқа аймақтарда қолданылады.
ATM (Асинхронды тасымалдау режимі): деректерді ұзақ қашықтыққа ұяшық пішімінде беруге мүмкіндік беретін деректерді беру технологиясы.
Frame Relay: коммутаторлар желісі арқылы деректерді ұзақ қашықтыққа жіберуге мүмкіндік беретін деректерді беру технологиясы.
MPLS (Multiprotocol Label Switching): трафикті оңтайландыру және деректер маршрутын басқару үшін WAN желілерінде қолданылатын пакеттік коммутация технологиясы.
7.5.4 WAN желісінің хаттамалары. WAN желілік протоколдары WAN (Wide Area Network) желілерінде деректерді беру үшін қолданылатын стандарттар мен ережелер. Кейбір кең таралған WAN желілік протоколдарына мыналар жатады:
PPP (Point-to-Point Protocol): модем немесе басқа деректерді тасымалдау құрылғысы арқылы екі компьютер арасындағы байланысты орнату және қолдау үшін қолданылатын протокол.
Frame Relay: кадрларды ауыстыру технологиясына негізделген WAN желісіндегі бірнеше құрылғылар арасында деректерді тасымалдау үшін пайдаланылатын протокол.
ATM (Асинхронды тасымалдау режимі): ұяшықтар деп аталатын шағын пакеттерде деректерді тасымалдауға негізделген WAN желілерінде қолданылатын деректерді тасымалдау технологиясы.
MPLS (Multiprotocol Label Switching): WAN желісінде қолданылатын, желі арқылы маршрутты анықтау үшін деректер пакеттеріне белгілерді қосуға негізделген пакеттерді ауыстыру технологиясы.
BGP (Border Gateway Protocol): WAN желісіндегі әртүрлі желілер арасында ақпарат алмасу үшін пайдаланылатын маршруттау протоколы.